Гьабабилеб бутIа. ГьагIел. hab'abileb buTa. hafel. Рецаролълъ гьагIалил моцIцI буго. Гьилгьаролълъги гьагIалил моцIцI буго. Раччаролълъги, хъихъаролълъги моцIцIал руго. ГьагIалида жаниб анцIила кIиго моцIцI буго. цо (1), кIиго (2), гьабго (3), ункъго (4), щуго (5), анлълъго (6), анкьго (7), микьго (8) - , ичIго (9), анцIго (10), анцIила цо (11), анцIила кIиго (12). Гьабеле анцIила кIиябго моцIцI - гьуразолълъ, энчIолълъ, гочаролълъ, иххазолълъ, рекьаролълъ, бакъгIедолълъ, чабхъадолълъ, къобухIилълъ, рецаролълъ, гьилгьаролълъ, раччаролълъ, хъихъаролълъ. Гьуразолълъ оццебессеб моцIцI буго. ЭнчIолълъ кIиабилеб моцIцI буго. Гочаролълъ гьабабилеб моцIцI буго. Иххазолълъ ункъабилеб моцIцI буго. Рекьаролълъ щуабилеб моцIцI буго. БакъгIедолълъ анлълъабилеб моцIцI буго. Чабхъадолълъ анкьабилеб моцIцI буго. КъобухIилълъ микьабилеб моцIцI буго. Рецаролълъ ичIабилеб моцIцI буго. Гьилгьаролълъ анцIабилеб моцIцI буго. Раччаролълъ анцIила цоабилеб моцIцI буго. Хъихъаролълъ анцIила кIиабилеб моцIцI буго. ГьагIалида жаниб анцIила кIиго моцIцI буго. Гьуразолълъ оццебессеб моцIцI буго. Хъихъаролълъ аххираб моцIцI буго. Цо гьагIалида жаниб анцIила кIиго моцIцI буго. Цо моцIцIрода жаниб ункъго анкь буго. Гьабго моцIцIрода жаниб анцIила кIиго анкь буго. Анкьида жаниб анкьго къо буго. КIиго анкьида жаниб анцIила ункъго къо буго. Анкьил къоял итни къо (анлълъххур къо), талат къо (ххадур къо), арбагI къо (ччугIадол къо), ххамиз къо (гьоркьо къо), ружма къо (гIулжум къо), боргьан къо, гьалан къо (алхIад къо). Итни къо (анлълъххур къо) оццебессеб анкьил къо буго. Гьалан къо (алхIад къо) аххираб анкьил къо буго. Цо моцIцIрода жаниб гьеберго (30) къо букIиня яги гьебералълъа цо (31) къо букIиня, яги къоло микьго (28) къо букIиня. Гьуразолълъ моцIцIалълъа жаниб гьебералълъа цо къо буго. Гочаролълъ, рекьаролълъ, чабхъадолълъ, къобухIилълъ, гьилгьаролълъ, хъихъаролълъ моцIцIаздаги жаниб гьебералълъа цо къо буго. Иххазолълъ, бакъгIедолълъ, рецаролълъ, раччаролълъ моцIцIазда жанир гьеберго къо буго. ЭнчIолълъ моцIцIалълъа жаниб къоло микьго яги къоло ичIго къо буго. ГьагIалида жаниб чами моцIцI бугеб? ГьагIалида жаниб анцIила кIиго моцIцI буго. МоцIцIрода жаниб чами анкь бугеб? МоцIцIрода жаниб ункъго анкь буго. Гьабго моцIцIалълъа жаниб чами анкь бугеб? Гьабго моцIцIалълъа жаниб анцIила кIиго анкь буго. Анкьида жаниб чами къо бугеб? Анкьида жаниб анкьго къо буго. анкьил къоязул цIцIарал итни къо (анлълъххур къо), талат къо (ххадур къо), арбагI къо (ччугIадол къо), ххамиз къо (гьоркьо къо), ружма къо (гIулжум къо), боргьан къо, гьалан къо (алхIад къо). БакъгIедолълъ моцIцIалълъа гьебералълъа цощи къо бугеб? Гуро, гьеб моцIцIалълъа гьебералълъа цо къо гуро. БакъгIедолълъ моцIцIалълъа гьеберго къо буго. ЭнчIолълъ моцIцIалълъаги гьебергощи къо бугеб? Гуро, энчIолълъ моцIцIалълъа гьеберго къо гуро. ЭнчIолълъ моцIцIалълъа къоло микьгощи яги къоло ичIгощи къо бугеб? ГьагIалида жаниб оццебессеб моцIцI щиби ккенеб? Гьуразолълъ гьагIалил оццебессеб моцIцI ккенеб буго. Аххираб моцIцI щиби ккенеб? Хъихъаролълъ аххираб