ДУН МАГIАРУЛАВ ВУГО

1. Ххабар бицун лIугIулареб, рокьи гьабун бахъунареб.

• {abar bicun /ufulareb, ropi habun ba]unareb.

2. Ххабар, гьуин букIаго, лIугIизе те.

• {abar, huin bujago, /ufi#e te.

3. Ххабар гьуинаб буго – лъалеб жо дагьаб буго.

• {abar huinab bugo - ;aleb $o dahab bugo.

4. Ххабар дие бицун, роххдухъа моцIцIу чияе кьун.

• {abar diye bicun, ro{du]a mo~u xiyaye pun.

5. Ххабар къокъ гьабе, къо-мехх лълъикI гьабе.

• {abar qoq habe, qo-me{ :ij habe.

6. Ххабар ххалат гьабуге, гьикъаралда рекъон, къокъго бице.

• {abar {alat habuge, hiqaralda reqon, qoqgo bice.

7. Ххабарххалат – хIалтIидагь.

• {abar{alat - \alTidah.

8. Ххадуб гъезеян тедалила къоркъода рачIчI гъечIого ххутIараб.

• {adub ve#eyan tedalila qorqoda raZ veZogo {uTarab.

9. Ххадуб кколелълъул хIисаб гьабуни, бахIарчи вахъунаро (Шамил имамассул рагIаби).

• {adub Kole:ul \isab habuni, ba\arxi wa]unaro (^amil imamaSul rafabi).

10. Ххадуб ракI бухIулеб рагIи бицунгейила.

• {adub raj bu\uleb rafi bicungeyila.

11. Ххадуб ххутIараб жо бацIицца чIвалеб.

• {adub {uTarab $o ba`iCa zwaleb.

12. Ххадув хварав ххадув вукъулев.

• {aduw [waraw {aduw wuqulew.

13. Ххадув пашманлъиялълъул нахъа ххайир щолареб.

• {aduw _a^man;iya:ul na]a {ayir &olareb.

14. Ххазинадай гIарац те, гIедал яс россассе кье.

• {a#inaday farac te, fedal yas roSaSe pe.

15. Ххал гьабуни, бихьула, бихьарассда бичIчIула, бичIчIарассда жо лъала, лъарав чи витIун ккола.

• {al habuni, bi%ula, bi%araSda biZula, biZaraSda $o ;ala, ;araw xi wiTun Kola.

16. Ххалат арав вуссаравила, къокъид арав вуссинчIевила.

• {alat araw wuSarawila, qoqid araw wuSinzewila.

17. Ххалат бухIагийила ччохIол мугъзада бакъ.

• {alat bu\agiyila Xo\ol muv#ada baq.

18. Ххалатаб къокъ гьабизе бигьаяб, къокъаб ххалат гьабизе захIматаб.

• {alatab qoq habi#e bihayab, qoqab {alat habi#e #a\matab.

19. Ххалатасс къвал цIурабила, къокъасс магь баччарабила.

• {alataS qwal `urabila, qoqaS mah biXarabila.

20. Ххалатассул къвалакье щвечIев, къокъассул магжикье щвечIев.

• {alataSul qwalape &wezew, qoqaSul mag$ipe &wezew.

21. Ххалкъалда вихьизе щобде вахинеги ккогеги, гIадамаздасса ваххчизе кIкIалахъе лIугьинеги ккогеги.

• {alqalda wi%i#e &obde wa[inegi Kogegi, fadama#daSa wa{xi#e Jala]e /uhinegi Kogegi.

22. Ххалкъалда гьоркьоб къадру хвеялдасса, къадарги щун, къанабакье ккей лълъикIаб.

• {alqalda horpob qadru [weyaldaSa, qadargi &un, qanabape Key :ijab.

23. Ххалкъалда нух къосунареб.

• {alqalda nu[ qosunareb.

24. Ххалкъалде балагь бачIин хханассул гIайиб.

• {alqalde balah bazin {anaSul fayib.

25. Ххалкъалълъ нагIана кьуни, кьуруги биххулеб.

