top of page

МАЛА НАССРУДИНГИ БЕЧЕДАВ МАДУГЬАЛГИ

​

Цо заманалда Мала Нассрудинги хъизанги, кодоб-хъатикь жоги гьечӀого, цӀакъ мискинго рукIанила. Гьабизе жоги тӀагӀун, цо къоялълъ радал Мала Нассрудин лӏугьанила Аллагьассда гьардезе:

- Я Бетӏергьан Аллагьхха, гьанжелъагӀан дицца дуда жеги щибниги жо гьарун букӀинчIо. Гьанже дие бокьун буго Дуда гьаризе цо нусго гъурущ гӀарац щвезабе дие, цӀакъ рес къотӀараб хӀалалдаги вугин гьанже дун, - ан.

- Нусго гьечӀониги кӀваричӀин, дагьаб камун бугониги бегьилин, - илан абунила асскӀой йикӀарай чӀчӏужуялълъ.

- Гуро, валлагь, босиларохха цо гъурущ камун. Кьолеб бугони, гургин гьабун нусго гӀезабун кье абе, — ян абунила Мала Нассрудиницца.

Мала Нассрудинилги чӀчӏужуялълъулги гьеб гаргар рагӀанила мадугьалихъ вукӀарав цо бечедав чияссда. Гьесс хӀукму гьабунила Мала Нассрудинида тӀад велъанхъизе, гьев Маххссараде кквезе. Ункъоялда анцӀила ичІго гъурущги жаниб лъун, нахъиссеб къоялълъ радал квербацІцІ рехханила мадугьаласс Мала Нассрудинил рукъалълъул тӀалайдухъа гӀодобе. ТӀалайдухъа гӀодобе цо жо бортулеб рагӀанила Мала Нассрудинида. Вортун ун кодобе босун балагьанила, бугила квербацІцІалда жаниб бухьараб гӀарац. РикӀкӀун балагьанила, нусго гӀезе цо гъурущ камун бугила. ВахІ, бихьулищ камураб гъурщил бакӀалда квербацІцІги битӀун буго дие, цӀакъ лълъикӀан, живго жиндаго гаргаданила Мала Нассрудин. Гьебмеххалълъ, тӀалайдухъан гӀинтӀамун вукӀарав мадугьал, вахІ, гъоб дир гӀарац жиндиего тезе къассдищхха гьанже гьессул бугебанги абун, Мала Нассрудинихъе вилълъанила. Гьев вачӀунев вихьун, Мала Нассрудиницца гӀарац нахъе баххчанила.

Жаниве лӏугьунги вачӀун, мадугьаласс абунила:

- Мала Нассрудин, доб къоялда нусго гъурущ гӀарац кьеян мун Аллагьассда гьардолеб меххалълъ, дун вукӀана тӀалайдухъан духъ гӀенеккун. Нусго гъурщидасса цо гъурущ камун дуцца босиларилан абидал, дур хӀалбихьизе, нусгоялдасса цо гъурущ камураб жо тӀалайдухъа беххе реххун букӀана, квербацІцІалда жанибги бухьун. Дуцца гьеб босана, камураб гъурщил бакӀалда Аллагьасс квербацӏцӏ битӀун бугиланги абун. Дида гьеб кинабго рагӀана. Дуе дицца маххссара гьабулеб букӀана, гьеб гӀарцул бетӀергьан дун вуго, дун гьеб босизе вачӀунги вуго, - ян.

- Валлагь, дида дур гӀарацги бихьичӀо, мунги вихьичӏо. ТӀалайдухъан гӀодобе дихъе кинаб бугониги гӀарацги бачӀинчӀо. Дуцца бицунеб жоялълъул магӀнаги дида бичӏчӏуларо, - ян абунила Мала Насрудиницца.

Жиндир гӀарац кьеян мадугьал, дида дур гӀарац бихьичӀилан Мала Нассрудин, гӀемераб заманалълъ дагӏба-къеццалда рукӀанила, аххиралдаги диваналде кканила. Цо къоялълъ мадугьал вачӀанила диваналде Мала Нассрудин вачине.

