1. ТIабкIиниб ххинкI букIаго ххарбиде вуссунарев, хъабиниб рахь букIаго гъуд кодосса биччачIев.

• Tabjinib {inj bujago {arbide wuSunarew, ]abinib ra% bujago vud kodoSa biXazew.

2. ТIавус зодобе боржуна, гIункIкI ракьулIе лIугьуна.

• Tawus #odobe bor$una, funJ rapu/e juhuna.

3. ТIавус тIавусалда цадахъ, гъеду гъадида цадахъ.

• Tawus Tawusalda cada], vedu vadida cada].

4. ТIагъур бахъеян витIани, бетIер къотIун вачIунев.

• Tavur ba]eyan wiTani, beTer qoTun wazunew.

5. ТIагъур баччизе гуребила бетIер бижараб, ургъизейила.

• Tavur baXi#e gurebila beTer bi$arab, urvi#eyila.

6. ТIагъур лъун щинав чи вукIунаро, чоххтIо къан щинай чIчIужу йикIунаро.

• Tavur ;un &inaw xi wujunaro, xo{To qan &inay Zu$u yijunaro.

7. ТIагъур цIун хьаралълъусса тIагъур цIураб гурони бачIинчIо.

• Tavur `un %ara:uSa Tavur `urab guroni bazinzo.

8. ТIагIам гьечIеб квен, цIцIам банилан, тIагIамлъиларо.

• Tafam hezeb kwen, ~am banilan, Tafam;ilaro.

9. ТIад базегIан чIвадан букIараб батани, тIад бан ххадуб рукъ лIугьунеб.

• Tad ba#efan zwadan bujarab batani, Tad ban {adub ruq /uhuneb.

10. ТIад гьабураб куйдасса кодобе кьураб хIоржого лълъикI.

• Tad haburab kuydaSa kodobe purab \or$ogo :ij.

11. ТIад гьир лъезе къваригIараб меххалълъ, хIамида кьабуларебила, кьинкΙулебила.

• Tad hir ;e#e qwarifarab me{a:, \amida pabularebila, pinjulebila.

12. ТIад квер бахъани, катицца нилIее маргьа бицуна, течIони, хъарссула.

• Tad kwer ba]ani, katiCa ni/eye marha bicuna, tezoni, ]arSula.

13. ТIад налъи ккун чи рихунгеги, чед тIагIун гьобол рихунгеги.

• Tad na;i Kun xi ri[ungegi, xed Tafun hobol ri[ungegi.

14. ТIад рекIараб чол квелълъ кквезеги лъазе кколебила.

• Tad rejarab xol kwe: Kwe#egi ;a#e Kolebila.

15. ТIадаб гуреб гьабуни, гьабизе кколеб бегулеб.

• Tadab gureb habuni, habi#e Koleb beguleb.

16. ТIадагьаб чвантинисса бакIаб гьир гьечIеб.

• Tadahab xwantiniSa bajab hir hezeb.

17. ТIадго арав гьоболги, лълъикIго кьолеб микьирги.

• Tadgo araw hobolgi, :ijgo poleb mipirgi.

18. ТIадго кквечIев цIцIогьор гурев.

• Tadgo Kwezew ~ohor gurew.

19. ТIаде валагьарассе – рахъу, бухъулессе – хъиру.

• Tade walaharaSe - ra]u, bu]uleSe - ]iru.

20. ТIаде гьобол къотIугеги, гьабихъе нух къосунгеги.

• Tade hobol qoTugegi, habi]e nu[ qosungegi.

21. ТIаде къо ккани, къоркъолги бацI лIугьунеб.

• Tade qo Kani, qorqolgi ba` /uhuneb.

22. ТIаде къо ккезегIан кIалалълъ гьури кколаресс, тIаде къо ккараб меххалълъ горбода бетIер кколареб.

• Tade qo Ke#efan jala: huri KolareS, Tade qo Karab me{a: gorboda beTer Kolareb.

