﷽
دۇن ماعارۇلاو وۇڬۈ
ДУН МАГIАРУЛАВ ВУГО
dun mafarulaw wugo
ВАЦЦГИ ЯЦЦГИ
ВукӀанила вукӀинчӏила цо росулӏ бечедав чи. Лъимер-бетӀер гьечӀолъи гурони, цогидаб жоялълъул рахъалълъ гьессие щибго къварилъи букӀинчӏила. Жиндир лъимер гьечӀолъи гьессда кидаго рекӀелӏ къан букӀунаанила.
- БоцӀцӏи-рикъзини кьун бугоан Аллагьасс дие, гьанже цо лъимерги кьолебани, цӀакъ лълъикӀ букӀинаан, дун хун ххадуб дир боцӀцӏи кквезе, - ян абулаанила гьесс кидаго чӀчӏужуялда.
Цо сордоялълъ, макьуги бачӀунарого, къоялълъ даран-базар гьабун, щвараб гӀарацги ццебе бан, пикрабазда вукӀанила гьев.
- ГьадигӀан гӀемер боцӀцӏи-рикъзиго кьечӀого, Аллагьасс дие цо лъимер кьун букӀарабани, гьебго бокьилаан дие, квине, ретӀине жоялълъе гӀамал диццаго гьабилаан, - илан абунила гьесс чӀчӏужуялда.
ГьедигӀан ургъел ккун мун тезе бегьиларо, рачӀа дицца дуе цо чӀчӏужугӀаги ячинин, щиб лъалеб, гьелълъниги дуе лъимер гьабизеги бегьулаян абунила чӀчӏужуялълъ гьессда.
Дуда гьедин ракӀалде ккелеб лъан букӀарабани, дицца гьеб рагӀи дуда абизего абилароанилан, кӀанцӀун тӀадеги вахъун, росс жиндирго бусада веганила.
Гьанже чӀчӏужу лӏугьанила Аллагьассда гьардезе:
БетӀергьан Аллагь! Дур ссундуего хӀалкӀолъи буго, гурхӀахха Мун нижеда, бегьулеб батани, цо лъимер нижееги кье, - ян. Гӏемераб меххалълъ гьедин дугӏа-алхӏам гьабулейги йикӀун, гьейги кьижун кканила.
Гьеб сордоялълъ чӀчӏужуялда гьадинаб макьу бихьанила: гьей йигила ралъдал рагӀалда гӀодой чӀчӏун. Цо заманалда, кӀалдиб ккун цо кӀудияб гъамассгун, ралъдалӏа къватӀибе баккун бачӀанила кӀудияб ччугӀа.
Гьелълъ гьей гӀаданалда абунила: «Дуцца дурго россассда абе Аллагьасс доссие битӀараб сайигъат бугин гьаб, метер ралъдал рагӀалдеги вачӀун, гьаб нахъе босе», — ян.
Макьилӏго гьей екеранила гьенисса рокъое, россассда гьеб ччугӀицца абураб жо бицуней йикӀанила, росс вукӀанила гьелълъ бицунеб жо бичӏчӀуларого. Цо заманалда макьидасса ворчӀанила росс, цо тамашаго чӀчӏужуги йихьун, гьесс гьелда гьикъанила:
- Дуе ккараб щиб? Мун цо тамашаго йиго гури, - ян.
- Диени расги гьечӀо, дуе лӏугьараб щиб, вихха-ххочун ккун вуго гури мун, - ан абунила гьелълъ.
- Дуцца тункидал, ворчӀана дун макьидасса, - ян абунила россасс.
Гьебмеххалда чӀчӏужуялълъ россассда бицанила жиндаго бихьараб макьу. ЛълъикӀалълъе батагиянги абун, гьел нахъеги реганила, рогьинегӀанги чӀчӏужуялде тӀокӀаб макьу бачӀинчӀила.
Рогьараб меххалълъ, чӀчӏужуялълъ абунила россассда:
- Вилълъа, гъарин, цо ралъдал рагӀалде ваккизе а, щиб лъалеб, нолӏ дида бихьараб макьу уяблъун ккезеги бегьула гури, - ян.
- Мун гӀадаллъунищ йигей, макьилӏ бихьараб щинаб жоялда божизе ккани.
Лъимер кьезе бокьани, нилӏее Аллагьасс гьадингоги кьезе бегьула, - ян чӀчӏанила росс.
Кинго чӏчӏужу тӏасса йичӏичӏила, аххиралдаги вахъун росс анила гьелда макьилӏ бихьараб ралъдал рагӀалде. Ралъдал рагӀалдеги щун, гьев дове-гьаниве ссвер-ссведулев вукӀанила.
Цо заманалдассан балагьанила, цо кӀудияб гъамасс бугила ралъдал карачалаз босун рагӀалде бачӀунеб. Унго, Аллагь, гьаб карачелаз босун бачӀунеб жо щибдаян вукӀанила гьев пикраби гьарулев. Цо заманалдассан гъамасс рагӀалде реххун бачӀанила.
Вилълъун асскӀовегун, балагьанила гьев, бугила щула гьабураб, чанго бакӀалдассан кваразги бухьараб кӀудияб гъамасс.
- Унго-унгоги нолӏ дир чӀчӏужуялда бихьараб макьу битӀун кколебцин гурищ бугеб? — анги абун, ричӏун кваралгун, гъанссида жаниве вакканила гьев - бугилахха меседил горо гӀадаб кӀиго гьитӀинаб лъимер: цо васги, цо ясги. Гьел лъимал ратараб меххалълъ, гьев кутакалда вохханила. Жиндаго тӀасса бахъун, ххалгӀатги гьезда жемун, кодор гьел лъималги ккун, вилълъанила гьев рокъове.
