﷽
دۇن ماعارۇلاو وۇڬۈ
ДУН МАГIАРУЛАВ ВУГО
dun mafarulaw wugo
Гъ v
1. Гъагъал – ссогIал, кьварарал, бадибе рагIи абулел, цояб бер бахъулелълъул, цогидаб къапуларел, цинги тIаде вачIарав гьобол-гьудулассе квасгIан тамахал, нахгIан хIеренал.
vaval - Sofal, pwararal, badibe rafi abulel, coyab ber ba]ule:ul, cogidab qa_ularel, cingi Tade wazaraw hobol-hudulaSe kwasfan tama[al, na[fan \erenal.
2. Гъадидаги кколебила бищунго гIакъилаб жибгойилан.
vadidagi Kolebila bi&ungo faqilab $ibgoyilan.
3. Гъадидасса тIинчI лумияб.
vadidaSa Tinz lumiyab.
Гъадицца тIанчIида малълъулеб букIун буго, гIадамил лъимер гIодобе къулулеб бихьарабго, боржаян. ТIанчIицца абун буго - гIадамил лъимер гIодобе къулизегIанго чIчIеларила жиб, гьеб бихьарабго боржинила.
Гьеб меххалълъ гъадицца гьелълъул бетIералда гозо кIутIун буго, цIцIодорил цIцIодоранги абулаго. Гьелда тIад бижараб буго «Гъадидасса тIинчI лумияб» абураб кици.
vadiCa Tanzida ma:uleb bujun bugo, fadamil ;imer fodobe qululeb bi%arabgo, bor$ayan. TanziCa abun bugo - fadamil ;imer fodobe quli#efango Zelarila $ib, heb bi%arabgo bor$anila.
heb me{a: vadiCa he:ul beTeralda go#o juTun bugo, ~odoril ~odorilangi abulago. helda Tad bi$arab bugo «vadidaSa Tinz lumiyab» aburab kici.
4. Гъадилаб – гъадие, цIцIудулаб – цIцIудуе.
vadilab - vadiye, ~udulab - ~uduye.
5. ГъадилIа лачен.
vadi/a laxen.
6. ГъадилIан лаченги лIугьунеб, лочнолIан гъедуги лIугьунеб.
vadi/an laxengi /uhuneb, loxno/an vedugi /uhuneb.
7. Гъадихъе мокъокъ щолареб, щвани, инжит гьабулеб.
vadi]e moqoq &olareb, &wani, in$it habuleb.
8. Гъадихъе щвараб хъарчигъаялълъ бахъулеб.
vadi]e &warab ]arxivaya: ba]uleb.
9. Гъадицца лочнол бер бахъарабила.
vadiCa loxnol ber ba]arabila.
10. Гъадицца гъадил бер бахъулареб, гIадамасс гIадамассул бер бахъулеб.
vadiCa vadil ber ba]ulareb, fadamaS fadamaSul ber ba]uleb.
11. Гъадицца къвагъан ахIараб меххалълъ, тIанчIицца тIокIаб щибилан ахIилеб?
vadiCa qwavan a\arab me{a:, TanziCa Tojab &ibilan a\ileb?
12. Гъадринибе карщгицин батIа-батIайисса чIвазе бегьулебила.
vadrinibe kar&igicin baTa-baTayiSa zwa#e behulebila.
13. Гъазибегил талихI – аваданай Ххалун, Ххалунил талихI – аваданав Гъазибег.
va#ibegil tali\ - awadanay {alun, {alunil tali\ - awadanaw va#ibeg.
РакIалде щвезабе - «Аваданаб рукъ – рагьадго Алжан». Гъазибегги Ххалунги рукIана аваданлъиялда гIумру арал, рукъ мискинал – жалго бечедал, жалго херал – ракI бахIарал росс-лълъади.