моцIцI буго. Анкьил оццебессеб къо щиби ккенеб? Итни къо (анлълъххур къо) анкьил оццебессеб къо буго. Анкьил аххираб къо щиби ккенеб? Гьалан къо (алхIад къо) анкьил аххираб къо буго. Оццебессеб анкьил къо щиби ккенеб? Итни къощи яги гьалан къощи бугеб? Оццебессеб анкьил къо итни къо буго. КIиабилеб анкьил къо щиб къо ккенеб? АрбагI къо (ччугIадол къо) анкьил гьабабилеб къо буго. Ххамиз къо (гьоркьо къо) анкьил ункъабилеб къо. Ружма къо (гIулжум къо) анкьил щуабилеб къо буго. Боргьан къо анкьил анлълъабилеб къо буго. Гьалан къо (алхIад къо) анкьил анкьабилеб къо буго. Гьеб къо анкьил аххираб къоги буго. АнцIила кIиабилеб моцIцI щиб моцIцI ккенеб? Хъихъаролълъ моцIцI гьагIалил анцIила кIиабилеб моцIцI буго. Гьеб моцIцI гьагIалил аххираб моцIцIги буго. ГьагIалил ичIабилеб моцIцI щиб моцIцI ккенеб? Рецаролълъ гьагIалил ичIабилеб моцIцI буго. Анкьил микьабилеб къо щиб къо ккенеб? Анкьилълъ микьабилеб къо гьечIо. Анкьида жаниб анкьго къо буго. ГьагIалил анцIила гьабабилеб (13) моцIцI щиб моцIцI ккенеб? ГьагIалида жаниб анцIила кIиго гурони моцIцI гьечIо, анцIила гьабабилеб моцIцIги гьечIо. Иххазолълъ моцIцIалълъа жаниб чами къо бугеб? Иххазолълъ моцIцIалълъа жаниб гьеберго къо буго. recaro: hafalil mo~ bugo. hilharo: hafalil mo~ bugo. raXaro:gi, ]i]aro:gi mo~al rugo. hafalida $anib an`ila jigo mo~ bugo. co (1), jigo (2), habgo (3), unqgo (4), &ugo (5), an:go (6), anpgo (7), mipgo (8), izgo (9), an`go (10), an`ila co (11), an`ila jigo (12). habele an`ila jiyabgo mo~ - hura#o:, enzo:, goxaro:, i{a#o:, reparo:, baqfedo:, xab]ado:, qobu\i:, recaro:, hilharo:, raXaro:, ]i]aro:. hura#o: oCebeSeb mo~ bugo. enzo: jiabileb mo~ bugo. goxaro: hab'abileb mo~ bugo. i{a#o: unq'abileb mo~ bugo. reparo: &uabileb mo~ bugo. baqfedo: an:'abileb mo~ bugo. xab]ado: anp'abileb mo~ bugo. qobu\i: mip'abileb mo~ bugo. recaro: iz'abileb mo~ bugo. hilharo: an`'abileb mo~ bugo. raXaro: an`ila coabileb mo~ bugo. ]i]aro: an`ila jiabileb mo~ bugo. hafalida $anib an`ila jigo mo~ bugo. hura#o: oCebeSeb mo~ bugo. ]i]aro: a{rab mo~ bugo. co hafalida $anib an`ila jigo mo~ bugo. co mo~roda $anib unqgo anp bugo. habgo mo~roda $anib an`ila jigo anp bugo. anpida $anib anpgo qo bugo. jigo anpida $anib an`ila unqgo qo bugo. anpil qoyal itni qo (an:{ur qo), talat qo ({adur qo), arbaf qo (Xufadol qo), {ami# qo (horpo qo), ru$ma qo (ful$um qo), borhan qo, halan qo (al\ad qo). itni qo (an:{ur qo) oCebeSeb anpil qo bugo. halan qo (al\ad qo) a{irab anpil qo bugo. co mo~roda $anib hebergo (30) qo bujiNa yagi hebera:a co (31) qo bujiNa, yagi qolo mipgo (28) qo bujiNa. hura#o: mo~a:agi $anib hebera:a co qo bugo{a. goxaro:, reparo:, xab]ado:, qobu\i:, hilharo:, ]i]aro: mo~a#dagi $anib hebera:a co qo bugo. i{a#o:, baqfedo:, recaro:, raXaro: mo~a#da $anir hebergo qo bugo. enzo: mo~a:a $anib wolo mipgo yagi qolo izgo qo bugo. hafalida $anib xami mo~ bugeb? hafalida $anib an`ila jigo mo~ bugo. mo~roda $anib xami anp bugeb? mo~roda $anib unqgo anp bugo. habgo mo~a:a $anib xami anp bugeb? habgo mo~a:a $anib an`ila jigo anp bugo. anpida $anib xami qo bugeb? anpida $anib anpgo qo bugo. anpil qoya#ul ~aral itni qo (an:{ur qo), talat qo ({adur qo), arbaf qo (Xufadol qo), {ami# qo (horpo qo), ru$ma qo (ful$um qo), borhan qo, halan qo (al\ad qo) baqfedo: mo~a:agi hebera:a co&i qo bujineb? guro, heb mo~a:a hebera:a co qo guro. baqfedo: mo~a:a hebergo qo bugo. enzo: mo~a:a hebergo&i qo bugeb? guro, enzo: mo~a:a hebergo qo guro. enzo: mo~a:a qolo mipgo&i yagi qolo izgo&i qo bugeb? hafalida $anib oCebeSeb mo~ &ibi Keneb? hura#o: hafalil oCebeSeb mo~ Keneb bugo. a{irab mo~ &ibi Keneb? ]i]aro: a{irab mo~ bugo. anpil oCebeSeb qo &ibi Keneb? itni qo (an:{ur qo) anpil oCebeSeb qo bugo. anpil a{irab qo &ibi Keneb? halan qo (al\ad qo) anpil a{irab qo bugo. oCebeSeb anpil qo &ibi Keneb? itni qo&i yagi halan qo&i bugeb? oCebeSeb anpil qo itni qo bugo. jiabileb anpil qo &ib qo Keneb? arbaf qo (Xufadol qo) anpil hab'abileb qo bugo. {ami# qo (horpo qo) anpil unq'abileb qo. ru$ma qo (ful$um qo) anpil &uabileb qo bugo. borhan qo anpil an:'abileb qo bugo. halan qo (al\ad qo) anpil anp'abileb qo bugo. heb qo anpil a{irab qogi bugo. an`ila jiabileb mo~ &ib mo~ Keneb? ]i]aro: mo~gi hafalil an`ila jiabileb mo~ bugo. heb mo~ hafalil a{irab mo~gi bugo. hafalil iz'abileb mo~ &ib mo~ Keneb? recaro: hafalil iz'abileb mo~ bugo. anpil mip'abileb qo &ib qo Keneb? anpi: mip'abileb qo hezo. anpida $anib anpgo qo bugo. hafalil an`ila hab'abileb (13) mo~ &ib mo~ Keneb? hafalida $anib an`ila jigo guroni mo~ hezo, an`ila hab'aboleb mo~ hezo. i{a#o: mo~a:a $anib xami qo bufeb? i{a#o: mo~a:a $anib hebergo qo bugo.

Ж $ 1. ЖавабалълъулI ххеххлъарав, битIаралълъулI тIекълъула, лъай гьечIевгун ургъани, ургъелал гIемерлъула. $awaba:u/ {e{;araw, biTara:u/ Teq;ula, ;ay hezewgun urvani, urvelal femer;ula. 2. Жавгьар кисинибги тун, капек балагьулареб. $awhar kisinibgi tun, ka_ek balahulareb. 3. Жавгьар рощногохIдаги гвангъун бихьулеб. $awhar ro&nogo\dagi gwanvun bi%uleb. 4. Жаги – дирго, кIалги – дирго, гIаданлъиги – дирго! $agi - dirgo, jalgi - dirgo, fadan;igi - dirgo! 5. Жагьандаманалълъуб бихьинхIама кIиго шагьиде букIунебила. $ahandamana:ub bi%in\ama jigo ^ahide bujunebila. Кици буго, доба рикIкIада къайи учуз букIунеб рагIула, гъоба кибалиго къваригIанщинаб жо чIобого гIадин щолеб рагIулаян, букIунареб, щолареб жоялълъулги бицун, чияр бакI беццулев чи маххссароде ккун абулеб. Кициялълъул магIна буго - «Гьедин батани, гьениб хIамаги кIиго шагьиде щолеб батилахха», – ян абураб. kici bugo, doba riJada qayi uxu# bujuneb rafula, voba kibaligo qwarifan&inab $o zobogo fadin &oleb rafulayan, bujunareb, &olareb $oya:ulgi bicun, xiyar baj beCulew xi ma{Sarode Kun abuleb. kiciya:ul mafna bugo - «hedin batani, henib \amagi jigo ^ahide &oleb batila{a», - yan aburab. 6. Жагьилассул тIагIаталдасса гIалимчияссул макьу ххирияб. $ahilaSul TafataldaSa falimxiyaSul mapu {iriyab. 7. Жагьиллъиялдасса кIудияб мискинлъи гьечIеб. $ahil;iyaldaSa judiyab miskin;i hezeb. 8. Жагьилчи – беццав чи. $ahilxi - beCaw xi. 9. Жагьилчиясс лъай малълъун, гIалимчи вахъунарев. $ahilxiyaS ;ay ma:un, falimxi wa]unarew. 