• {alqa: nafana puni, purugi bi{uleb.

26. Ххалкъалълъул жугьа – ралъдал карачел.

• {alqa:ul $uha - ra;dal karaxel.

27. Ххалкъалълъул рагIи битIараб.

• {alqa:ul rafi biTarab.

28. Ххалкъалълъул тушман – къаццандухъан.

• {alqa:ul tu^man - qaCandu]an.

29. Ххалкъул гIаламалълъе гIищкъул кьоги бан, дун кьодукь ххутIана, кьодул сакги тIун (дун къотIнов ххутIана къадал ракьанда).

• {alqul falama:e fi&qul pogi ban, dun podup {uTana, podul sakgi Tun (dun qoTnow {uTana qadal rapanda).

30. Ххамиз сордо кинаб магIидаян абурабила сордо цIцIарай ясалълъ.

• {ami# sordo kinab mafidayan aburabila sordo ~aray yasa:.

Кици бижун буго сордо цIцIарай бахIаралда тIад. МагIарулазул гIадаталда рекъон, яс россассе кьола итни яги ххамиз сордоялълъ. НилIер бахIаралълъе цIцIан букIун буго ххамиз сордо.

Эбелалълъ гьей йитIун йиго доба магIида бан бугеб цIцIалкIу босун ячIаян. Ясалда цIцIалкIу батун гьечIо. РекIел цо анищ бугей ясалълъухъа тоххаб суал борчIун буго - «Эбел, ххамиз сордо кинаб магIида»?

kici bi$un bugo sordo ~aray ba\aralda Tad. mafarula#ul fadatalda reqon, yas roSaSe pola itni yagi {ami# sordoya:. ni/er ba\ara:e ~an bujun bugo {ami# sordo.

ebela: hey yiTun yigo doba mafida ban bugeb ~alju bosun yazayan. yasalda ~alju batun hezo. rejel co ani& bugey yasa:u]a to{ab sual borzun bugo - «ebel, {ami# sordo kinab mafida»?

31. Ххамил базарган, мусру гьечIого, вукъаравила.

• {amil ba#argan, musru hezogo, wuqarawila.

32. Ххан нилIер гьобол гуро.

• {an ni/er hobol guro.

33. Ххан хведал вецце, лъимал гIедал рецце.

• {an [wedal weCe, ;imal fedal reCe.

34. Ххан хола, лагъги хола – кIиялго бащалъула.

• {an [ola, lavgi [ola - jiyalgo ba&a;ula.

35. Хханазда тIад кIусараб гIанкIу гIадин.

• {ana#da Tad jusarab fanju fadin.

36. Хханасс кьураб чол кIалдире раккуларел.

• {anaS purab xol jaldire raKularel.

37. Хханасс цIияб чухъа ретIани, баркулебила, мискинчиясс ретIани, гьаб кисса щварабилан гьикъулебила.

• {anaS `iyab xu]a reTani, barkulebila, miskinxiyaS reTani, hab kiSa &warabilan hiqulebila.

38. Хханассда асскIоб кIиго ламадур квани, цояб магIарзухъан бачIунебила.

• {anaSda aSjob jigo lamadur kwani, coyab mafar#u]an bazunebila.

39. Хханассде лълъикIав чиян абе, хабада ххухх-бурутI гIорцIцIизе ххер бижараб меххалълъ.

• {anaSde :ijaw xiyan abe, [abada {u{-buruT for~i#e {er bi$arab me{a:.

40. Хханассда нич гьечIеб, гьарчида бер гьечIеб.

• {anaSda nix hezeb, harxida ber hezeb.

41. Хханассда ццевессанги чода нахъассанги вилълъунге.

• {anaSda CeweSangi xoda na]aSangi wi:unge.

42. Хханассда тIад ххан толарев.

• {anaSda Tad {an tolarew.

43. Хханассул берталълъе гьанал бохх босун унел, мискинассул берталълъе квер хьвагIун унел.

• {anaSul berta:e hanal bo{ bosun unel, miskinaSul berta:e kwer %wafun unel.