Херай Ххалуницца бицунаан, гьаб гIумруялде рахинегIан, дагьал кочIол рагIабиги абичIого, кьурдун цо-кIиго ссвериги бахъичIого, сордо бачIун, бусада хьибил лъурал росс-лълъади гурила жал.
rajalde &we#abe - «awadanab ruq - rahadgo al$an». va#ibeggi {alungi rujana awadan;iyalda fumru aral, ruq miskinal - $algo bexedal, $algo [eral - raj ba\aral roS-:adi.
[eray {aluniCa bicunaan, hab fumruyalde ra[inefan, dahal kozol rafabigi abizogo, purdun co-jigo Swerigi ba]izogo, sordo bazun, busada %ibil ;ural roS-:adi gurila $al.
14. Гъалай хъванилан, маххул гIарац лIугьунареб, дарай ретIунилан, хIамил чу лIугьунареб.
valay ]wanilan, ma{ul farac /uhunareb, daray reTunilan, \amil xu /uhunareb.
15. ГъалатI ккедал абула илбисалълъ малълъунилан, цинги кици букIуна мунго дуццагойилан.
valaT Kedal abula ilbisa: ma:unilan, cingi kici bujuna mungo duCagoyilan.
16. ГъалатI ккечIого, битIаралде ургъуларел.
valaT Kezogo, biTaralde urvularel.
17. ГъалатI ккеялдасса гъалатI битIизабунгутIи кIудияб, мунагь гьабиялдасса мунагьалълъе мукIурлъи лълъикIаб.
valaT KeyaldaSa valaT biTi#abunguTi judiyab, munah habiyaldaSa munaha:e mujur;i :ijab.
18. ГъалатI кколарев чи вукIунарев, малълъ кIутIулареб чу букIунареб.
valaT Kolarew xi wujunarew, ma: juTulareb xu bujunareb.
19. ГъалатI кколарев чи вуго ретIун тIимугъгун, гъассда гIодов чIчIарав чи.
valaT Kolarew xi wugo reTun Timuvgun, vaSda fodow Zaraw xi.
20. ГъалатI лълъилго кколебила, мунагь ккезе вукIунгейила.
valaT :ilgo Kolebila, munah Ke#e wujungeyila.
21. ГъалатI нусго соналдассанги битIизабизе бегьулеб.
valaT nucgo sonaldaSangi biTi#abi#e behuleb.
22. ГъалбацI асир гьабизе царал гьунар гIеларо, гъадил гунпара кьвагьун, гачил хъала тIеларо.
valba` asir habi#e caral hunar felaro, vadil gun_ara pwahun, gaxil ]ala Telaro.
23. ГъалбацI гьечIеб рохьоб ци басандула.
valba` hezeb ro%ob ci basandula.
24. ГъалбацI кинабго жоялдасса бергьунеб, инсан гъалбацIалдасса бергьунев.
valba` kinabgo $oyaldaSa berhuneb, insan valba`aldaSa berhuneb.
25. ГъалбацI – царае ххан.
valba` - caraye {an.
26. ГъалбацIазул бетIералда чахъу тараб боялдасса чахъабазул бетIералда гъалбацI тараб бо бергьунебила.
valba`a#ul beTeralda xa]u tarab boyaldaSa xa]aba#ul beTeralda valba` tarab bo berhunebila.
27. ГъалбацIал гьалаглъизе гьой бетIерлъун ккогегийила.
valba`al halag;i#e hoy beTer;un Kogegiyila.
28. ГъалбацIалълъ нахъе цIцIоко толеб, бахIарчиясс цIцIар толеб.
valba`a: na]e ~oko toleb, ba\arxiyaS ~ar toleb.
29. ГъалбацIалълъул рачIчIлъуналдасса катил бетIерлъунго лълъикIила.
valba`a:ul raZ;unaldaSa katil beTer;ungo :ijila.
30. Гъалдибералда месед бекьунилан, хIамил чу лIугьинаро.
valdiberalda mesed bepunilan, \amil xu /uhinaro.