КӀиго гьитӀинаб лъимерги бачун, росс вачӀараб меххалълъ, чӀчӏужуги цӀакъго йохханила.
- Бихьулищ дир макьу битӀун ккараб куц, - ан абунила гьелълъ.
Лъималаздасса роххун, иргадал кодоре рачунаго, цо заманалдассан гьел гӀодизе лӏугьанила. Гьебмеххалда чӀчӏужуялълъ абунила:
- Нилӏее гьал рокьарал гӀоларо, гьал хахизеги ккола. Кьун мухьгун, гьал лъимал хахизаризе цо чӀчӏужугӏадан кквезе ккола нилӏецца, гурони гьал ракъуцца хвезе руго.
- Валлагь, битӀараб бугилан россассги абунила.
Гӏемер зенго бихьичӏого, гьезда мадугьалихъго ятанила лъимер хварай цо мискинай гӀадан. Гьелълъулгун къотӀи-къайги гьабун, гьел лъимал хахизе гьелълъухъе кьунила. Гьелълъие гӀураб гӀарацги, ретӀел-хьитги цогидабги кьезе тӀадеги босанила.
Гьенир лъималги тун, гьанже нилӏ рилълъинин гьел гьенире кисса ккаралали цӀеххезе.
Цо пуланаб шагьаралда вукӀун вуго гьединго лъимер-бетӀер гьечӀев цо ххан. Жиндирго чӀчӏужуялълъ лъимер гьабуларого букӀун, гьесс кӀиабилейги чӀчӏужу ячун йиго. Гъоркь йикӀарай чӀчӏужуялълъе гьей махӀниги йокьулей йикӀун гьечӀо. Рес рекъани, гьей тӀагӀинайизе хӀадурай йикӀун йиго. Росс къватӀиве арав меххалълъ, гъоркь йикӀарай чӀчӏужуялълъ тӀаде ячарай квешго юххулей, кьабулей йикӀун йиго, гьейги, щибго россассдаги бицинчӀого, гӀенеккун чӀчӏолей йикӀанила.
Цо заманалдассан гьей, тӀаде ячарай чӀчӏужу лъимер гьабизе унтун лӏугьун йиго, россги рокъов вукӀун гьечӀо. ГьебсагӀаталда гъоркь йикӀарай чӀчӏужу йортун йиго мадугьалихъ йикӀарай цо рекъай къоролалълъухъе, гьелдаги абунила:
- Гьагъаб хъахӀбацца лъимер гьабизехъин буго. Нагагь вас гьавуни, гьев нижер бугеб-гьечӀеб боцӀцӏул бетӀергьанлъунги вахъуна, гьединго россасс дун йиччан, гъоб лъимадул эбел хьихьун тезегицин бегьула. Дуцца абунагӀан гӀарац-месед кьела дицца дуе, гьагъаб лъимер гьабигун, тӀагӀинабулеб куц къваригӀун буго, ян.
- Дуда гьелълъул ургъел ккоге, гьеб дие цӀакъ бигьаяб жо, - ян абунила рекъай къоролалълъ. Рекъай къоролайги гьейги рилълъанила рокъоре.
- Гьалехха дуе кумекалълъе чӏарахъан ячун ячӀана дун, - ан абунила гъоркь йикӀарай чӀчӏужуялълъ лъимер гьабизе егарай чӀчӏужуялда.
Рекъай къоролай лълъикӀалълъе ячӀун гьечӀейлъи лъан, гьей йихьизего бокьун букӀинчӀила гьей пакъиралълъе, кинниги, чара къосиналълъ, разилъанила. Цо заманалдассан гьелълъ меседил гарал гӀадал васги ясги гьарунила.
ГьебсагӀат чӀарахъаналълъ цо кӀудияб гъанссида жанир гьелги лъунила, лъималазул эбелалда гъоркье хвараб борохьги рехханила. Гьеб кинабго гьелда бихьанила, щибгоги жо абичӀила. Гьеб гъамассги, ахӀун цо-кӀиго бихьинчигун, рокъосса къватӀибе босун анила. Гьеле гьей рекъай къоролалълъ ралъдалӏе реххизарурал лъимал руго дов чияссда ралъдал рагӀалда ратаралги.
Гьанже вачӀанила росс рокъове. Гьикъанила гьесс:
- ЧӀчӏужу унтун тун йикӀана, васищ гьелълъ гьавурав, ясищ? - ан.
- Валлагь, нижер кӀудияв, кигӀан дудасса нечаниги, баххчун щиб гьабилеб, дур гьагъай чӀчӏужуялълъ хвараб борохь гьабуна, - ян абунила хханассда рекъай къоролалълъ.
Хханассул кутакалда ццин бахъанила, гьеб къоялълъго рокъосса къватӀие гъунила гъол лъималазул эбел.
Дир къисмат гьадинаб букӀун батилиланги абун, гьей пакъирги йилълъанила гьенисса нахъе. ГӀодилаго, чӏвадилаго уней-уней йикӀанила гьей мугӀрул тун, щобал тун. Бакъги тӀерхьанила, дунялги бецІцӏлъизе лӏугьанила, ссвакан татуги хун йикӀун, гьей ясалълъ хӀукму гьабунила цо ссанагӀатаб гӀадинаб бакӀалда сордо базе. Авлахъалда цо гъветӀги батун, яхъун гьеб гъотӀодегун, гӀодой чӀчӏанила гьей.
РогьинегӀан гьелда макьуги щвечIила, ракӀалдасса лъималги инчӀила. ХъахІлъи реххарабго, гъотӀодасса гӀодоеги рещтӀун, нахъеги йилълъанила.