23. ТIаде лълъим бачIунареб хIор ххеххгого къунеб.

• Tade :im bazunareb \or {e{gogo quneb.

24. ТIаде хъвачIого ракьалдасса чияссул хIал хьоларебила.

• Tade ]wazogo rapaldaSa xiyaSul \al %olarebila.

25. ТIаде цоги гъеду бачIани, гъоркь букIараб боржунеб гIадат.

• Tade cogi vedu bazani, vorp bujarab bor$uneb fadat.

26. ТIаде цIцIанагIан гIемерлъулебги ургъел, тIасса бачахъанагIан дагьлъун унебги ургъел.

• Tade ~anafan femer;ulebgi urvel, TaSa baxa]anafan dah;un unebgi urvel.

27. ТIаде чи лъаларила, чараб гьой лъаларила (гьабулеб ишалълъе ххеххлъи гьабейила...).

• Tade xi ;alarila, xarab hoy ;alarila (habuleb i^a:e {e{;i habeyila...).

28. ТIадегIан ругезул хIурмат лълъиццаго цIунулебила, хIурмат цIунейила гъоркьегIан ругезулги.

• Tadefan ruge#ul \urmat :iCago `unulebila, \urmat `uneyila vorpefan ruge#ulgi.

29. ТIадежоялълъила мискинчи чIвалев.

• Tade$oya:ila miskinxi zwalew.

30. ТIадлъи милк гуро.

• Tad;i milk guro.

31. ТIаждал хвах бихъун толев, тIаргъида рукъи балев.

• Ta$dal [wa[ bi]un tolew, Tarvida ruqi balew.

32. ТIажуги ретIунилан, тIагъурги лъунилан, бихьинчи лIугьунарев.

• Ta$ugi reTunilan, Tavurgi ;unilan, bi%inxi /uhunarew.

33. ТIаладухъа гъоркье гIарац баниги, чIчIужуялълъ кквечIеб рукъ бечелъулареб.

• Taladu]a vorpe farac banigi, Zu$uya: Kwezeb ruq bexe;ulareb.

34. ТIалил найицца гIадин, дуццагоги кваназе, чияеги кьезе гьабе дуниял.

• Talil nayiCa fadin, duCagogi kwana#e, xiyayegi pe#e habe duniyal.

35. ТIамах гъунилан, гъветI бакъвалареб.

• Tama[ vunilan, vweT baqwalareb.

36. ТIансса ссурмияй, салмаг гвангъарай.

• TanSa Surmiyay, salmag gwanvaray.

37. ТIанчIи ругеб гъадие гъоссол бутIа щолареб.

• Tanzi rugeb vadiye voSol buTa &olareb.

38. ТIанчIиги гьарила квешав чиясс, ханалги гьарила.

• Tanzigi harila kwe^aw xiyaS, [analgi harila.

39. ТIанчIиги ханалги гьарулел ратила.

• Tanzigi [analgi harulel ratila.

ГIурус тIаде бахараб, гьез магIарухъе болъонги бачун бачIараб заман букIун буго. МагIарулал киданиги жидеда бихьичIеб хIайваналда тамашалъун рукIун руго.

Цоясс цогияссда гьикъун буго - “ТIанчIидай гьалълъ гьарула, ханалдай?”

Дандеясс жаваб кьун буго - «Куц лълъикIаб гьечIо, тIанчIиги гьарулел ратила, ханалги гьарулел ратила».

Гьессали тIанчIиги ханалги гьарилаян, магIарулазда гьоркьоб гьаб аби квешав чияссул хIакъалълъулI хIалтIизабула.

furus Tade ba[arab, he# mafaru]e bo;ongi baxun bazarab #aman bujun bugo. mafarulal kidanigi $ideda bi%izeb \aywanalda tama^a;un rujun rugo.

coyaS cogidaSa hiqun bugo - «Tanziday ha: harula, [analday?»

dandeyaS $awab pun bugo - «kuc :ijab hezo, Tanzigi harulel ratila, [analgi harulel ratila»

heSali Tanzigi [analgi harilayan, mafarula#da horpob hab abi kwe^aw xiyaSul \aqa:u/ \alTi#abula.