31. Гъанкъизе гъветIгицин берцинаб бищулебила.
vanqi#e vwaTgicin bercinab bi&ulebila.
32. Гъанкъилищилан абурабила тIоххоцца, балагьилинхха цоян абурабила родоцца.
vanqili&ilan aburabila To{oCa, balahilin{a coyan aburabila rodoCa.
33. ГъасстIа вукIун, бечелъарав мискинчи!
vaSTa wujun, bexe;araw miskinxi!
34. ГъасстIа кватIани, эбел-ясалда гьоркьобги кколебила рагIи.
vaSTa kwaTani, ebel-yasalda horpobgi Kolebila rafi.
35. ГъасстIа кватIани, я лълъадулгун рагIи кколеб, я гIемераб лълъим гьекъолеб.
vaSTa kwaTani, ya :adulgun rafi Koleb, ya femerab :im heqoleb.
36. ГъасстIа кето кьарияй, бокьоб боцIцIи хIалакъай.
vaSTa keto pariyay, bopob bo~i \alaqay.
37. ГъасстIа россассулгун рохъо бикьарай, хьагинире ххинкIал гIуж бан реххарай.
vaSTa roSaSulgun ro]o biparay, %aginire {injal fu$ ban re{aray.
38. ГъасстIа цIа гьечIого, тIохда кIкIуй букIунареб.
vaSTa `a hezogo, To[da Juy bujunareb.
39. Гъвалайин дие бокьулареб.
vwalayin diye bopulareb.
Гъвала букIун буго ххарил гIарахъалда ссверун лIугьун кваналеб. Гьеб гьойилан ккун, лIутун вачIунев чияссда гIадамаз абун буго, доб гьой гурин, гъвала бугилан. «Гъвалайин дие бокьулареб!» – ан цIцIукIа нахъ вуссун гьечIо. Гьал рагIаби ххутIун руго жо гуреб жоялдасса хIинкъарав чияссул хIакъалълъулI кицилъун.
vwala bujun bugo {aril fara]alda Swerun /uhun kwanaleb. heb hoyilan Kun, /utun wazunew xiyaSda fadama# abun bugo, dob hoy gurin, vwala bugilan. «vwalayin diye bopulareb!» - an ~uja na] wuSun hezo. hal rafabi {uTun rugo $o gureb $oyaldaSa \inqaraw xiyaSul \aqa:u/ kici;un.
40. Гъвалида жибго жеги цIцIе гIечIеб бурутIилан кколебила.
vwalida $ibgo $egi ~e hezeb buruTilan Kolebila.
41. Гъванща цIунулебги – мацIцI, гъванща буххулебги – мацIцI.
vwan&a `unulebgi - ma~, vwan&a bu{ulebgi - ma~.
42. Гъванщу гIодулей, гIабдал елъулей.
vwan&u foduley, fabdal ye;uley.
43. Гъваридаб гIурул хъуй дагьаб, гIакъилассул калам дагьаб.
vwaridab furul ]uy dahab, faqilaSul kalam dahab.
44. Гъварул моцIцIу цIцIункIизе цIцIар ГIалиде ахIана, ЦIцIобалълъул накIкI щунщудун, щуб ГIумариде ккана.
vwarul mo~u ~unji#e ~ar falide a\ana, ~oba:ul naJ &un&udun, &ub fumaride Kana.
45. Пачаяссул заманалда диванбегзаби рищун толаан. Гьезда гьоркьосса ришват цIцIикIкIун кьурал диванбегзабилъунги кколаан.
_axayaSul #amanalda diwanbeg#abi ri&un tolaan. he#da horpoSa ri^wat ~iJun pural diwanbeg#abi;ungi Kolaan.