ЦӀакъ якъунги йикӀанила гьей. Цо заманалдассан гьей щванила, кваназе гӀиги биччан, гӀияда ццеве чӀчӏун вугев вехьассда асскӀое. Хъахӏаб мегежалълъул херав чи вугоанила гьев.
Йилълъине рухІги тӀагӀунеб букӀун, гьелълъ хӀукму гьабунила вехьассда дагьаб квен гьаризе. Вехьассда асскӀое щвейгун, гьелълъ абунила:
- КӀудияв чи, цӀакъ якъунги йиго, квине жогӀаги гьечӀебищ духъ? - ан.
Вехьасс, къвачӀиниссаги бахъун, ясалълъе квине квен кьунила, ххадуб гьелдаги гьикъанила:
- Мун кисса, гьаниб дуцца балагьулеб щиб? - ан.
Ясалълъ жиндир ккараб щинаб жо бицанила вехьассда. Вехь гьелда цІакъ гурхӀанила, жиндирго рокъоеги ячанила. Рокъор гьессул чӀчӏужуги кӀиго лъимерги рукӀанила: цояв васги, цояй ясги. Вехьасс хъизамалълъаги бицанила гьелълъ жиндаго бицараб ххабар. Вехьассги чӀчӏужуялълъги гьей яс жидерго яслъун гьаюнила.
ЛълъикӀалан мехх банила ясалълъ вехьассул бакӀалда, гьелълъие гьениб камураб жоги букӀинчӀила. Кин бугониги гьей цӀакъ пашман йикӀанила, жиндирго кӀиябго лъимер ракӀалдасса араб мехх букӀунароанила гьелълъул. Щибаб сордойил гӀадин, кьижараб меххалълъ, макьилӏ рихьулаанила гьелда жиндирго васги ясги. Радал яхъараб меххалълъ, гӀемерай гӀодулаанила гьей...
Дол лъимал рукӀанила рахь рекӀарал кьагӀи гӀадин, бокьараб кун, бокьараб ретӀун, кӀудиял гӀун рачӀунел.
Ххассго вас цӏакъ рухІ бугев чи лӏугьунев вукӀанила. Цо къоялълъ къотӏнор расандилаго, гьессухъа цо вас гӀоданила, гьебмеххалда досс гьессда гьадин рогьо банила:
- Вилълъа ццевесса, къватӀулӏа жо, дунгун вагъичӏого, мун дурго эбел-эмен ралагьизе щай унарев, гьедигIан цӀакъав чи? - ян.
Васассда гьеб рагӀи цӀакъ рекӀеда унтанила, пашмангоги рокъове вилълъанила. Вас пашманго вихьун, эбелалълъ гьикъанила:
- Дуе щиб ккараб, дир вас, мун жакъа цӀакъ пашман вуго гури, - ян.
Васасс гьелда бицанила жинда мадугьалассул васасс бараб рогьо,
- Гьеб жо кӀудияб гьересси буго, воре, мун гьелда божуге, - ян абунила гъолълъ гьессда. Васги дагьав гӀодове виччан лӏугьанила.
Гьеб сордоялълъни къасси васассдаги ясалдаги - кӀияздаго макьилӏ бихьанила жидер эбел йигеб вехьассул рукъ, жидерго эбел, эбелалълъ макьилӏ гьезда бицанила ккараб щинаб жоги.
Радал ворчӀаравго, ваццасс яццалда бицанила жинда бихьараб макьу, яццалълъги бицанила гьебго макьу жиндаги бихьанилан. Гьебмеххалда васассда бичІчӀанила жинда лъималаз бараб рогьо гьересси гуреблъи, инссуда асскӀовеги ун, гьессдаги яццалдаги бицанила жиндагоги нолӏ бихьараб макьу.
Гьебмеххалда инссуцца гьессда абунила:
- Валлагь, дир вас, нужер эбел-эмен щалали дида лъаларо, дидани нуж ралъдал рагӀалда кӀудияб гъанссида жанир ратана, - ян. Гьеб рагӏарабго, васассги ясалълъги бетӀералдасса рас бетӀанила.
- Нижер эбел чӀаго йиго, дой вехьассул доя йиго, нижилан абуни гьанир щибго лъаларого, квана-гьекъон, кепалда руго! - ян ахІданила гьел.
Россассулги чӀчӏужуялълъулги рес къотӀанила. Берцинаб мацІцӏ бицун, лъималазул ракӀ батизабизе лӏугьанила гьел, гьелдассани щибго жо ккечӀила.
Васасс абунила:
- Валлагь, цо лахӏзаталълъги чӀчӏеларо дун гьанив, дирго эбел ялагьичӀого,- ян.
Жиндирго яццги танила гьесс гьел чагӀазда асскӀой, живги вахъанила къватӀиве, я дун хвела, ялъуни эбел ялагьилилан, щулияб къотӀигун.
Макьилӏ эбелалълъ малълъун букӀанила васассда жий йигеб бакӀалде вачӀине кколеб куцги нухги. Гьединлъидал вас, кивниги чӀчӏечӀого, кваначӀого, гьекъечӀого, эбел ятизеги йихьизеги бугеб гӀишкъуялълъ ссвак лъачӀого, уневго унев вукӀанила.
Цо мугӀрул щобал ругеб бакӀалдассан къотӀун унаго, гьессда данде бачӀанила анкьго бетӀер бугеб аздагьо. Гьев вас дагьав хӀинкъарав гӀадин лӏугьанила, щайин абуни гьессда киданиги аздагьо бихьун букӀинчӀила. Гьеб гуребги, рокъосса къватӀиве вахъунаго, гьесс щибниги ярагъ цадахъ босунги букӀинчӏо.