40. ТIанчIил гьоцIцIо гьуинабила.

• Tanzil ho~o huinabila.

41. ТIаргъил борххалъиялълъ гуребила чияссул тIадегIанлъи борцунеб.

• Tarvil bor{a;iya: gurebila xiyaSul Tadefan;i borcuneb.

42. ТIарцIцIаб куялдасса керчаб гьой лълъикIаб.

• Tar~ab kuyaldaSa kerxab hoy :ijab.

– ТIасса лIугьа! Дур букIин лъарабани, бикъилароан!

- TaSa /uha! dur bujin ;arabani, biqilaroan!

– ВахI, дир букIинни лъан батиларин, дурго гуреблъигIагийищ лъачIеб?

- wa\, dir bujinni ;an batilarin, durgo gureb;ifagiyi& ;azeb?

43. ТIассан бараб рукъи тIассан ххолеб.

• TaSan barab ruqi TaSan {oleb.

44. ТIахьал гIабдалзабазе гурелила хъвалел.

• Ta%al fabdal#aba#e gurelila ]walel.

45. ТIегь балареб гъотIоде наялги руссунарел.

• Teh balareb voTode nayalgi ruSunarel.

46. ТIегь батани, тIун чияе кье, гIагIа батани, чияда бихьилалде, тIаде ракь хъвай.

• Teh batani, Tun xiyaye pe, fafa batani, xiyada bi%ilalde, Tade rap ]way.

47. ТIегь гIемералдасса гъветI тIамах гIемераб лълъикIаб.

• Teh femeraldaSa vweT Tama[ femerab :ijab.

48. ТIегь гIурдада берцинаб.

• Teh furdada bercinab.

49. ТIегьги ххерги бижилалде, лълъимги ракги бижарабила.

• Tehgi {ergi bi$ilalde, :imgi rakgi bi$arabila.

50. ТIегьалареб гъотIода пихъ бижулареб.

• Tehalareb voToda _i] bi$ulareb.

51. ТIекъав, тIикъвамагIал чIваниги, хъущтIулев.

• Teqaw, Tiqwamafal zwanigi, ]u&Tulew.

52. ТIекъалда тIад рекъоге, къурассде вортанхъуге.

• Teqalda Tad reqoge, quraSde wortan]uge.

53. ТIекълъи ккедал абула илбисалълъ батилилан, кицини букIуна мунго дуццагойилан.

• Teq;i Kedal abula ilbisa: batililan, kicini bujuna mungo duCagoyilan.

54. ТIелекье ГIалибулат гIадин.

• Telepa falibulat fadin.

ГIалибулат вукIун вуго ххунздерил наибассул нукар. Цо къоялълъ наибасс ГIалибулатида абун буго метер мун ТIелекье ине кколилан. Щай витIулев вугевали бицун букIун гьечIо. Нахъиссеб къоялълъ радакь вахъун арав ГIалибулат, ТIелекьеги щун, наиб вегаралълъусса вахъиналде Ххунзахъе тIад вуссун вуго.

falibulat wujun wugo {un#deril naibaSul nukar. co qoya: naibaS falibulatida abun bugo meter mun Telepe ine Kolilan. &ay wiTulew wugewali bicun bujun hezo. na]iSeb qoya: radap wa]un araw falibulat, Telepegi &un, naib wegara:uSa wa]inalde {un#a]e Tad wuSun wugo.

55. ТIепалодул щибаб мугьалда бугебила алипалълъул ххатIги гIетIул тIириги.

• Te_alodul &ibab muhalda bugebila ali_a:ul {aTgi feTul Tirigi.