Авар рахъалълъул Бакълъухъ бакIалдассан шаригIат диванхханаялде рищулел рукIун руго Могьохъ росулIа ГIумарги НитIа росулIа ГIалиги. Жидецца рищулезул гIемериссез ццебеккунго ГIали вищизе рагIи кьун букIун буго. Цинги, ГIумарил ришват цIцIикIкIараб меххалълъ, цIцIайи гьессде ккун буго. Цинги ГIалицца ццереххун реххссарал, магIарулазда гьоркьор кицилъун ххутIарал гьадал рагIаби абун руго.
awar ra]a:ul baq;u] bajaldaSan ^arifat diwan{anayalde ri&ulel rujun rugo moho] rosu/a fumargi niTa rosu/a faligi. $ideCa ri&ule#ul femeriSe# CebeKungo fali wi&i#e ragi pun bujun bugo. cingi, fumaril ri^wat ~iJarab me{a:, ~ayi heSde Kun bugo. cingi faliCa Cere{un re{Saral, mafarula#da horpor kici;un {uTaral hadal rafabi abun rugo.
46. Гъвесс кваналессул гел рачлихъ бахъун букIунебила.
vweS kwanaleSul gel raxli] ba]un bujunebila.
47. ГъветI бекидал, гIаркьалабазул бицунареб.
vwaT bekidal, fadpalaba#ul bicunareb.
48. ГъветI бихьун – пихъ, чи вихьун – хIалтIи.
vweT bi%un - _i], xi wi%un - \alTi.
49. ГъветI бихьун – рагIад, чи вихьун – къисмат.
vweT bi%un - rafad, xi wi%un - qismat.
50. ГъветI бугеб бакIалда бихьинкетоги цIцIеги хьихьугейила.
vweT bugeb bajalda bi%inketogi ~egi %i%ugeyila.
51. ГъветI гьороцца реххулеб, гIадан бугьтаналълъ толарев.
vweT horoCa re{uleb, fadan buhtana: tolarew.
52. ГъветI кинаб бугониги кIваричIо, пихъ лълъикIаб бугони.
vweT kinab bugonigi jwarizo, _i] :ijab bugoni.
53. ГъветI кьалбаз ккола, гIадан гьудул-гьалмагълъиялълъ ккола.
vweT palba# Kola, fadan hudul-halmav;iya: Kola.
54. ГъветI пихъ бижулеб лълъикIаб, чи хIалтIулев лълъикIав.
vweT _i] bi$uleb :ijab, xi \alTulew :ijaw.
55. Гъеду гъагъадунилан лочнол къимат холареб.
vedu vavadunilan loxnol qimat [olareb.
56. Гъежххалатил гъеж бекаги, кунххалатил квер къотIаги.
ve${alatil ve$ bekagi, kun{alatil kwer qoTagi.
57. Гъизараб чуризеялдасса чурараб цIунизе бигьаяб.
vi#arab xuri#eyaldaSa xurarab `uni#e bihayab.
58. Гъизараб чуруларей, чурараб цIунуларей.
vi#arab xurularey, xurarab `unularey.
59. Гъира бугони, хIалтIи жибго билълъуна.
vira bugoni, \alTi $ibgo bi:una.
60. Гъира гьечIеб квалквал – хьул гьечIеб чIамчIам.
vira hezeb kwalkwal - %ul hezeb zamzam.
61. Гъирун хвеялдасса хIулун хвейго бокьилилан абурабила царацца.
virun [weyaldaSa \ulun [weygo bopililan aburabila caraCa.
62. ГъогъолIейила гьорчо гирулеб, бугелълъубейила боцIцIи унеб.
vovo/eyila horxo giruleb, buge:ubeyila bo~i uneb.
63. Гъодоцца буххун, ралъад лIугIулареб.
vodoCa bu{un, ra;ad /ufulareb.
64. Гъонода къачIони, магьида жо кколаро.
vonoda qazoni, mahida $o :olaro.
65. Гъоркь рекIараб жоги хIама бугила, хIамитIа рекIаравги хIама вугила.
vorp rejarab $ogi \ama bugila, \amiTa rejarawgi \ama wugila.