Щибдай гьанже гьабилаян вукӀаго, гьессда хьолбохъ цо кӀудияб гамачӏ батанила. Босун гьеб гамачӏ речӀчӀанила васасс аздагьоялълъул ботӏролӏ.
Аздагьо бугелълъуб гӀодоб кканила. Гьелълъ васассде ахӀанила:
- Мун бихьинчи ватани, цоги речӀчӀе дида, - ян.
Васасс абула:
- Эбелалълъ дун цо гьавун вуго, цо речӏчӏараб дуеги гӀела, - ян.
Аздагьо бугелълъуб хванила, васги жиндирго нухалълъ анила. Гьедин унаго, вас щванила доб сордоялълъ жиндир эбелалълъ сордо бараб гъотӀода гъоркье. Ссваканги вукӀун, вас цо дагьаб заманалълъ гьенив гӀебеде чІванила.
Цо заманалдасса гьессда рагӀанила мугӀрул риххулеб гӀадаб гӀассияб гьаракь, балагьанила гьав, бачӀунеб бихьанила жинцца чІваралдассаги кӀудияб аздагьо. КӀалдиссан цӏа бугила гьелълъул бурулеб, ццунтур гӀадин багӀарлъун берал ругила, хӀур бахъун бачӀинеб бугила. Гьеб букӀанила доб чІвараб аздагьоялълъул кӀудияб бацц.
Жиндир бацц чӏвараблъиги лъан, тушман валагьизеян бахъун букӀанила гьеб къватӀибе. Гьев вас вихьараб меххалълъ, аздагьоялълъ ахӀанила:
- Дир бацц чІварав тушман мун вукӀине ккола, гьанже бихьила гури дицца дуе гьабулеб жо, - ян.
Ххурхханила аздагьоги васги цоцалълъ. Ккун боххгун, бетӏералдассан ссверизабун, гӀодоб кьабунила васасс аздагьо.
- Дир рухІ бахъарасс дир ххазинаги босе, - ян гьаракьги гьабун, хӀалалълъ хъурщун, аздагьо анила жиндирго рукӏнибе.
Ххадув васги вилълъанила. Балагьанила, бугила гъваридаб цо нохъо, гӀодоре рещтӀунеб цо малиги бугила. Вилълъанила вас молодасса гӀодовеги рещтӀун, ругила цо чӀухӀарал кӀалгӀаби, щивниги чияссул сасги гьечIила. Довеххун валагьанила, гьанивеххун валагьанила, цо нуцӏцӏа бихьанила.
Рагьун нуцӀцӏагун, вакканила жаниве, йигилахха цо берцинай яс. Йихьигун, гьей ясалълъухъ рокьи кканила гьессул. Гьев вихьигун, ясалълъулги кканила рокьи. Аздагьо чІвараблъиги лъачӀого, гьей ясалде кӀудияб ургъел кканила гьессул.
Нагагь жал гъолда рихьани, кӀиялго чӏвалин гъолълъан йикӀанила гьей.
- Ле, гӀолохъанчи, мун гьаниве кисса ккарав? Гьаб буго аздагьабазул хханассул кӀалгӀа. Мун гьанив ватани, гъолълъ мун чІвала, - ян абунила гьелълъ.
- Гьебги гьелълъул баццги - кӀиябго чІван реххараб дицца, Дуда гьелълъул ургъел ккоге, мун дунгун цадахъ йилълъине хӀадурлъе, ян абунила васасс гьелда.
Гьесс бицараб жоялда цин божуларогоги йикӀанила гьей, нахъа гьев васассул рагъа-рачариялдасса гьелда бичІчӀанила гьесс бицунеб жо битӀараб букӀин.
- Йилълъа дурго ххеххлъи гьабун, дун гӀедегӀун вуго, дир цоги иш буго, - ян абунила гьесс.
Гьедин бугони, нилӏецца гьанисса гӀарац-меседгӏаги босун лълъикӀ. Гьаб малгӀуналълъул гьаниб цӀакъ бечедаб ххазина буго, - ян абунила гьелълъ.
Ццее ясги ххадув васги рилълъанила кӀалгӀабахъ тира-ссверизе. КӀикъого рукъ цӀураб жавгьар, якъут, гӀарац, месед батанила аздагьоялълъул ххазинадул.
Васасс ясалда нахъеги абунила: Дир ххирияй гьудул, дун цӀакъ гӀедегӀун вуго, дир цоги кІвар бугеб иш буго, гьединлъидал гьаб ххазина босизе нилӏ нахъруссун рачӀина, гьабсагӀаталълъ нилӏ нухда рахъине ккола, - ян.
Рилълъаххаянги абун, гьел кӀиялго гьенисса къватӏире лӏугьанила, нухдаги рахъанила. ЛълъикӀаланго рилълъараб меххалълъ, гьезда цо басриябго рукъ батанила нухда.
ГьебсагӀат васассда ракӀалде щванила жинда бихьараб макьуги, гьеб рукъги жиндир эбел жаний йигеб вехьассул рукъ букӀин лъанила.
- Гьале гьаний жаний дир эбел йиго, ан ясалдаги абун, васасс нуцӀцӏида кӀутӀанила.
Гьеб заманалда гьессул эбел ретӀел чурулей йикӀанила. НуцӀцӏида кӀутӀулеб рагӀарабго, йортун ун, гьелълъ нуцӏцӏа рагьанила. Жаниве лӏугьаравго, васассда жиндирго эбел лъанила, эбелалда васги лъанила. Гьел гӀодилаго, цоцалълъ ххурхханила. лълъикӀалан меххалълъ рагӀи абизе кӀоларого ххутӏанила. ГьебсагӀат вехьассул чӀчӏужуги лъималги рачӀанила тӀаде.