44. Хханассул бокьове хIарамав гьессул кIалгIаялде унарев.

• {anaSul bopowe \aramaw heSul jalfayalde unarew.

45. Хханассул рокъоб дир гIакълу рекъоларо, дир рокъоб хханассул гIакълу рекъоларо.

• {anaSul roqob dir faqlu reqolaro, dir roqob {anaSul faqlu reqolaro.

46. Хханассул ххазинаялда камураб мискинчиссул анищазулI батарабила.

• {anaSul {a#inayalda kamurab miskinxiyaSul ani&a#u/ batarabila.

47. Хханассул цо ххиянат бихьани, ххалкъалълъ азарго ххиянат гьабулеб.

• {anaSul co {iyanat bi%ani, {alqa: a#argo {iyanat habuleb.

48. Ххангишил хIелеко гIадин, уне-унев ххутIагийила.

• {angi^il \eleko fadin, une-unew {uTagiyila.

49. Хханжар цIулал бугониги гIола, ракI маххул бугони.

• {an$ar `ulal bugonigi fola, raj ma{ul bugoni.

50. Хханжу тIагIине бокьани, тIепун ххинкIал гьарейила, квас тIагIине бокьани, буртаби ругIейила.

• {an$u Tafine bopani, Te_un {injal hareyila, kwas Tafine bopani, burtabi rufeyila.

51. Хханзабазда ххадубги хвел бугеб, тIадегIанал къоязеги аххир бугеб.

• {an#aba#da {adubgi [wel bugeb, Tadefanal qoya#egi a{ir bugeb.

52. Хханзабазулги ххан – маххщелила.

• {an#aba#ulgi {an - ma{&elila.

НекIо заманалда цо улкаялда вукIаравила цо ххан. ГIакъилавги вукIаравила гьев, бахIарчиявги вукIаравила.

nejo #amanalda co ulkayalda wujarawila co {an. faqilawgi wujarawila hew, ba\arxiyawgi wujarawila.

Гьеб букIанила рагъ-кьал гIемераб заман. Жал теларилан лIугьарав тушманассдасса улка гьесс бигьаго цIунулаанила.

heb bujanila rav-pal femerab #aman. $al telarilan /uharaw tu^manaSdaSa ulka heS bihago `unulaanila.

ГIовул гIужде ваханиги, ххан гIедегIулев вукIинчIила чIчIужу ячине. Цо нухалълъ хханассда гьессул гIакълучиясс абунила 

fowul fu$de wa[anigi, {an fedefulew wujinzila Zu$u yaxine. co nu[a: {anaSda heSul faqluxiyaS abunila

- «БетIер чIахъаяв ххан! Рагъ-кьал гIемераб заманги бугелълъул, нилIеда гьикъун къадарги щоларелълъул, дуего ирсилавги вукIине, чIчIужу ячун лълъикI гуродай дуцца?»

- «beTer za]ayaw {an! rav-pal femerab #amangi buge:ul, ni/eda hiqun qadargi &olare:ul, duyego irsilawgi wujine, Zu$u yaxun :ij guroday duCa?»

Ххан цин вуцIцIун чIчIанила, цинги гIакълучияссе баркала кьунила. «Валлагь, битIараб буго гIакълучиясс бицунеб жо. Дун рагъда чIвани яги бусада вегун хвани, гьечIо гури дир ирс босизе чи», – ян пикру гьабунила. Ячун лълъикIин чIчIужуян ракIалде кканила гьессда.

{an cin wu~un Zanila, cingi faqluxiyaSe barkala punila. «walah, biTarab bugo faqluxiyaS bicuneb $o. dun ravda zwani yagi busada wegun [wani, hezo guri dir irs bosi#e xi», - yan _ikru habunila. yaxun :ijin Zu$uyan rajalde Kanila heSda.

Гьаниб бачIанила щий ячиней абураб суалги. РекIее къабулай гIадан хханассул йикIинчIила.

hanib bazanila &iy yaxine aburab sualgi. rejeye qabulay fadan {anaSul yijinzila.