10. Жадул лIар гьекъезегIан, цIадул лIар гьекъей лълъикIаб. $adul /ar heqe#efan, `adul /ar heqey :ijab. 11. Жакъа букарараб бакI метер хъассуге. $aqa bukararab baj meter ]aSuge. 12. Жакъа гурони лъачIин, жиндасса жиндир цIцIар кIудияб букIун бугилан абурабила ХIажимурадицца. $aqa guroni ;azin, $indaSa $indir ~ar judiyab bujun bugilan aburabila \a$imuradiCa. ЗахIматаб ххалатаб нухги нахъа тун унев ХIажимурадилги гьессул муридазулги чуял ссваканила. РещтIине ссанагIатаб бакIги балагьун, гьез чуяздасса кьалал рахъанила, буртабиги ххарда тIамун, жалгоги реганила. Цадахъ босун букIараб квен-тIеххги тIагIун, ракъун-къечон ругел гьезул хIукму кканила, гIиял къавудеги ун, гIухьбузда квен гьаризе. Гьалмагъзаби жиндассаги ссвакарал гIадин рихьарав ХIажимурад живго анила гIухьбузухъе. Салам-каламалдасса ххадуб гьесс бицанила жив щивали, цинги гьаранила хъвезе цо куй кьеян. Киданиги ХIажимурад рихьичIел гIухьби гьев хIурул цIураб партал ретIарав, къечалълъ кIутIби чIучIарав гьоболассухъ щаклъигун ралагьанила. ЦIцIар рагIарав бахIарчи гьев ватиялда божичIел гIухьбузда кканила, ХIажимурадил машгьурлъиялдассан пайдаги босун, жал маххссараде кквезе вачIарав чи ватилин гьеван. Росун тIилалгун, тIаделъанила гьессде гIухьби. ХьвагIун квералгун тIад вуссарав ХIажимурадицца ккараб жо бицанила гьалмагъзабазда. Цинги вахъун гIухьбузухъе анила цо мурид. Гьесс абунила жив ХIажимурадицца витIарав чапар вугин, мурадги бугин ракъарал муридзабазе хъвезе куй бачин. ГIухьби гьессда божанила, муридассда ццебеги хъунила битIахъе хIамагIанаб куй. КъваригIелги тIубан, тIад вуссарав муридассда ХIажимурадицца абун буго - «Жакъа гурони лъачIо дида, дидасса дир цIцIар кIудияб букIин». #a\matab {alatab nu[gi na]a tun unew \a$imuradilgi heSul murida#ulgi xuyal Swakanila. re&Tine Sanafatab bajgi balahun, he# xuya#daSa palal ra]anila, burtabigi {arda Tamun, $algogi reganila. cada] bosun bujarab kwen-Te{gi Tafun, raqun-qexon rugel he#ul \ukmu Kanila, fiyal qawudegi un, fu%bu#da kwen hari#e. halmav#abi $indaSagi Swakaral fadin ri%araw \a$imurad $iwgo anila fu%bu#u]e. salam-kalamaldaSa {adub heS bucanila $iw &iwali, cingi haranila ]we#e co kuy peyan. kidanigi \a$imurad ri%izel fu%bi hew \urul `ural _artal reTaraw, qexa: juTbi zuzaraw hobolaSu] &ak;igun ralahanila. ~ar rafaraw ba\arxi hew watiyalda bo$izel fu%bu#da Kanila, \a$imuradil ma^hur;iyaldaSan _aydagi bosun, $al ma{Sarode Kwe#e wazaraw xi watilin hewan. rosun Tilalgun, Tade;anila heSde fu%bi. %wafun kweralgun Tad wuSaraw \a$imuradiCa Karab $o bicanila halmav#aba#da. cingi wa]un fu%bu#u]e anila co murid. heS abunila $iw \a$imuradiCa wiTaraw xa_ar wugin, muradgi bugin raqaral murid#aba#e ]we#e kuy baxin. fu%bi heSda bo$anila, muridaSda Cebegi ]unila biTa]e \amafanab kuy. qwarifelgi Tuban, Tad wuSaraw muridaSda \a$imuridiCa abun bugo - «$aqa guroni ;azo dida, didaSa dir ~ar judiyab bujin». 13. Жакъа гьабизе бегьулеб хIалтIи метералде тоге. $aqa habi#e behuleb \alTi meteralde toge. 14. Жакъа гьабизессеб метералде тIамуге. $aqa habi#eSeb meteralde Tamuge. 