Гьез ххабар-кӀалалде байбихьанила, иргадал эбелалълъги васассги жиде-жидер ккараб, лӏугьараб бицанила.
Къасси рокъове вехьги вачӀанила, гьессдаги бицанила ккараб-тараб.
Радал гьев вас, вехьассул кинабго хъизан-агьлуги, жиндирго эбелги, гъой ясги цадахъ рачун, къватӀиве вахъанила аздагьоялълъул ххазина бугеб бакӀалде. Щибниги жо гъоркь течӀого, гьенисса тӀолго ххазинаги босанила гьез, гьаказда, чуязда, хӀамузда лъун, жалгоги рилълъанила гъов васги ясги хьихьун гӀезарурав чияссул бакӀалде ралагьун. Цо чанго къо нухдаги бан, гьел рокъоре щванила.
Рукъалълъул агьлуго данде бахъун, кӀудияб роххел гьабунила, ххассго цӀакъ йохханила гъой яс, жиндир эбел ятиялдасса. Эбелги ясги лълъикӀалан меххалълъ цоцалълъ ххурххун, гӀода-чІвадулелги рукӀанила.
Васги, ясги, эбелги цоцазда ратиялдасса роххун, гьел лъимал хьихьун рукӀарал чагӀаз кӀудияб бертин, квана-гьекъей гьабунила, гӀадамалги ахӀун.
Гьенибго гьев васасce дой, аздагьоялда асскӀой ятарай ясги ячанила, васассул яццги вехьассул васасcе кьунила, вехьассул ясги, цо лълъикӀав васги ватун, гьессие кьунила. Анкьицца квана-гьекъей, ссухІмат-кеп букӀанила.
Гьанже, ахӀа-тарал чагӀи рокъо-рокъоре араб меххалълъ, гьел лъимал хьихьун вукӀарав чиясс, жиндир бугеб боцӀцӏул цӏцӏикІкӀарассебги кьун, гьев васги ясги жиндирго лъималлъун гьарунила. Гьезул эбелги, жиндирго яццлъун гьаюн, боцӀцӏи-рикъзиги йикӀине лълъикӀаб рукъги кьун танила.
waCgi yaCgi
wujanila wujinzila co rosu` bexedaw xi. ;imer-beTer hezo;i guroni, cogidab Doya'ul ra]a' heSiye ?ibgo qwari;i bujinzila. Dindir ;imer hezo;i heSda kidago reje` qan bujunaanila.
- boVi-riqRini pun bugoan alahaS diye, hanDe co ;imergi polebani, vaq 'ij bujinaan, dun [un {adub dir boVi KweRe, - yan abulaanila heS kidago ZuDuyalda.
co sordoya', mapugi bazunarogo, qoya' daran-baRar habun, ?warab faracgi Cebe ban, <ikrabaRda wujanila hew.
- hadifan femer boVi-riqRigo pezogo, alahaS diye co ;imer pun bujarabani, hebgo bopilaan diye, kwine, reTine Doya'e famal diCago habilaan, - ilan abunila heS ZuDuyalda.
hedifan urGel Kun mun teRe behilaro, raza diCa duye co ZuDufagi yaxinin, ?ib ;aleb, he'nigi duye ;imer habiRegi behulayan abunila ZuDuya' heSda.
duda hedin rajalde Keleb ;an bujarabani, diCa heb rafi duda abiRego abilaroanilan, janvun Tadegi wa]un, roS Dindirgo busada weganila.
hanDe ZuDu `uhanila alahaSda hardeRe
beTerhan alah! dur Sunduyego \aljo;i bugo, gur\a{a mun niDeda, behuleb batani, co ;imer niDeyegi pe, - yan. femerab me{a' hedin dufa-al\am habuleygi yijun, heygi piDun Kanila.
heb sordoya' ZuDuyalda hadinab mapu biFanila, hey yigila ra;dal rafalda fodoy Zun. co Ramanalda, jaldib Kun co judiyab GamaSgun, ra;da`a qwaTibe baKun bazanila judiyab Xufa.
he' hey fadanalda abunila, - «duCa durgo roSaSda abe alahaS doSiye biTarab sayiGat bugin hab, meter ra;dal rafaldegi wazun, hab na]e bose», — yan.
mapi`go hey ekeranila heniSa roqoye, roSaSda heb XufiCa aburab Do bicuney yijanila, roS wujanila he' bicuneb Do biZularogo. co Ramanalda mapidaSa worzanila roS, co tama/ago ZuDugi yiFun, heS helda hiqanila
- duye Karab ?ib& mun co tama/ago yigo guri, - yan.
- diyeni rasgi hezo, duye `uharab ?ib, wi{a-{oxun Kun wugo guri mun, - an abunila he'.
- duCa tunkidal, worzana dun mapidaSa, - yan abunila roSaS.
hebme{alda ZuDuya' roSaSda bicanila Dindago biFarab mapu. 'ija'e batagiyangi abun, hel na]egi reganila, rohinefangi ZuDuyalde Tojab mapu bazinzila.
roharab me{a', ZuDuya' abunila roSaSda
- wi'a, Garin, co ra;dal rafalde waKiRe a, ?ib ;aleb, no` dida biFarab mapu uyab;un KeRegi behula guri, - yan.
- mun fadal;uni? yigey, mapi` biFarab ?inab Doyalda boDiRe Kani.