«Ца таралълъ мегIер толилан» абула, ххеххго тIибитIанила ххан чIчIужу ячине хIадурлъулев вукIиналълъул ххабар. Мадугьалихъ ругел хханзабазе бокьун букIанила гIолохъанав, гучав хханассулгун гIагарлъи гьабизе. Гьез чапарзаби ритIулел рукIанила гIолохъанав хханассухъе. Гьевин абуни гIедегIулев вукIинчIила рагIи кьезе.

«ca tara: mefer tolilan» abula, {e{go TibiTanila {an Zu$u yaxine \adur;ulew wujina:ul {abar. maduhali] rugel {an#aba#e bopun bujanilan folo]anaw, guxaw {anaSulgun fagar;i habi#e. he# xa_ar#abi riTulel rujanila folo]anaw {anaSu]e. hewin abuni fedefulew wujunzila rafi pe#e.

Цо къоялълъ цадахъ вазирзаби, нукарзабигун чанасса вуссун вачIунев вукIанила ххан. Гьезда данде кканила, цIулал магьги баччун ячIуней бадиссан бакъ баккарай гIадай берцинай яс. Рачлихъе щвезегIан гIодоеги къулун, хханассе салам кьунила ясалълъ. Гьей ясалълъул берзул чIоралълъ гулицца гIадин жиндир керен борлIанилан кканила хханассда. Гьессни хIал лъазе течIила. Жиндирго хханассулаб къадруги цIунун, тIокIав ясалълъухъги валагьичIого, анила ххан.

Рокьи бугила рокьи. Гьелълъ ватIа гьавуларила хханги лагъги. Рокьул цIа рекIанила хханассда – кванан квен билълъунарила, гьекъон лълъим унарила, къасси макьу щоларила. Цо рахъалълъ, хханасс пикру гьабулеб букIанила, «Кин ячиней щияли лъаларей нухда дандчIварай яс?» Дой яс гьечIеб гIумруги гIумру гуреблъи бичIчIулеб букIанила гьессда. АхIанила гьесс жиндирго вазирзаби. Лъазабунила гьезда, ракьулIа яхъунги, ххеххлъи гьабун, дой берцинай яс ялагьеян.

co qoya: cada] wa#ir#abi, nukar#abigun xanaSa wuSun wazunew wujanila {an. he#da dande Kanila, `ulal mahgi baXun yazuney badiSan baq baKaray faday bercinay yas. raxli]e &we#efan fodoyegi qulun, {anaSe salam punila yasa:. hey yasa:ul ber#ul zora: guliCa fadin $indir keren bor/anilan Kanila {anaSda. heSni \al ;a#e tezila. $indirgo {anaSulab qadrugi `unun, Tojaw yasa:u]gi walahizogo, anila {an. ropi bugila ropi. he: waTa hawularila {angi lavgi. ropul `a rejanila {anaSda - kwanan kwen bi:unarila, heqon :im unarebila, qaSi mapu &olarila. co ra]a:, {anaS _ikru habuleb bujanila, «kin yaxiney &iyali ;alarey nu[da dandzwaray ya?» doy yas hezeb fumrugi fumru gureb;i biZuleb bujanila heSda. a\anila heS $indirgo wa#ir#abi. ;a#abunila he#da, rapu/a ya]ungi, {e{;i habun, doy bercinay yas yalaheyan.

Анила нукарзаби рахъ-рахъалде. Анила цо къо, анила лъабго къо. Ункъабилеб къоялълъ, ячун ясгун, гьелълъул эбел-эменгун, тIад руссанила гьел. Ясалдаги гьелълъул эбел-инссудаги тIад ретIун бугоанила тIутIу-хъухъураб ретIел. Хханасс буюрухъ кьунила гьезда берцинаб ретIел ретIеян.

anila nukar#abi ra]-ra]alde. anila co qo, anila ;abgo qo. unqabileb qoya:, yaxun yasgun, he:ul ebel-emengun, Tad ruSanila hel. yasaldagi he:ul ebel-inSudagi Tad reTun bugoanila TuTu-]u]urab reTel. {anaS buyuru] punila he#da bercinab reTel reTeyan.

