﷽
دۇن ماعارۇلاو وۇڬۈ
ДУН МАГIАРУЛАВ ВУГО
dun mafarulaw wugo
КЕТУГИ ЦЕРГИ
Цо чияссул букӀарабила Кету. Гьесс гьеб, рохьобеги бачун, гьениб реххун тун буго. Гьессда чӀалгӀун букӀун буго гъоб Кету, гӀемер цӀцӏогьодун. Рохьоб, хӀал лъалареб бакӀалда, хӀинкъадго хьвада-чІвадулеб букӀараб Катида данделъун буго цо Цер. Кету бихьараб меххалълъ, Цер цӀакъ тамашалъун ххутӀун буго: кигӀан меххалълъ рохьоб хьваданиги, дида гьадинаб рухІчӀаголъи бихьун букӀинчӀилан, гӀажаиблъи гьабун буго.
- Мун щиб, цӀцӏар щиб дуда? - ян гьикъанила Царацца. Михъалги кьурун, Катицца абунила:
- Дун буго рохьил ххан КетугӀали, - ян.
- Дир добе гьоболлъухъ билълъа мун, - ан абунила Царацца.
Гьелда разилъун, Кету Царахъе гьоболлъухъ анила. Гьелдасса ххадур гьел кӀиялго цадахъ гӀумру гьабизе лӏугьанила.
Цо къоялълъ Цер чанабе анила, Кетуги рокъоб тун. Царада рохьоб цо БацІ данделъанила.
- Мун киб букӀараб, Цер? - ан гьикъанила БацӀицца.
- Гьанже дун россассе ун йиго, — ян абунила Царацца.
- Щив, гъарин, гьев дур росс? - ан гьикъанила БацӀицца.
- КетугӀали абун буго цо рохьазул ххан, - ан бицанила Царацца.
- Цо гьелълъухъ балагьизе бегьуларищ дун? – ан гьикъанила БацӀицца.
- Валлагь, бегьула, щай бегьулареб. ЦӀакъ ццидалаб жони бугохха эб, дир бетӀергьанчи. Цощинаб ццим бахъун, гьелълъ мун кун тезеги бегьула, - ян абунила Царацца. - БачӀунеб батани гьеб бихьизе, гьелълъие цо лълъикӀаб сайигъатги босунгӀаги бачӀахха.
Гьелдасса ххадуб рохьоб Царада данделъун буго Ци.
- Мун киб букӀараб, Цер? - ан гьикъанила Цицца.
- Гьанже дун россассе ун йиго.
- Лълъие мун россассе арай, Цер?
- КетугӀали абулев рохьалълъул хханассе ун йиго дун россассе.
- Гьелълъухъ балагьизе бегьуларищ, гъарин, Цер?
- Бегьула, щай бегьулареб, цӀакъ ццидалаб жони буго гьеб. Гьелълъие цо сайигъат босунгӀаги бачӀине ккелахха, гурони, гьелълъ мун ццидакье кун тезеги бегьула, ян абунила Царацца.
БацӀицца сайигъаталълъе цо куй бачун бачӀанила. Цицца цадахъго цо оц бачӀанила. Гьеб сайигъат-саламгун рачӀун, Циги БацІги кӀалтӀа чӀчӏун рукӀанила, Царадаги Катидаги тӀаде лӏугьине изну тӀалаб гьабун.
Гьебмеххалълъ цо ГӀанкІкӏ букӀанила хъархъида гъорлӏ баххчун, цинги гьеб лахІзаталда гьенисса тӀурун биччан танила. Гьелда ххадуб Ци ахІдон буго:
- Царадаги Катидаги абе, гьанир гьалбал ругин балагьун чӀчӏун, изну тӀалаб гьабулел, - ан.
Циццаги БацӀиццаги, цо хьвараб бакӀалде лӏугьун, чӀчӏезе къассд гьабунила. Ци цо гъотӀодеги бахун чӀчӏанила, БацІ Цида гьарданила жибги баххчизе цо гӀамал гьабеян абун. Цицца абунила, гъоб хъархъилълъе жанибе лӏугъун, баххчун чӀчӏахха мунгиян.
Гъоркьеги лӏугъун, Цицца гьеб Бацӏ баххчараб хъархъиде тӀаде цо дагъал тӀанхал рехханила, жибгоги нахъеги гъотӀоде бахун чӀчӏанила. Гьезул бараб ругьел ГӀанкӏкӏицца Царадеги Катидеги щвезабунила, гьалбал рачӀун ругилан бицанила.
Гьалбадериде данде Церги Кетуги къватӀире рачӀанила. Цида бищун ццере рихьанила гьел къватӀире рачӀунел. «Вабабай, Царал россассул гьитӀинлъи», ян абунила БацӀида гьелълъ.
КъватӀибе бачӀарабго Кету, оцода тӀад речІчӀанила, мигӀав, мигӀав, мигӀав абун, гьеб тӀутӀузе лӏугьанила. Вабабай, ункъго циялълъе гӀолеб оц цо Катие гӀезехъин гьечӏо, кигӀан чехь хъантӀараб жо аб бугебан ракӀалде кканила Цида.
Гьебмеххалълъ БацӀиеги бокьанила гьеб Катицца гьабулеб жоялълъухъ балагьизе. ТӀамахги багъа-бакаризе гьабун, бигьа гьабун, гӀундулги гъуцӀизарун, бакканила БацІ. Тӏамах багъарарабго, гӀункӏкІ бугилан ккун, Кету кӀанцӀун анила БацӀиде тӀаде. БацІ тӀурун биччан танила. БацӀидасса хӀинкъун, Кету гъотӀоде тӀаде ххарун анила. ГъотӀода букӀараб Ци, хӀинкъун, Кету жинде тӀаде бачӀунеб бугилан ккун, хъатамасан гъоркье кӀанцӀанила. Гьеб куцалда гьоболлъухъ рачӀарал БацІги Циги лӏутун анила.