56. ТIеренаб бакI бихьунила кварги тIолеб.

• Terenab baj bi%unila kwargi Toleb.

57. ТIеренаб хьвацIцIил щулалъиялдасса цIунаги.

• Terenab %wa~il &ula;iyaldaSa `unagi.

58. ТIеренлълъеда – лълъетIахъан, шагьра нухда – палугьан.

• Teren:eda - :eTa]an, ^ahra nu[da - _aluhan.

59. ТIехх кьурасс чехь бихъана, чед кьурасс бер бахъана.

• Te{ puraS xe% bi]ana, xed puraS ber ba]ana.

60. ТIехI бараб ябуялда лIулIадулеб батунилан, таманчаги речIчIун, гIандиссесс жиндирго чу чIварабила.

• Te\ barab yabuyalda /u/aduleb batunilan, tamanxagi reZun, fandiSeS $indirgo xu zwarabila.

61. ТIехI барассе рас кисса, гIи гьечIессе квас кисса?

• Te\ baraSe ras kiSa, fi hezeSe kwas kiSa?

62. ТIехIасс тIагъур хъубухъулеб, тIадерахъи баралълъ гьумер баххчулеб.

• Te\aS Tavur ]ubu]uleb, Tadera]i bara: humer ba{xuleb.

63. ТIидул ххинкIал гьаруге, гьацIцIулIе цIцIам тIамуге.

• Tidul {injal haruge, ha~u/e ~am Tamuge.

64. ТIил – мугъалда, рагIи – бадибе (ТIил мугъалда лълъикIабила, рагIи бадибе лълъикIабила).

• Til - muvalda, rafi - badibe (Til muvalda :ijabila, rafi badibe :ijabila).

65. ТIилал махI бахъинабичIого, катицца рахь толареб.

• Tilal ma\ ba]inabizogo, katiCa ra% tolareb.

66. ТIилихъ къали кьурабила, гъалдибералълъухъ рикьи кьурабила.

• Tili] qali purabila, valdibera:u] ripi purabila.

– Аб тIил щай, гIундулххалат, гьадигIан ххираго босараб?

– ab Til &ay, fundul{alat, hadifan {irago bosarab?

– ТIил гьечIого, дун тIубаларо. Гъалдибер гьечIониги, гьирихъ хьвадизе бегьула.

– Til hezogo, dun Tubalaro. valdiber hezonigi, hiri] %wadi#e behula.

67. ТIимугъ ххинаб бокьун, чахъаби рихун.

• Timuv {inab bopun, xa]abi ri[un.

68. ТIинаб кIодо гьабуге, ккечIеб тIаде босуге.

• Tinab jodo habuge, Kezeb Tade bosuge.

69. ТIингъида рукъи къохьол рекъола.

• Tinvida ruqi qo%ol reqola.

70. ТIингъилI векьарани, гордилI лъилъарула.

• Tinvi/ weparani, gordi/ ;i;arula.

71. ТIину гьечIеб гьагьинире гьарудуге.

• Tinu hezeb hahinire haruduge.

72. ТIирикI-тIирикIан ракI бугев мун, рекIетIа саву ккарай дун.

• Tirij-Tirijan raj bugew mun, rejeTa sawu Karay dun.

73. ТIирун чIчIани, чияссе мегIерги мутIигIлъулеб.

• Tirun Zani, xiyaSe mefergi muTif;uleb.

74. ТIогьоде хьвадулареб найицца гьоцIцIо гьабулареб.

• Tohode %wadulareb nayiCa ho~o habulareb.

75. ТIогьол цIураб авлахъалдасса ракул цIураб бокьобе хIайвангицин буссуна, гьундузухъе мун щай вуссунарев?

• Tohol `urab awla]aldaSa rakul `urab bopobe \aywangicin buSuna, hundu#u]e mun &ay wuSunarew?