Гьанибни кканила лълъиданиги ракIалда букIинчIеб жо. Ясалълъ цIехханила хханассул маххщел-пиша щибин бугебилан.

Ххан велъанила.

hanibni Kanila :idanigi rajalda bujinzeb $o. yasa: `e{anila {anaSul ma{&el-_i^a &ibin bugebilan. {an we;anila.

- Щиб гьабизе дие маххщел? Ххан вукIин гIоларищ дие? – ян абунила гьесс.

- &ib habi#e diye ma{&el? {an wujin folari& diye? - yan abunila heS.

Гьеб меххалълъ ясалълъ абунила.

heb me{a: yasa: abunila.

- Мун ххан вукIин – гьеб цIакъ лълъикI буго. Хханго ххан вугониги, цо маххщелги букIине ккола чияссул. Маххщел ккола хханзабазулги ххан.

- mun {an wujin - heb `aq :ij bugo. {ango {an wugonigi, co ma{&elgi bijine Kola xiyaSul. ma{&el Kola {an#aba#ulgi {an.

Ххан тамашалъун валагьанила ясалълъухъ. ГьечIин жиндир маххщелилан абунила гьесс.

{an tama^a;un walahanila yasa:u]. hezin $indir ma{&elilan abunila heS.

Цо маххщалие гьев ругьунлъичIони, жий гьессие инарилан чIчIанила яс.

co ma{&aliye ruhun;izoni, $iy heSiye inarilan Zanila yas.

Рес букIинчIила, яс щвезе ккани, бокьаниги бокьичIониги, лъазабизе кколеб букIанила цо маххщел. ГIарац-меседалълъул машгьурав устарассухъе хьваданила ххан тIубараб лъагIелалълъ. Ругьунлъанила гьев маххщалие, цинги балагьун бер гIорцIцIулареб курхьенги гьабун, вачIанила ясалълъухъе.

res bujinzila, yas &we#e Kani, bopanigi bopizonigi, ;a#abi#e Koleb bujanila co ma{&el. farac-meseda:ul ma^huraw ustaraSu]e %wadanila {an Tubarab ;afela:. ruhun;anila hew ma{&aliye, cingi balahun ber for~ulareb kur%engi habun, wazanila yasa:u]e.

- Гьалехха тIатун буго дулI баххчун букIараб кIудияб гьунар. Гьанже дун дур йиго! – ян абунила ясалълъ.

Бертаде къо цIцIан букIанила. Чанавени арав ххан тIагIанила. Анила къоял, анила моцIцIал. Ххан вачIунев вукIинчIила.

Цо нухалълъ гIолохъанав хханассул улкаялде даран-базаралълъе рачIанила мадугьалихъ бугеб хханлъиялдасса даранчагIи. Хханассул абуралълъухъе росун рачIанила берцинал курхьаби, хIикматал баргъичал. Бер кIутIарабго лъанила гьелда баргъич хханасс гьабураб букIин.

- hale{a Tatun bugo du/ ba{xun bujarab judiyab hunar. han$e dun dur yigo! - yan abunila yasa:.

bertade qo ~an bujanila. xanaweni araw {an Tafanila. anila qoyal, anila mo~al. {an wazunew wujunzila.

co nu[a: folo]anaw {anaSul ulkayalde daran-ba#ara:e razanila maduhali] bugeb {an;iyaldaSa daranxafi. {anaSul abura:u]e rosun razanila bercinal kur%abi, \ikmatal barvixal. ber juTarabgo ;anila helda barcix {anaS haburab bujin.

Ясалълъ даранчагIазда гьикъанила баргъичал лълъицца гьаруралилан.