15. Жакъа гьабичIеб метералде батулареб. $aqa habixeb meteralde batulareb. 16. Жакъа дуе шагьи кьурасс метер духъа гъурущ батIа гьабулеб. $aqa duye ^ahi puraS meter du]a vuru& baTa habuleb. 17. Жакъа дур цIцIар балъго абизе кIоларесс метер тIатун абулеб. $aqa dur ~ar ba;go abi#e jolareS meter Tatun abuleb. 18. Жакъа кваназе кколеб метералде тейила, метер гьабизе кколеб жакъаго гьабейила. $aqa kwana#e Koleb meteralde teyila, meter habi#e Koleb $aqago habeyila. 19. Жакъа мун тIад велъарав метер дудаго тIад велъизе гурин. $aqa mun Tad we;araw meter dudago Tad we;i#e gurin. 20. Жакъа – цIцIалдохъан, метер – малълъухъан. $aqa - ~aldo]an, meter - ma:u]an. 21. Жакъа хвелел гIадин аххиратги гьабейила, кидаго хвеларел гIадин дуниялги гьабейила. $aqa [welel fadin a{iratgi habeyila, kidago [welarel fadin duniyalgi habeyila. 22. Жакъа херав чи вукIин дир гIайиб батанани, воре, заман аниги, нужго херлъизе чIчIоге. $aqa [eraw xi wujin dir fayib batanani, wore, #aman anigi, nu$go [er;i#e Zoge. 23. Жакъа хоно бикъарасс метер гIанкIуги бикъулеб, метер гIанкIу бикъарасс ссезе оцги бикъулеб. $aqa [ono biqaraS meter fanjugi biquleb, meter fanju biqaraS Se#e ocgi biquleb. 24. Жакъа щвараб жакъа кунев, метер щвараб метер кунев. $aqa &warab $aqa kunew, meter &warab meter kunew. 25. Жакъа шагьи бикъун, метер гъурущ бикъунила цIцIогьор вахъунев. $aqa ^ahi biqun, meter vuru& biqunila ~ohor wa]unew. 26. Жакъассеб какани, метериссеб бачIинчIого букIине бегьула. $aqaSeb kakani, meteriSeb bazinzogo bujine behula. 27. Жакъасселълъул жакъа бице, метерисселълъул метер бицине те. $aqaSe:ul $aqa bice, meteriSe:ul meter bicine te. 28. Жакъасселълъул рикъзи Аллагьасс жакъа кьолеб, метерисселълъул рикъзи метер кьолеб. $aqaSe:ul riq#i allahaS $aqa poleb, meteriSe:ul riq#i meter poleb. 29. Жал бурияб бацI лIугьинчIев, лIар ххечаб оц лIугьинчIев. $al buriyab ba` /uhinzew, /ar {exab oc /uhinzew. 30. Жалацца кквечев рачIчIалълъ кколаро. $alaCa Kwexew raZa: Kolaro. 31. Жалго гьоболассе гьабигIан квешал – гьоболлъухъ гурони, сордо баларел. $algo hobolaSe habifan kwe^al - hobol;u] guroni, sordo balarel. 32. Жалго гIезегIан лъималазе бищунго херал чагIи рокьулел, кIудиял гIейгун бищунго херал чагIи рихунел. $algo fe#efan ;imala#e bi&ungo [eral xafi ropulel, judiyal feygun bi&ungo [eral xafi ri[unel. 33. Жаниб тани – турулел, течIого бицани – ссурулел. $anib tani - turulel, tezogo bicani - Surulel. 34. Жанибе пударичIо, къватIибе бадаричIо, дицца лъимал кин хьихьилел? $anibe _udarizo, qwaTibe badarizo, diCa ;imal kin %i%ilel? Абиялълъ бицунеб буго тIабигIаталълъул. Ххасел чIчIовулI пуй-чIваялги рахъинчIони, аххиралда гIазабиги рачIони, хурги цIун бачIунареб меххалълъ, жинцца лъимал киндай хьихьилаян зигардулей йиго бессдалазул ургъел чIварай эбел. abiya: bicuneb bugo Tabifata:ul. {asel Zowu/ _uy-zwayalgi ra]inzoni, a{iralda fa#abigi razoni, [urgi `un bazunareb me{a:, $inCa ;imal kinday %i%ilayan #igarduley yigo beSdala#ul urvel zwaray ebel. 35. Жаниб тIагъур гьечIеб тIадтIагъур гIадав, жаниб гъвар-гъвар гьечIеб царгъил тIи гIадав. $anib Tavur hezeb TadTavur fadaw, $anib vwar-vwar hezeb carvil Ti fadaw. 