- Диваналдеяли гӀемер цӀакъ вилълъинаан, рекӀинени жо гьечӀони, гӀодоссан вилълъанхъизе кӀолеб гьечӀо, херлъун вуго, - ян абунила Мала Нассрудиницца.

Мадугьаласс гьессухъе рекӀине жиндирго чу кьунила.

- ЧӀчӏужуялълъ сон дир чухъа чурун букӀана, гьеб жеги бакъван гьечӀо, гьединлъидал дир ретӀине жоги гьечӏо, - ян чӀчӏанила Мала Нассрудин.

Мадугьаласс гьессухъе ретӀине цӀияб чухъаги бачӀанила. РетӀун мадугьалассул цӀияб чухъаги, рекӀун гьессул чодаги, Мала Нассрудин вилълъанила гьевгун цадахъ, шагьаралде диваналде. Диваналда бечедав мадугьаласс бицанила ккараб щинаб жо.

Диванбегицца Мала Нассрудинида абунила:

- Мала Нассрудин, дуцца щиб абулеб гьелда? - ян.

- БетӀерчӀахъаяв диванбег, дуцца гьессда гьикъе, гьав гӀадаллъунцин гурищ вугеван.

Мадугьалассул цӀакъ ццин бахъанила:

- Щиб бицунев вугев мун гьанив, дун гӀадаллъун гьечӀо! - ян абунила гьесс.

- Дуцца пикру гьабехха, бетӀерчӀахъаяв диванбег, жив гӀадаллъун гьечӀилан вуго гьав, гӀадаллъун гьечӀев чиясс чияр тӀалайдухъа гӀодобе ункъоялда анцӀила ичІго гъурущ гӀарац щиб гьабизе реххулеб? - ан абунила Мала Нассрудиницца.

Бечедав мадугьаласс нахъеги бицанила диванбегие жинцца Мала Нассрудинил рукъалълъул тӀалайдухъа гӀодобе гӀарац щай реххун букӀарабали.

- Гьев чиясс бицараб жоялдаги божун, дуцца диван гьабуни, гьагъаб дицца рекӀун бачӀараб чуги жиндир бугилан чӀчӏезе бегьула гьев, мун гьессда божуге, бетӀерчӀахъаяв диванбег, - ан абунила Мала Нассрудиницца.

- Унго, абила, абилареб кин, дир чодаги рекӀунлъидал мун гьаниве вачӀарав, - ан ццидаххун ахӀданила мадугьал.

- Гьале, бихьулищ дуда, диванбег, гьев чи гӀадаллъун вугилан дицца абураб меххалълъ, мун божулев вукӀинчӀо. Дагьаб нахъа гьесс гьаб дида тӀад ретӀун бугеб чухъаги жиндир бугилан абила, - ян кӀалъанила Мала Нассрудин.

- Дир гурони, лълъилхха гьеб кколеб! - ан ахІданила мадугьал.

Диваналде унеб меххалълъ, Мала Нассрудиницца къвалакь лъун букӀанила цо кӀудияб гамачІ, нагагьлъун диванбегицца жиндие битӏун кколеб хӀукму къотӀичӏони, гьессул гьурмалӏ речӏчӏизе абун. Гьеб гамачӏ лъураб бакӏ лълъикӏго къватӀибе цӀцӏутӀун букӀанила, тӀассан балагьарассда бихьуледухъ.

Диванбегги гӀемер валагьулаанила гьеб цӀцӏутӏараб бакӀалде, цощинаб жиндие бачӀараб ришватцин гуродай абун.

ЦӀцӏутӀараб бакӀалде, диванбегида бихьуледухъ, ишанги гьабун, Мала Нассрудиницца абунила:

- БетӀерчӀахъаяв диванбег, дур ритӀухълъиялълъул ххабар дида ццебегоги рагӀун букӀана, гьарула дуда букӀине кколеб куцалда къануналда рекъараб хӀукму гьабеян нижер кӀияссдаго гьоркьоб, - ан.

Мала Нассрудиницца ишан гьабун бихьизабураб жо жиндие бачӀараб ришват бугиланги ккун, диванбегицца хӀукму Мала Нассрудиние битӀун кколедухъ къотӀанила.