;imer peRe bopani, ni`eye alahaS hadingogi peRe behula, - yan Zanila roS.
kingo ZuDu TaSa yizizila, a{iraldagi wa]un roS anila helda mapi` biFarab ra;dal rafalde. ra;dal rafaldegi ?un, hew dowe-haniwe
Swer-Swedulew wujanila.
co RamanaldaSan balahanila, co judiyab GamaS bugila ra;dal karaxalaR bosun rafalde bazuneb. ungo, alah, hab karaxelaR bosun bazuneb Do ?ibdayan wujanila hew <ikrabi harulew. co RamanaldaSan GamaS rafalde re{un bazanila.
wi'un aSjowegun, balahanila hew, bugila ?ula haburab, xango bajaldaSan kwaraRgi buFarab judiyab GamaS.
- ungo-ungogi no` dir ZuDuyalda biFarab mapu biTun Kolebcin guri? bugeb& — angi abun, rizun kwaralgun, GanSida Daniwe waKanila hew - bugila{a mesedil goro fadab jigo hiTinab ;imer, co wasgi, co yasgi. hel ;imal ratarab me{a', hew kutakalda wo{anila. Dindago TaSa ba]un, {alfatgi heRda Demun, kodor hel ;imalgi Kun, wi'anila hew roqowe.
jigo hiTinab ;imergi baxun, roS wazarab me{a', ZuDugi vaqgo yo{anila.
- biFuli? dir mapu biTun Karab kuc, - an abunila he'.
;imalaRdaSa ro{un, irgadal kodore raxunago, co RamanaldaSan hel fodiRe `uhanila. hebme{alda ZuDuya' abunila
- ni`eye hal roparal folaro, hal [a[iRegi Kola. pun muFgun, hal ;imal [a[iRariRe co ZuDufadan KweRe Kola ni`eCa, guroni hal raquCa [weRe rugo.
- walah, biTarab bugilan roSaSgi abunila.
femer Rengo biFizogo, heRda maduhali]go yatanila ;imer [waray co miskinay fadan. he'ulgun qoTi-qaygi habun, hel ;imal [a[iRe he'u]e punila. he'iye furab faracgi, reTel-Fitgi cogidabgi peRe Tadegi bosanila.
henir ;imalgi tun, hanDe ni` ri'inin hel henire kiSa Karalali ve{eRe.
co <ulanab /aharalda wujun wugo hedingo ;imer-beTer hezew co {an. Dindirgo ZuDuya' ;imer habularogo bujun, heS jiabileygi ZuDu yaxun yigo. Gorp yijaray ZuDuya'e hey ma\nigi yopuley yijun hezo. res reqani, hey TafinayiRe \aduray yijun yigo. roS qwaTiwe araw me{a', Gorp yijaray ZuDuya' Tade yaxaray kwe/go yu{uley, pabuley yijun yigo, heygi, ?ibgo roSaSdagi bicinzogo, feneKun Zoley yijanila.
co RamanaldaSan hey, Tade yaxaray ZuDu ;imer habiRe untun `uhun yigo, roSgi roqow wujun hezo. hebsafatalda Gorp yijaray ZuDu yortun yigo maduhali] yijaray co reqay qorola'u]e, heldagi abunila
- haGab ]a\baCa ;imer habiRe]in bugo. nagah was hawuni, hew niDer bugeb-hezeb boVul beTerhan;ungi wa]una, hedingo roSaS dun yiXan, Gob ;imadul ebel FiFun teRegicin behula. duCa abunafan farac-mesed pela diCa duye, haGab ;imer habigun, Tafinabuleb kuc qwarifun bugo, yan.
- duda he'ul urGel Koge, heb diye vaq bihayab Do, - yan abunila reqay qorola'. reqay qorolaygi heygi ri'anila roqore.
- hale{a duye kumeka'e zara]an yaxun yazana dun, - an abunila Gorp yijaray ZuDuya' ;imer habiRe egaray ZuDuyalda.
reqay qorolay 'ija'e yazun hezey;i ;an, hey yiFiRego bopun bujinzila hey <aqira'e, kinnigi, xara qosina', raRi;anila. co RamanaldaSan he' mesedil garal fadal wasgi yasgi harunila.
hebsafat zara]ana' co judiyab GanSida Danir helgi ;unila, ;imalaRul ebelalda Gorpe [warab boroFgi re{anila. heb kinabgo helda biFanila,
?ibgogi Do abizila. heb GamaSgi, a\un co-jigo biFinxigun, roqoSa qwaTibe bosun anila. hele hey reqay qorola' ra;da`e re{iRarural ;imal rugo dow xiyaSda ra;dal rafalda rataralgi.
hanDe wazanila roS roqowe. hiqanila heS
- ZuDu untun tun yijana, wasi? he' hawuraw, yasi?& - an.
- walah, niDer judiyaw, kifan dudaSa nexanigi, ba{xun ?ib habileb, dur haGay ZuDuya' [warab boroF habuna, - yan abunila {anaSda reqay qorola'.
{anaSul kutakalda Cin ba]anila, heb qoya'go roqoSa qwaTiye Gunila Gol ;imalaRul ebel.
dir qismat hadinab bujun batililangi abun, hey <aqirgi yi'anila heniSa na]e. fodilago, zwadilago uney-uney yijanila hey mufrul tun,
?obal tun. baqgi TerFanila, dunyalgi beV;iRe `uhanila, Swakan tatugi [un yijun, hey yasa' \ukmu habunila co Sanafatab fadinab bajalda sordo baRe. awla]alda co GweTgi batun, ya]un heb GoTodegun, fodoy Zanila hey.
rohinefan helda mapugi ?wezila, rajaldaSa ;imalgi inzila. ]a\;i re{arabgo, GoTodaSa fodoyegi re?Tun, na]egi yi'anila.
vaq yaqungi yijanila hey. co RamanaldaSan hey ?wanila, kwanaRe figi biXan, fiyada Cewe Zun wugew weFaSda aSjoye. ]a\ab megeDa'ul [eraw xi wugoanila hew.