ДаранчагIаз бицанила, Нижер хханассул вугила цIакъ гьунар бугев устар. Жидеда гьев киданиги вихьичIила. Бицунеб рагIанила хханасс асир гьавун вачIарав чи вугилан. Гьев гьунар тIокIав устарассдасса ватIалъизе гурилан, хъалаялълъув хьихьун вугила хханасс гьев.

yasa: daranxafa#da hiqanila barvixal :iCa haruralilan.

daranxafa# bicanila, ni$er {anaSul wugila `aq hunar bugew ustar. $ideda hew kidanigi wi%izila. bicuneb rafanila {anaS asir hawun wazaraw xi wugilan. hew hunar Tojaw ustaraSdaSa waTa;i#e gurilan, ]alaya:uw %i%un wigilu {uniS hew.

ГьебсагIатго, хханассул боги бачун, къватIие яхъанила бахIарай. Щущахъ риххизарун тушманассул боялгун, ххвассар гьавунила гIолохъанав ххан. Рокъоре щвейгун, гьабунила бертин...

hebsafatgo, {anaSul bogi baxun, qwaTiye ya]anila ba\aray. &u&a] ri{i#arun tu^manaSul boyalgun, {waSar hawunila folo]anaw {an. roqore &weygun, habunila bertin...

- Дуцца абухъе, хханзабазулги ххан букIун буго маххщел, – ан абунила гIолохъанав хханасс жиндирго лълъадуда.

- duCa abu]e, {an#aba#ulgi {an bujun bugo ma{&el, - an abunila folo]anaw {anaS $indirgo :aduda.

53. Хханзаби лъолебги – цохIого гванда, лагъзал регьулебги – гьагъабго гванда.

• {an#abi ;olebgi - co\ogo gwanda, lav#al rehulebgi - havabgo gwanda.

56. Хханлъиялдасса Аллагьасс реххиялдасса хханлъи жинццаго реххи лълъикIаб.

• {an;iyaldaSa allahaS re{iyaldaSa {an;i $inCago re{i :ijab.

57. Ххарадуниб щвараб лъимер лъезе бакI тIагIун рукIунел, къокъид щвараб боцIцIуда гьабизе жо тIагIун рукIунел.

• {aradunib &warab ;imer ;e#e baj Tafun rujunel, qoqid &warab bo~uda habi#e $o Tafun rujunel.

58. Ххарадунибги щвезе бегьулебила дарс.

• {aradunibgi &e#e behulebila dars.

Херав чи сапаралълъ вахъине кканила. Кинниги нусгогIан сонги бан бугелълъул, цадахъ щуго сон барав васассул васги вачанила. ЦIакъ бакъ багIараб къоги букIанила, ццебе жеги ххалатаб нухги букIанила. Къаденахъеялде тату хванила херассул, вилълъине захIмалъанила. ЧIчIанила хIухь бахъизе гIодор. Гьелълъ херассе кумек гьабичIила.

[eraw xi sa_ara: wa]ine Kanila. kinnigi nusgofan songi ban buge:ul, cada] &ugo son baraw wasaSul wasgi waxanila. `aq baq bafarab qogi bujanila, Cebe $egi {alatab nu[gi bujanila. qadena]eyalde tatu [wanila [eraSul, wi:ine #a\ma;anila. Zanila \u% ba]i#e fodor. he: [eraSe kumek habizila.

Гьассда ракIалде кканила жиндие хвел гIагарлъулеб батилин, аххириссеб нухалълъ цо хъалиянгIаги бухIун лълъикIилан. ХIалиццаго гIадин, бахъанила херасс кисинисса къватIибе тамахьоги хилиги, кьуранила цо хъалиян. Огьогьой! ГьечIила кодоб цIагIелги сакIги! Щиб гьабилеб? Мурадалдеги щвечIогойищ хвелев? Хьул къотIанила херассул.

haSda rajalde Kanila $indiye [wel fagar;uleb batilin, a{iriSeb nu[a: co ]aliyanfagi bu\un :ijilan. \aliCago fadin, ba]anila [eraS kisiniSa qwaTibe tama%ogi [iligi, puranila co ]aliyan. ohohoy! hezila kodob `afelgi sajgi! &ib habileb? muradalde &wezogoyi& [welew? %ul qoTanila [eraSul.