Ресги къотӀун, къоги бухӀун, бечедав мадугьал витӏанила рокъове. Диванбегие баркалаги кьун, Мала Нассрудинги къватӀиве лӏугьунев вукӀанила. Диванбегицца илан гьабунила, жанив чӀчӏаян.

- Гьа, щиб гъоб къвалакь бугеб жо, къватӀибе щай гьеб бахъулареб? - ан цӀехханила гьесс.

- Къвалакь кисиниб батӀияб жо гьечӀо, нагагь дуцца дун разияб хӀукму къотӀичӀони, дуда речӏчӏизе босараб гьаб гамачӏ букӀана, къваригӀун батани, босе дуего, - ян абун диванбегида ццебе гамачІги реххун, Мала Нассрудин рокъове анила, мадугьалассухъа диваналълъ бергьун щвараб чодаги рекӀун, гьессухъа щвараб чухъаги ретӀун.

mala naSrudingi bexedaw maduhalgi

​

co Ramanalda mala naSrudingi ]iRangi, kodob-]atip Dogi pezogo, vaq miskingo rujanila. habiRe Dogi Tafun, co qoya' radal mala naSrudin `uhanila alahaSda hardeRe

- ya beTerhan alah{a, hanDe;afan diCa duda Degi ?ibnigi Do harun bujinzo. hanDe diye bopun bugo duda hariRe co nusgo Guru? farac

?weRabe diye, vaq res qoTarab \alaldagi wugin hanDe dun, - an.

- nusgo hezonigi jwarizin, dahab kamun bugonigi behilin, - ilan abunila aSjoy yijaray ZuDuya'.

- guro, walah, bosilaro{a co Guru/ kamun. poleb bugoni, gurgin habun nusgo feRabun pe abe, — yan abunila mala naSrudiniCa.

mala naSrudinilgi ZuDuya'ulgi heb gargar rafanila maduhali] wujaraw co bexedaw xiyaSda. heS \ukmu habunila mala naSrudinida Tad we;an]iRe, hew ma{Sarade KweRe. unqoyalda anvila izgo Guru?gi Danib ;un, na]iSeb qoya' radal kwerbaV re{anila maduhalaS mala naSrudinil ruqa'ul Talaydu]a fodobe. Talaydu]a fodobe co Do bortuleb rafanila mala naSrudinida. wortun un kodobe bosun balahanila, bugila kwerbaValda Danib buFarab farac. riJun balahanila, nusgo feRe co Guru? kamun bugila. wa\, biFuli? kamurab Gur?il bajalda kwerbaVgi biTun bugo diye, vaq 'ijan, Divgo Dindago gargadanila mala naSrudin. hebme{a', Talaydu]an finTamun wujaraw maduhal, wa\, Gob dir farac Dindiyego teRe qaSdi?{a hanDe heSul bugebangi abun, mala naSrudini]e wi'anila. hew wazunew wiFun, mala naSrudiniCa farac na]e ba{xanila.

Daniwe `uhungi wazun, maduhalaS abunila

- mala naSrudin, dob qoyalda nusgo Guru? farac peyan mun alahaSda hardoleb me{a', dun wujana Talaydu]an du] feneKun. nusgo Gur?idaSa co Guru? kamun duCa bosilarilan abidal, dur \albiFiRe, nusgoyaldaSa co Guru? kamurab Do Talaydu]a be{e re{un bujana, kwerbaValda Danibgi buFun. duCa heb bosana, kamurab Gur?il bajalda alahaS kwerbaV biTun bugilangi abun. dida heb kinabgo rafana. duye diCa ma{Sara habuleb bujana, heb farcul beTerhan dun wugo, dun heb bosiRe wazungi wugo, - yan.

- walah, dida dur faracgi biFizo, mungi wiFizo. Talaydu]an fodobe di]e kinab bugonigi faracgi bazinzo. duCa bicuneb Doya'ul mafnagi dida biZularo, - yan abunila mala naSrudiniCa.

Dindir farac peyan maduhal, dida dur farac biFizilan mala naSrudin, femerab Ramana' dafba-qeCalda rujanila, a{iraldagi diwanalde Kanila. co qoya' maduhal wazanila diwanalde mala naSrudin waxine.