66. Гъоркьан баккарабги чIчIикIарав, тIассан баккарабги чIчIикIарав.
vorpan baKarabgi Zijaraw, TaSan baKarabgi Zijaraw.
67. Гъоркьан гьаналав, тIассан гьоролав.
vorpan hanalaw, TaSan horolaw.
68. Гъоркьан тIутIурав, тIассан ххоххорав.
vorpan TuTuraw, TaSan {o{oraw.
69. Гъоркье рортизейилан кьурулIе лIугьунарел, росун инейилан гIурулIе кIанцIуларел.
vorpe rorti#eyilan puru/e /uhunarel, rosun ineyilan furu/e jan`ularel.
70. Гъоркьеххун бугеб цIцIеда тIадеххун бугеб бацIицца лълъим гъабургъинабугеян абурабила.
vorpe{un bugeb ~eda Tade{un bugeb ba`iCa :im vaburvinabugeyan aburabila.
71. Гъоссогъадил тIинчI гIадав.
voSovadil Tinz fadaw.
72. «Гъоссол цIураб къвачIиниб гIарац-месед кин балеб, хъублъи къватIибе чIехьон, жанисса чуричIого».
«voSol `urab qwazinib farac-mesed kin baleb, ]ub;i qwaTibe ze%on, $aniSa xurizogo».
73. «ГъоссолI букIун, тIотIоцца тIогьолI бугеб найиде - «Дун лъаларищ, гьвел роцц!» – ан рогьоб къабихIаб бала».
«voSo/ bujun, ToToCa Toho/ bugeb nayide - «dun ;alari&, hwel roC!» - an rohob qabi\ab bala».
74. ГъотIода рекъарабила пихъги букIунеб.
voToda reqarabila _i]gi bujuneb.
75. ГъотIода ццерессан унелълъул, гIащтIи роццда нахъа бахъе.
voToda CereSan une:ul, fa&Ti roCda na]a ba]e.
76. ГъотIодайила гъудул рещтIунел, нохъодейила маккал ссверулел.
voTodayila vudul re&Tunel, no]odeyila maKal Swerulel.
77. ГъотIодасса гъотIоде кIанцIунилан гъадил лачен лIугьинаро.
voTodaSa voTode jan`unilan vadil laxen /uhinaro.
78. ГъотIое къимат – пихъ бихьун, чияссе къимат – иш бихьун.
voToye qimat - _i] bi%un, xiyaSe qimat - i^ bi%un.
79. ГъотIокье гурони гIеч бортулареб.
voTope guroni fex bortulareb.
80. ГъотIол борххалъи лъала, рагIадалълъухъ балагьун, чияссул ритIухълъи лъала, гIамалалълъухъ балагьун.
voTol bor{a;i ;ala, rafada:u] balahun, xiyaSul riTu];i ;ala, famala:u] balahun.
81. ГъотIоцца кьалбал, гIодоре унел гьечIони, эххеде риччала.
voToCa palbal, fodore unel hezoni, e{ede riXala.
82. ГъоцIоцца махх кколеб, россасс чIчIужу кколей.
voToCa ma{ Koleb, roSaS Zu$u Koley.
83. Гъугъай ххеххаб накIкIалълъул цIцIад хъандаяб букIуна.
vuvay {e{ab naJa:ul ~ad ]andayab bujuna.
84. Гъурщил багьа лъаларев кепкил багьаяв вукIунарев.
vur&il baha ;alarew ke_kil bahayaw wujunarew.
85. ГъурщитIа гъурущ лъунила бечелъи гIолеб.
vur&iTa vuru& ;unila bexe;i foleb.
86. ГъутIбузда гIазу – гъудузе бертин.
vuTbu#da fa#u - vudu#e bertin.
87. ГъутIбузул гIурччинлъи кьалбазул сахлъиялда бараб букIуна.
vuTbu#ul furXin;i palba#ul sa[;iyalda barab bujuna.