Щванила маркIачIумехх. Бихьанила гьассда доба рикIкIада кунчIулеб-ссунеб цо цIа. Вохханила херав, гьаранила гьесс васакIода дове цIа босизе айилан. Векеранила вас цIадухъе, векеранила. ВачIанила цо сагIаталдассан, цIадул хIенехIги хъатиниб лъун. ГIажаиблъи гьабунила херасс, гьикъанила, кингIагийин гьессда, хъатинибги лъун, цIадул хIенехI гьанибе щвезегIан босизе кIвараб.

&wanila marjazume{. bi%anila haSda doba riJada kunzuleb-Suneb co `a. wo{anila [eraw, haranila heS wasajoda dowe `a bosi#e ayilan. wekeranila was `adu]e, wekeranila. wazanila co safataldaSan, `adul \ene\gi ]atinib ;un. fa$aib;i habunila [eraS, hiqanila, kinfagi heSda, ]atinibgi ;un, `adul \ene\ hanibe &we#efan bosi#e jwarab.

- ДахIадада, квер бухIунгутIизе, дицца хъатинибе цин сали бана, цинги гьелда тIад лъуна цIа рекIараб тIорччол кесек, – ан абунила разиго васасс.

- da\adada, kwer bu\unguTi#e, diCa ]atinibe cin sali bana, cingi helda Tad ;una `a rejarab TorXol kesek, - an abunila ra#igo wasaS.

КIудадацца берал данде рачанила. БетIер кIибикIанила. Цинги гьессул гьурмаде гьими рехханила. Цо лълъидеххунали вуссарав гIадин, гьесс абунила.

judadaCa beral dande raxanila. beTer jibijanila. cingi heSul hurmade himi re{anila. co :ide{unali wuSaraw fadin, heS abunila.

- Дида гьаб гIумруялда гIемераб жо малълъана гIадамаз, гIемераб жо дидагоги лъана. Цинги киданиги ракIалде кколароан ххарадуниб щуго сон барав гьитIинав васассги дарс кьелилан.

- dida hab fumruyalda femerab $o ma:ana fadama#, femerab $o didagogi ;ana. cingi kidanigi rajalde Kolaroan {aradunib &ugo son baraw hiTinaw wasaSgi dars pelilan.

59. Ххарахьибго бугеб тIенкел, тIукъбиго чIвачIеб гIала.

• {ara%ibgo bugeb Tenkel, Tuqbigo zwazeb fala.

60. Ххарж гьабе, тIаде бачIунелда рекъон, хур босе, ресалда рекъон.

• {ar$ habe, Tade bazunelda reqon, [ur bose, resalda reqon.

61. Ххарж гьабичIого, ххайир щолареб.

• {ar$ habizogo, {ayir &olareb.

62. Ххаридаги лълъедаги лълъикIлъизабизе кIолареб унти букIунареб.

• {aridagi :edagi :ij;i#abi#e jolareb unti bujunareb.

63. ХхарилI къверкъ бихьунилан, къвекIаб цIцIум лIутулареб.

• {ari/ qwerq bi%unilan, qwejab ~um /utulareb.

64. Ххасалидасса гурелила хIинкъизе кколел, ххасалихълъиялдассайила.

• {asalidaSa gurebila \inqi#e Kolel, {asali];iyaldaSayila.

65. Ххасалил бакъалдаги божуге, тушманассул велъиялдаги божуге.

• {asalil baqaldagi bo$uge, tu^manaSul we;iyaldagi bo$uge.

66. Ххасалил кьогIлъи бихьичIессда ихдалил гьуинлъи лъалареб.

• {asalil pof;i bi%izeSda i[dalil huin;i ;alareb.

67. Ххасалил лълъикIлъи ххинаб ратIлицца борцунеб.

• {asalil :ij;i {inab raTliCa borcuneb.

68. Ххасалил ратIлие риидал ургъе, роол хIалтIуе ххасало ургъе.

• {asalil raTliye riidal urve, rool \alTuye {asalo urve.

69. Ххасалил ххинлъиялдаги божуге, хханассул чучлъиялдаги божуге.

• {asalil {in;iyaldagi bo$uge, {anaSul xux;iyaldegi bo$uge.​