36. Жаниве вачIунелълъул – нилIерав, къватIиве унелълъул – чиярав. $aniwe wazune:ul - ni/eraw, qwaTiwe une:ul - xiyaraw. 37. Жанир рукIун – рукъ чIунтарал, рокъор рукIун – хур чIунтарал. $anir rujun - ruq zuntaral, roqor rujun - [ur zuntaral. 38. Жанир херлъаги, хвезе кватIаги. $anir [er;agi, [we#e kwaTagi. 39. Жанисса гьодорав – гьаракь кIудияв. $aniSa hodoraw - harap judiyaw. 40. Жаниссан бан билълъунареб оц къватIиссан банги билълъунареб. $aniSan ban bi:unareb oc qwaTiSan bangi bi:unareb. 41. Жаниссан хIал хъубав гьалмагъ гьуссун тIамураб гьоялдассаги квешавила. $aniSan \al ]ubaw halmav huSun Tamurab hoyaldaSagi kwe^awila. 42. ЖахIда бугев чияссдасса ццидалаб цигицин лълъикIила. $a\da bugew xiyaSdaSa Cidalab cigicin :ijila. 43. ЖахIда лъабго жоялълъе букIине бегьула, Аллагьассе лагълъи гьабиялълъулI, ссадакъа кьеялълъулI, чияссе гIакълу кьеялълъулI. $a\da ;abgo $oya:e bujine behula, allahaSe lav;i habiya:u/, Sadaqa peya:u/, xiyaSe faqlu peya:u/. 44. ЖахIда рекIел загьруйила. $a\da rejel #ahruyila. 45. ЖахIдачияссе кидаго рахIат букIунареб. $a\daxiyaSe kidago ra\at bujunareb. 46. Жиб жакъа гурони аниб букIинчIилан абурабила хIамицца, жакъа гурони жибги тIаде ккечIилан абурабила бацIицца. $ib $aqa guroni anib bujinzilan aburabila \amiCa, $aqa guroni $ibgi Tade Kezilan aburabila ba`iCa. 47. Жибго гъагъадунила гъадицца бусен тIатинабулеб. $ibgo vavadunila vadiCa busen Tatinabuleb. 48. Жибго гьитIин – гьунар кIодо. $ibgo hiTin - hunar jodo. 49. Жибго гьитIинаб бугониги, цIцIунцIцIраялълъ ракь гьобогьуна. $iwgo hiTinab bugonigi, ~un~raya: rap hobohuna. 50. Жибго хIама бугониги, тIенкел чол гIадинаб бихьула. $ibgo \ama bugonigi, Tenkel xol fadinab bi%ula. 51. Жиб-жиб рагIиялълъул цIцIайи букIунеб. $ib-$ib rafiya:ul ~ayi bujuneb. 52. Жиб-жиб росулI гьобол лълъикIав, жиб-жиб магъилI хур лълъикIаб. $ib-$ib rosu/ hobol :ijaw, $ib-$ib mavi/ [ur :ijab. 53. Жибго-жибго бекеризе биччани, бекерун къолеб чуги батулареб, живго бицине виччани, гIайиб бугев чиги ватуларев. $ibgo-$ibgo bekeri#e biXani, bekerun qoleb xugi batulareb, $iwgo bicine wiXani, fayib bugew xigi watularew. 54. Жив анивги лъалев ватанилан абурабила ичичIалиссесс. $iw aniwgi ;alew watanilan aburabila ixizaliSeS. 55. Жив, учузаб жо босизегIан, бечедав чи гурилан абулебила жугьтIицца. $iw, uxu#ab $o bosi#efan, bexedaw xi gurilan abulebila $uhTiCa. 56. Живго веццулев – ахIмакъ, лъимал реццулев – гIабдал. $iwgo weCulew - a\maq, ;imal reCulew - fabdal. 57. Живго веццулев – цоцIцIул гIабдал, лъимал реццулев – кIицIцIул гIабдал. $iwgo weCulew - co~ul fabdal, ;imal reCulew - ji~ul fabdal. 58. Живго вокьизавулевги – живго, живго рихинавулевги – живго. $iwgo wopi#awulewgi - $iwgo, $iwgo ri[inawulewgi - $iwgo. 59. Живго – гьанив, ракI – магIарда. $iwgo - haniw, raj - mafarda. 60. Живго гъанкъизе гъветIги берцинаб бищулебила. $iwgo vanqi#e vweTgi bercinab bi&ulebila. 61. Жиндирго гурони ургъел гьабуларев вацц – вацц кколаро. $indirgo guroni urvel habularew waC - waC Kolaro. 