76. ТIогьолI на гIадавги вукIуневила чи, наязда гъорлI кьужна гIадавги вукIуневила.

• Toho/ na fadawgi wujunewila xi, naya#da vor/ pu$na fadawgi wujunewila.

77. ТIокъо-къоноялълъ жаниве вачарав чи чанги вукIунев.

• Toqo-qonoya: $aniwe waxaraw xi xangi wujunew.

78. ТIокIаб боцIцIуцца бер бахъулареб.

• Tojab bo~uCa ber ba]ulareb.

79. ТIокIабги дуе гьобо базе бакIищила къваригIун бугеб? (щиб кьуниги, щиб гьабуниги гIоларев чияссде).

• Tojabgi duye hobo ba#e baji&ila qwarifun bugeb? (&ib punigi, &ib habunigi folarew xiyaSde).

80. ТIолго дунял ссверана, алжан рокъоб батана.

• Tolgo dunyal Swerana, al$an roqob batana.

81. ТIом чIартилав, ракI квасулав.

• Tom zartilaw, raj kwasulaw.

82. ТIоноцIцI букаригун, наку хъассуге.

• Tono~ bukarigun, naku ]aSuge.

83. ТIор бищун, мугь кванан, жий йиццалъарай,

 Налъи бецIулаго, жий тIеренлъарай.

Tor bi&un, muh kwanan, $iy yiCa;aray,

na;i be`ulago, $iy Teren;aray.

84. ТIор бакIлъани, гIодобе къулула, чи бечелъани, эххеде валагьула.

• Tor baj;ani, fodobe qulula, xi bexe;ani, e{ede walahula.

85. ТIор чIобогояб хIалухъин ххалатаб букIуна, бетIер чIобогояв чи чIухIарав вукIуна.

• Tor zobogoyab \alu]in {alatab bujuna, beTer zobogoyaw xi zu\araw wujuna.

86. ТIоралда тIор лъуни, гул лIугьуна.

• Toralda Tor ;uni, gul .uhuna.

87. ТIотIода хъублъи батула, найида тIегь батула.

• ToToda ]ub;i batula, nayida Teh batula.

88. ТIотIоде гIарада кьвагьулареб.

• ToTode farada pwahulareb.

89. ТIотIоцца малал ран, на букIинаро, ихдал гъотIодасса тIегь босичIого.

• ToToCa malal ran, na bujinaro, i[dal voTodaSa Teh bosizogo.

90. ТIох борлIун баниги, гIолареб гIарац!

• To[ bor/un banigi, folareb farac!

91. ТIохда гьоло гурев, гьоцIцIиб лал гурев.

• To[da holo gurew, ho~ib lal gurew.

92. ТIохде рахине кIкIухIалал рохьоре ине ккола.

• To[de ra[ine Ju\alal ro%ore ine Kola.

93. ТIоххол гьоболассдассаги тIоге, гьанал гIагарлъиялдассаги тIоге.

• To{ol hobolaSdaSagi Toge, hanal fagar;iyaldaSagi Toge.

94. ТIохIол цIураб бетIер букаричIого букIинищила.

• To\ol `urab beTer bukarizogo bujini&ila.

97. ТIохIоцца бетIер квараб хIамида щайила божулев, гIазугIан бетIер хъахIлъарав жинда щайила божулареван абурабила Мала Нассрудиницца мадугьалассда.

• To\oCa beTer kwarab \amida &ayila bo$ulew, fa#ufan beTer ]a\;araw $inda &ayila bo$ularewan aburabila mala naSrudiniCa maduhalaSda.

98. ТIоццебе тамашаяблъун букIунеб жо нахъа гIадатлъун лIугьун унеб.

• ToCebe tama^ayab;un bujuneb $o na]a fadat;un /uhun uneb.

99. ТIоццебессеб рахъида барабила букIунеб хурул (рекьул) берцинлъи.