- diwanaldeyali femer vaq wi'inaan, rejineni Do hezoni, fodoSan wi'an]iRe joleb hezo, [er;un wugo, - yan abunila mala naSrudiniCa.

maduhalaS heSu]e rejine Dindirgo Du punila.

- ZuDuya' son dir xu]a xurun bujana, heb Degi baqwan hezo, hedin;idal dir rejine Dogi hezo, - yan Zanila mala naSrudin.

maduhalaS heSu]e rejine viyab xu]agi bazanila. reTun maduhalaSul viyab xu]agi, rejun heSul xodagi, mala naSrudin wi'anila hewgun cada], /aharalde diwanalde. diwanalda bexedaw maduhalaS bicanila Karab ?inab Do.

diwanbegiCa mala naSrudinida abunila

- mala naSrudin, duCa ?ib abuleb helda& - yan.

- beTerza]ayaw diwanbeg, duCa heSda hiqe, haw fadal;uncin guri? wugewan.

maduhalaSul vaq Cin ba]anila

- ?ib bicunew wugew mun haniw, dun fadal;un hezo! - yan abunila heS.

- DuCa <ikru habe{a, beTerza]ayaw diwanbeg, Diw fadal;un hezilan wugo haw, fadal;un hezew xiyaS xiyar Talaydu]a fodobe unqoyalda anvila izgo Guru? farac ?ib habiRe re{uleb& - an abunila mala naSrudiniCa.

bexedaw maduhalaS na]egi bicanila diwanbegiye DinCa mala naSrudinil ruqa'ul Talaydu]a fodobe farac ?ay re{un bujarabali.

- hew xiyaS bicarab Doyaldagi boDun, duCa diwan habuni, haGab diCa rejun bazarab xugi Dindir bugilan ZeRe behula hew, mun heSda boDuge, beTerza]ayaw diwanbeg, - an abunila mala naSrudiniCa.

- ungo, abila, abilareb kin, dir xodagi rejun;idal mun haniwe wazaraw, - an Cida{un a\danila maduhal.

- hale, biFuli? duda, diwanbeg, hew xi fadal;un wugilan diCa aburab me{a', mun boDulew wujinzo. dahab na]a heS hab dida Tad reTun bugeb xu]agi Dindir bugilan abila, - yan ja;anila mala naSrudin.

- dir guroni, 'il{a heb Koleb! - an a\danila maduhal.

divanalde uneb me{a', mala naSrudiniCa qwalap ;un bujanila co judiyab gamaz, nagah;un diwanbegiCa Dindiye biTun Koleb \ukmu qoTi\oni, heSul hurma` reZiRe abun. heb gamaz ;urab baj 'ijgo qwaTibe VuTun bujanila, TaSan balaharaSda biFuledu].

diwanbeggi femer walahulaanila heb VuTarab bajalde, co?inab Dindiye bazarab ri/watcin guroday abun.

VuTarab bajalde, diwanbegida biFuledu], i/angi habun, mala naSrudiniCa abunila

- beTerza]ayaw diwanbeg, dur riTu];iya'ul {abar dida Cebegogi rafun bujana, harula duda bujine Koleb kucalda qanunalda reqarab \ukmu habeyan niDer jiyaSdago horpob, - an.

mala naSrudiniCa i/an habun biFiRaburab Do Dindiye bazarab ri/wat bugilangi Kun, diwanbegiCa \ukmu mala naSrudiniye biTun Koledu] qoTanila.

resgi qoTun, qogi bu\un, bexedaw maduhal wiTanila roqowe. diwanbegiye barkalagi pun, mala naSrudingi qwaTiwe `uhunew wujanila. diwanbegiCa ilan habunila, Daniw Zayan.

- ha, ?ib Gob qwalap bugeb Do, qwaTibe ?ay heb ba]ulareb& - an ve{anila heS.

- qwalap kisinib baTiyab Do hezo, nagah duCa dun raRiyab \ukmu qoTi\oni, duda reZiRe bosarab hab gamaz bujana, qwarifun batani, bose duyego, - yan abun diwanbegida Cebe gamazgi re{un, mala naSrudin roqowe anila, maduhalaSu]a diwana' berhun ?warab xodagi rejun, heSu]a ?warab xu]agi reTun.

bottom of page