yi'ine ru\gi Tafuneb bujun, he' \ukmu habunila weFaSda dahab kwen hariRe. weFaSda aSjoye ?weygun, he' abunila
- judiyaw xi, vaq yaqungi yigo, kwine Dofagi hezebi? du]& - an.
weFaS, qwaziniSagi ba]un, yasa'e kwine kwen punila, {adub heldagi hiqanila
- mun kiSa, hanib duCa balahuleb ?ib& - an.
yasa' Dindir Karab ?inab Do bicanila weFaSda. weF helda vaq gur\anila, Dindirgo roqoyegi yaxanila. roqor heSul ZuDugi jigo ;imergi rujanila, coyaw wasgi, coyay yasgi. weFaS ]iRama'agi bicanila he' Dindago bicarab {abar. weFaSgi ZuDuya'gi hey yas Didergo yas;un hayunila.
'ijalan me{ banila yasa' weFaSul bajalda, he'iye henib kamurab Dogi bujinzila. kin bugonigi hey vaq <a/man yijanila, Dindirgo jiyabgo ;imer rajaldaSa arab me{ bujunaroanila he'ul. ?ibab sordoyil fadin, piDarab me{a', mapi` riFulaanila helda Dindirgo wasgi yasgi. radal ya]arab me{a', femeray fodulaanila hey...
dol ;imal rujanila raF rejaral pafi fadin, boparab kun, boparab reTun, judiyal fun razunel.
{aSgo was va` ru\ bugew xi `uhunew wujanila. co qoya' qoTnor rasandilago, heSu]a co was fodanila, hebme{alda doS heSda hadin roho banila
- wi'a CeweSa, qwaTu`a Do, dungun waGizogo, mun durgo ebel-emen ralahiRe ?ay unarew, hedifan vaqaw xi& - yan.
wasaSda heb rafi vaq rejeda untanila, <a/mangogi roqowe wi'anila. was <a/mango wiFun, ebela' hiqanila
- duye ?ib Karab, dir was, mun Daqa vaq <a/man wugo guri, - yan.
wasaS helda bicanila Dinda maduhalaSul wasaS barab roho,
- heb Do judiyab hereSi bugo, wore, mun helda boDuge, - yan abunila Go' heSda. wasgi dahaw fodowe wiXan `uhanila.
heb sordoya'ni qaSi wasaSdagi yasaldagi - jiyaRdago mapi` biFanila Dider ebel yigeb weFaSul ruq, Didergo ebel, ebela' mapi` heRda bicanila Karab ?inab Dogi.
radal worzarawgo, waCaS yaCalda bicanila Dinda biFarab mapu, yaCa'gi bicanila hebgo mapu Dindagi biFanilan. hebme{alda wasaSda biZanila Dinda ;imalaR barab roho hereSi gureb;i, inSuda aSjowegi un, heSdagi yaCaldagi bicanila Dindagogi no` biFarab mapu.
hebme{alda inSuCa heSda abunila
- walah, dir was, nuDer ebel-emen ?alali dida ;alaro, didani nuD ra;dal rafalda judiyab GanSida Danir ratana, - yan. heb rafarabgo, wasaSgi yasa'gi beTeraldaSa ras beTanila.
- niDer ebel zago yigo, doy weFaSul doya yigo, niDilan abuni hanir
?ibgo ;alarogo, kwana-heqon, ke<alda rugo! - yan a\danila hel.
RoSaSulgi ZuDuya'ulgi res qoTanila. bercinab maV bicun, ;imalaRul raj batiRabiRe `uhanila hel, heldaSani ?ibgo Do Kezila.
wasaS abunila
- walah, co la\Rata'gi Zelaro dun haniw, dirgo ebel yalahizogo,- yan.
Dindirgo yaCgi tanila heS hel xafaRda aSjoy, Diwgi wa]anila qwaTiwe, ya dun [wela, ya;uni ebel yalahililan, ?uliyab qoTigun.
mapi` ebela' ma'un bujanila wasaSda Diy yigeb bajalde wazine Koleb kucgi nu[gi. hedin;idal was, kiwnigi Zezogo, kwanazogo, heqezogo, ebel yatiRegi yiFiRegi bugeb fi/quya' Swak ;azogo, unewgo unew wujanila.
co mufrul ?obal rugeb bajaldaSan qoTun unago, heSda dande bazanila anpgo beTer bugeb aRdaho. hew was dahaw \inqaraw fadin `uhanila,
?ayin abuni heSda kidanigi aRdaho biFun bujinzila. heb gurebgi, roqoSa qwaTiwe wa]unago, heS ?ibnigi yaraG cada] bosungi bujinzo.
?ibday hanDe habilayan wujago, heSda Folbo] co judiyab gamaz batanila. bosun heb gamaz reZanila wasaS aRdahoya'ul boTro`.
aRdaho buge'ub fodob Kanila. he' wasaSde a\anila
- mun biFinxi watani, cogi reZe dida, - yan.
wasaS abula
- ebela' dun co hawun wugo, co reZarab duyegi fela, - yan.
aRdaho buge'ub [wanila, wasgi Dindirgo nu[a' anila. hedin unago, was ?wanila dob sordoya' Dindir ebela' sordo barab GoToda Gorpe. Swakangi wujun, was co dahab Ramana' heniw febede zwanila.
co RamanaldaSa heSda rafanila mufrul ri{uleb fadab faSiyab harap, balahanila haw, bazuneb biFanila DinCa zwaraldaSagi judiyab aRdaho. jaldiSan va bugila he'ul buruleb, Cuntur fadin bafar;un beral rugila, \ur ba]un bazineb bugila. heb bujanila dob zwarab aRdahoya'ul judiyab baC.