• ToCebeSeb ra]ida barabila bujuneb [urul (repul) bercin;i.

100. ТIоццее гьаюрай яс – ццудун бекьараб пурчIина.

• ToCeye hayuray yas - Cudun beparab _urzina.

101. ТIорщел цIуна-къай, царгъиниб гъвар-гъвари бахъиналде, гIарац цIуна-къай, чвантиниб гьури бахъиналде.

• Tor&el `una-qay, carvinib vwar-vwari ba]inalde, farac `una-qay, xwantinib huri ba]inalde.

102. ТIуралълъубе лълъим унеб, чIваралълъубе магI унеб.

• Tura:ube :im uneb, zwara:ube maf uneb.

103. «ТIура!» – ян гIанкIкIида, «Гьа!» – ян царада.

• «Tura!» - yan fanJida, «ha!» - yan carada.

104. ТIуркIуларев гурони бергьунарев.

• Turjularew guroni berhunarew.

105. ТIурун унеб царал рачIчI сабаблъунги кколебила гьудул-гьалмагълъиялда гьоркьоб дагIба-къецц.

• Turun uneb caral raZ sabab;ungi Kolebila hudul-halmav;iyalda horpob dafba-qeC.

Тира-ссверизе вахъарав кIиго гьалмагъассда цер бихьанила. Цояв гьалмагъасс цер хIинкъизе гьаракь гьабунила. ХIинкъараб цер, бекерухъе лъарги кIанцIун, тIурун анила.

tira-Sweri#e wa]araw jigo halmavaSda cer bi%anila. coyaw halmavaS cer \inqi#e harap habunila. \inqarab cer, bekeru]e ;argi jan`un, Turun anila.

Гьалмагъасс гIажаиблъи гьабунила гIебаб лъар царада кIанцIизе кIвеялда. Цогияв гьалмагъасс абунила, кIанцIизеяли кIанцIанин гьеб, лъарални доб рагIалде щолаго, гьелълъул рачIчI лълъадалI ччунилан. Валлагь, ччунилан ав, валлагь ччучIилан дов, лълъикIабго дагIба-къецц кканила гьезда гьоркьоб. Гьеб сабаблъун ракIхвейгицин кканила.

halmavaS fa$aib;i habunila febab ;ar carada jan`i#e jweyalda. cogiyaw halmavaS abunila, jan`i#eyali jan`anin heb, ;aralni dob rafalde &olago, he:ul raZ :ada/ Xunilan. walah, Xunilan aw, walah Xuzilan dow, :ijabgo dafba-qeC Kanila he#da horpob. heb sabab;un raj]weygicin Kanila.

Анила чанго сон. Цо гIодорчIчIеялда гьазул цояссда ракIалде щванила доб царал рачIчI сабаблъун гьазда гьоркьоб ккараб дагIба-къецц. Дандеясс абунила, валагьин, кигIан дуе бокьаниги бокьичIониги, доб лъар кIанцIулелълъул царал рачIчI лълъеда хъван букIанилан. Ав жиндирабго ккун чIчIанила, тIарамагъадаги, цIидассан цоцазулгун ракIалги хун, ратIалъанила гьалмагъзаби.

anila xango son. co fodorZeyalda ha#ul coyaSda rajalde &wanila dob caral raZ sabab;un ha#da horpob Karab dafba-qeC. dandeyaS abunila, walahin, kifan duye bopanigi bopizonigi, dob ;ar jan`ule:ul caral raZ :eda ]wan bujanilan. aw $indirabgo Kun Zanila, Taramavadagi, `idaSan coca#ulgun rajalgi [un, raTa;anila halmav#abi.

108. ТIутI батани, боржа, чIчIетI батани, кIанцIе.

• TuT batani, bor$a, ZeT batani, jan`e.

109. ТIутIалги тIаделъугеги гIемерал жал.

• TuTalgi Tade;ugegi femeral $al.