- Вере, ккве, вере ккве, Ци, - ян ахІдолеб Церги букӀанила.
Гьелдасса нахъе рохьоб букӀараб щинаб рухІчӀаголъи Царадассаги Катидассаги хӀинкъулаанила. Ал кӀиялго абуни, сайигъаталълъе бачӀараб куйги оцги кун, кепалда рукӀанила.
ketugi cergi
co xiyaSul bujarabila ketu. heS heb, roFobegi baxun, henib re{un tun bugo. heSda zalfun bujun bugo Gob ketu, femer Vohodun. roFob, \al ;alareb bajalda, \inqadgo Fwada-zwaduleb bujarab katida dande;un bugo co cer. ketu biFarab me{a', cer vaq tama/a;un {uTun bugo, kifan me{a' roFob Fwadanigi, dida hadinab ru\zago;i biFun bujinzilan, faDaib;i habun bugo.
- mun ?ib, Var ?ib duda& - yan hiqanila caraCa.
mi]algi purun, katiCa abunila
- dun bugo roFil {an ketufali, - yan.
- dir dobe hobol;u] bi'a mun, - an abunila caraCa.
helda raRi;un, ketu cara]e hobol;u] anila. heldaSa {adur hel jiyalgo cada] fumru habiRe `uhanila.
co qoya' cer xanabe anila, ketugi roqob tun. carada roFob co bav dande;anila.
- mun kib bujarab, cer& - an hiqanila baviCa.
- hanDe dun roSaSe un yigo, — yan abunila caraCa.
- ?iw, Garin, hew dur roS& - an hiqanila baviCa.
- ketufali abun bugo co roFaRul {an, - an bicanila caraCa.
- co he'u] balahiRe behulari? dun& – an hiqanila baviCa.
- walah, behula, ?ay behulareb. vaq Cidalab Doni bugo{a eb, dir beTerhanxi. co?inab Cim ba]un, he' mun kun teRegi behula, - yan abunila caraCa. - bazuneb batani heb biFiRe, he'iye co 'ijab sayiGatgi bosunfagi baza{a.
heldaSa {adub roFob carada dande;un bugo ci.
- mun kib bujarab, cer& - an hiqanila ciCa.
- hanDe dun roSaSe un yigo.
- 'iye mun roSaSe aray, cer&
- ketufali abulew roFa'ul {anaSe un yigo dun roSaSe.
- he'u] balahiRe behulari?, Garin, cer&
- behula, ?ay behulareb, vaq Cidalab Doni bugo heb. he'iye co sayiGat bosunfagi bazine Kela{a, guroni, he' mun Cidape kun teRegi behula, yan abunila caraCa.
baviCa sayiGata'e co kuy baxun bazanila. ciCa cada]go co oc bazanila. heb sayiGat-salamgun razun, cigi bavgi jalTa Zun rujanila, caradagi katidagi Tade `uhine iRnu Talab habun.
hebme{a' co fanJ bujanila ]ar]ida Gor` ba{xun, cingi heb la\Ratalda heniSa Turun biXan tanila. helda {adub ci a\don bugo
- caradagi katidagi abe, hanir halbal rugin balahun Zun, iRnu Talab habulel, - an.
ciCagi baviCagi, co Fwarab bajalde `uhun, ZeRe qaSd habunila. ci co GoTodegi bahun Zanila, bav cida hardanila Dibgi ba{xiRe co famal habeyan abun. ciCa abunila, Gob ]ar]i'e Danibe `uhun, ba{xun Za{a mungiyan.
Gorpegi `uhun, ciCa heb bav ba{xarab ]ar]ide Tade co dahal Tan[al re{anila, Dibgogi na]egi GoTode ba[un Zanila. heRul barab ruhel fanJiCa caradegi katidegi ?weRabunila, halbal razun rugilan bicanila.
halbaderide dande cergi ketugi qwaTire razanila. cida bi?un Cere riFanila hel qwaTire razunel. «wababay, caral roSaSul hiTin;i», - yan abunila bavida he'.
qwaTibe bazarabgo ketu, ocoda Tad reZanila, mifaw, mifaw, mifaw abun, heb TuTuRe `uhanila. wababay, unqgo ciya'e foleb oc co katiye feRe]in hezo, kifan xeF ]anTarab Do ab bugeban rajalde Kanila cida.
hebme{a' baviyegi bopanila heb katiCa habuleb Doya'u] balahiRe. Tama[gi baGa-bakariRe habun, biha habun, fundulgi GuviRarun, baKanila bav. Tama[ baGararabgo, funJ bugilan Kun, ketu janvun anila bavide Tade. bav Turun biXan tanila. bavidaSa \inqun, ketu GoTode Tade {arun anila. GoToda bujarab ci, \inqun, ketu Dinde Tade bazuneb bugilan Kun, ]atamasan Gorpe janvanila. heb kucalda hobol;u] razaral bavgi cigi `utun anila.
- were, Kwe, were Kwe, ci, - yan a\doleb cergi bujanila.
heldaSa na]e roFob bujarab ?inab ru\zago;i caradaSagi katidaSagi \inqulaanila. al jiyalgo abuni, sayiGata'e bazarab kuygi ocgi kun, ke<alda rujanila.