Dindir baC zwarab;igi ;an, tu/man walahiReyan ba]un bujanila heb qwaTibe. hew was wiFarab me{a', aRdahoya' a\anila
- dir baC zwaraw tu/man mun wujine Kola, hanDe biFila guri diCa duye habuleb Do, - yan.
{ur{anila aRdahogi wasgi coca'. Kun bo{gun, beTeraldaSan SweriRabun, fodob pabunila wasaS aRdaho.
- dir ru\ ba]araS dir {aRinagi bose, - yan harapgi habun, \ala' ]ur?un, aRdaho anila Dindirgo rujnibe.
{aduw wasgi wi'anila. balahanila, bugila Gwaridab co no]o, fodore re?Tuneb co maligi bugila. wi'anila was molodaSa fodowegi re?Tun, rugila co zu\aral jalfabi, ?iwnigi xiyaSul sasgi hezila. dowe{un walahanila, haniwe{un walahanila, co nuVa biFanila.
rahun nuVagun, waKanila Daniwe, yigila{a co bercinay yas. yiFigun, hey yasa'u] ropi Kanila heSul. hew wiFigun, yasa'ulgi Kanila ropi. aRdaho zwarab;igi ;azogo, hey yasalde judiyab urGel Kanila heSul.
nagah Dal Golda riFani, jiyalgo zwalin Go'an yijanila hey.
- le, folo]anxi, mun haniwe kiSa Karaw& hab bugo aRdahabaRul {anaSul jalfa. mun haniw watani, Go' mun zwala, - yan abunila he'.
- hebgi he'ul baCgi - jiyabgo zwan re{arab diCa, duda he'ul urGel Koge, mun dungun cada] yi'ine \adur;e, yan abunila wasaS helda.
heS bicarab Doyalda cin boDularogogi yijanila hey, na]a hew wasaSul raGa-raxariyaldaSa helda biZanila heS bicuneb Do biTarab bujin.
- yi'a durgo {e{;i habun, dun fedefun wugo, dir cogi i/ bugo, - yan abunila heS.
hedin bugoni, ni`eCa haniSa farac-mesedfagi bosun 'ij. hab malfuna'ul hanib vaq bexedab {aRina bugo, - yan abunila he'.
Ceye yasgi {aduw wasgi ri'anila jalfaba] tira-SweriRe. jiqogo ruq vurab Dawhar, yaqut, farac, mesed batanila aRdahoya'ul {aRinadul.
wasaS yasalda na]egi abunila, dir {iriyay g'udul, dun vaq fedefun wugo, dir cogi jwar bugeb i/ bugo, hedin;idal hab {aRina bosiRe ni` na]ruSun razina, habsafata' ni` nu[da ra]ine Kola, - yan.
ri'a{ayangi abun, hel jiyalgo heniSa qwaTire `uhanila, nu[dagi ra]anila. 'ijalango ri'arab me{a', heRda co basriyabgo ruq batanila nu[da.
hebsafat wasaSda rajalde ?wanila Dinda biFarab mapugi, heb ruqgi Dindir ebel Daniy yigeb weFaSul ruq bujin ;anila.
- hale haniy Daniy dir ebel yigo, an yasaldagi abun, wasaS nuVida juTanila.
heb Ramanalda heSul ebel reTel xuruley yijanila. nuVida juTuleb rafarabgo, yortun un, he' nuVa rahanila. Daniwe `uharawgo, wasaSda Dindirgo ebel ;anila, ebelalda wasgi ;anila. hel fodilago, coca' {ur{anila. 'ijalan me{a' rafi abiRe jolarogo {uTanila. hebsafat weFaSul ZuDugi ;imalgi razanila Tade.
heR {abar-jalalde baybiFanila, irgadal ebela'gi wasaSgi Dide-Dider Karab, `uharab bicanila.
qaSi roqowe weFgi wazanila, heSdagi bicanila Karab-tarab.
radal hew was, weFaSul kinabgo ]iRan-ahlugi, Dindirgo ebelgi, Goy yasgi cada[ raxun, qwaTiwe wa]anila aRdahoya'ul {aRina bugeb bajalde. ?ibnigi Do Gorp tezogo, heniSa Tolgo {aRinagi bosanila heR, hakaRda, xuyaRda, \amuRda ;un, Dalgogi ri'anila Gow wasgi yasgi FiFun feRaruraw xiyaSul bajalde ralahun. co xango qo nu[dagi ban, hel roqore ?wanila.
ruqa'ul ahlugo dande ba]un, judiyab ro{el habunila, {aSgo vaq yo{anila Goy yas, Dindir ebel yatiyaldaSa. ebelgi yasgi 'ijalan me{a' coca' {ur{un, foda-zwadulelgi rujanila.
wasgi, yasgi, ebelgi cocaRda ratiyaldaSa ro{un, hel ;imal FiFun rujaral xafaR judiyab bertin, kwana-heqey habunila, fadamalgi a\un.
henibgo hew wasaSe doy, aRdahoyalda aSjoy yataray yasgi yaxanila, wasaSul yaCgi weFaSul wasaSe punila, weFaSul yasgi, co 'ijaw wasgi watun, heSiye punila. anpiCa kwana-heqey, Su\mat-ke< bujanila.
hanDe, a\a-taral xafi roqo-roqore arab me{a', hel ;imal FiFun wujaraw xiyaS, Dindir bugeb boVul ViJaraSebgi pun, hew wasgi yasgi Dindirgo ;imal;un harunila. heRul ebelgi, Dindirgo yaC;un hayun, boVi-riqRigi yijine 'ijab ruqgi pun tanila.