62. Живго гьитIин – гIамал кIодо. $iwgo hiTin - famal jodo. 63. Живго гьоболлъухъ ккечIессда гьоболассул къимат лъалареб. $iwgo hobol;u] KezeSda hobolaSul qimat ;alareb. 64. Живго гIакъиллъун вихьи гIакъилассул иш гуро. $iwgo faqil;un wi%i faqilaSul i^ guro. 65. Живго гIодов ккарав гIодуларев. $iwgo fodow Karaw fodularew. 66. Живго – гIодов, ххиялал – зодор. $iwgo - fodow, {iyalal - #odor. 67. Живго гIодовегIан гьавурав гIадамаз кIодо гьавула. $iwgo fodowefan hawuraw fadama# jodo hawula. 68. Живго гIорцIцIарассда цогидалги гIорцIцIун ругилан кколелила. $iwgo for~araSda cogidalgi for~un rugilan Kolelila. 69. Живго жиндаго вихьуларессе вихьизавизе чи къваригIунев. $iwgo $indago wi%ulareSe wi%i#awi#e xi qwarifunew. 70. Живго жиндаго гIадин, чи лъаларевила. $iwgo $indago fadin, xi ;alarewila. 71. Живго жиндаго рихарав чияеги вокьуларев. $iwgo $indago ri[araw xiyaye wopularew. 72. Живго жиндассаго нечоларев чияссул пайда гьечIебила. $iwgo $indaSago nexolarew xiyaSul _ayda hezebila. 73. Живго жиндиего гIейги гIабдалассул иш буго. $iwgo $indiyego feygi fabdalaSul i^ bugo. 74. Живго жиндиего гIурав гIадамазе басралъула. $iwgo $indiyego furaw fadama#e basra;ula. 75. Живго камилав гьечIесс чи камил гьавиларо, беццав чиясс нух малълъун, нухда витIун ккеларо. $iwgo kamilaw hezeS xi kamil hawilaro, beCaw xiyaS nu[ ma:un, nu[da wiTun Kelaro. 76. Живго квешасс чи какула, чехь квешасс квен какула. $iwgo kwe^aS xi kakula, xe% kwe^aS kwen kakula. 77. Живго кIодо гьавулевги – живго, живго инжит гьавулевги – живго. $iwgo jodo hawulewgi - $iwgo, $iwgo in$it hawulewgi - $iwgo. 78. Живго нацIцIицца хварав, боцIцIи чияцца кварав. $iwgo na~iCa [waraw, bo~i xiyaCa kwaraw. 79. Живго ричIулеб кIул кIалила. $iwgo rizuleb jul jalila. 80. Живго хвелалде лъималазухъе боцIцIи кьурассда оцол лIар чохьолI къагийила. $iwgo [welalde ;imala#u]e bo~i puraSda ocol /ar xo%o/ qagiyila. Цо чиясс живго хвелалдего жиндир бугеб бечелъи-боцIцIи, лъималазда гьоркьоб бикьун, кколессе кколеб жо кодобе кьун букIун буго. Инссудассан щолеб жоялде жидер тIокIаб хьул гьечIел лъималаз гьев цIакъ язихъго тун вуго. Чара хварав эмен ургъун вуго гьадинаб хIилаялде. Гьесс балагьун буго кIудияб оцол лIар. Лъун буго щулияб гъанссиниб. Цинги, цо-цоккун лъабавго васги ахIун, щивассда балъго абун буго - «Дие мун киназдассаго вокьула. Дир гьаб гъанссиниб буго ххасс гьабун дуе кьезе цIунараб ххазина. Дун хвараб меххалълъ гьеб, лълъидаго лъазе течIого, дуего босе». Гьелдасса нахъе лъималазда гьоркьоб гьессул хIурмат цIцIикIкIун буго, цоцалълъ къаццандун, цIакъго лълъикI хьихьун вуго. Хун вуго эмен, рортун руго васал «балъгояб ххазина» босизе. Оцол лIаралда тIад инссуцца хъван ратун руго кицилъун ххутIарал гьал хъачIал рагIаби. co xiyaS $iwgo [welaldego $indir bugeb bexe;i-bo~i, ;imala#da horpob bipun, :oleSe Koleb $o kodobe pun bujun bugo. inSudaSan &oleb $oyalde $ider Tojab %ul hezel ;imala# hew `aq ya#i]go tun wugo. xara [waraw emen urvun wugo hadinab \ilayalde. heS balahun bugo judiyab ocol /ar. ;un bugo &uliyab vanSinib. cingi, co-co Kun ;abawgo wasgi a\un, &iwaSda ba;go abun bugo - «diye kina#daSago wopula. dir hab vanSinib bugo {aS habun duye pe#e `unarab {a#ina. dun [warab me{a: heb, :idago ;a#e tezogo, duyego bose». heldaSa na]e ;imala#da horpob heSul \urmat ~iJun bugo, coca: qaCandun, `aqgo :ij %i%un wugo, [un wugo emen, rortun rugo wasal «ba;goyab {a#ina» bosi#e. ocol /aralda Tad inSuCa ]wan ratun rugo kici;un {uTaral hal ]azal rafabi. 81. Живго хIалихьатасс чу какулеб, чу хIалихьатасс бо какулеб. $iwgo \ali%ataS xu kakuleb, xu \ali%ataS bo kakuleb. 82. Живго – хIуртIа, гIамал кIодолъи – зодоб. $iwgo - \urTa, famal jodo;i - #odob. 83. Живго цохIо сапаралде унессул берал мугъалда нахъаги рукIине ккола. $iwgo co\o sa_aralde uneSul beral muvalde na]agi rujine Kola. 84. Живго чадил багьаяв гьечIев – рагIи чодул багьаяв. $iwgo xadil bahayaw hezew - rafi xodul bahayaw. 85. Живго чорокасс чи вацIцIад гьавуларев. $iwgo xorokaS xi wa~ad hawularew. 86. Живго эмен лIугьинчIого, инссул къимат лъалареб. $iwgo emen /uhinzogo, inSul qimat ;alareb. 87. Жигар бахъарассе жо камулареб. $iwgo ba]araSe $o kamulareb. 88. Жигар – гIолохъанлъиялда, гIакълу – санада. $igar - folo]an;iyalda, faqlu - sanada. 89. Жеги раса-цIцIалкIу – магIида. $egi rasa-~alju - mafida. Гьаб кициялълъул магIна буго, цIияй нусалълъул хIал гьелълъ раса-цIцIалкIу хIалтIизабураб меххалълъ лъалин, жеги къо радалго бугилан абураб. hab kiciya:ul mafna bugo, `iyay nusa:ul \al he: rasa-~alju \alTi#aburab me{a: ;alin, $egi qo radalgo bugilan aburab. 90. Жидедаго гIайиб ккедал, лъимал гIодуларел. $idedago fayib Kedal, ;imal fodularel. 91. Жийго еццун, гIорцIцIуларей, гIадамал какун, чIалгIунарей. $iygo yeCun, fir~ularey, fadamal kakun, zalfunarey. 92. Жийго нуслъун йикIаго якьад рихарай, жийго якьадлъун йикIаго нус рихарай. $iygo nus;un yijago yapad ri[aray, $iygo yapad;un yijago nus ri[aray. 93. Жинда бугеб рухI бихьунила хIанчIчIидасса би баккулеб. $inda bugeb ru\ bi%unila \anZidaSa bi baKuleb. 94. Жинда гIемерал бакънал рачине лъалаанилан абурабила къоркъоцца, кIалдибе лълъим бачIун, квалквал кколаребани. $inda femeral baqnal raxine ;alaanilan aburabila qorqoCa, jaldibe :im bazun, kwalkwal Kolarebani. 95. Жинда жаниб бугеб черхх чухъида лълъикI лъала. $inda $anib bugeb xer{ xu]ida :ij ;ala. 96. Жинда кинабго лъалилан щибниги лъаларев ахIдолевила. $inda kinabgo ;alilan &ibnigi ;alarew a\dolewila. 97. Жинда рекъараб гIетI тIинкIичIони, богIол мугь тIирщулареб. $inda reqarab feT Tinjizoni, bofol muh Tir&ulareb. 98. Жиндаго бугеб нацIцI бихьуларев, чияда бугеб тIигьа гIадлъарав. $indago bugeb na~ bi%ularew, xiyada bugeb Tiha fad;araw. 99. Жиндаго маххщел гьечIеблъи лъаларев «устарги» хваги, жиндаго гIакълу гьечIеблъи лъалерев «гIакъилги» хваги. $indago ma{&el hezeb;i ;alarew «ustargi» [wagi, $indago faqlu hezeb;i ;alarew «faqilgi» [wagi. 100. Жиндагоги лъаларев, лъалареблъиги лъаларев – кIирекIарав жагьилчи. $indagogi ;alarew, ;alareb;igi ;alarew - jirejaraw $ahilxi. 101. Жиндагоги лъалев, лъалесс малълъарабги босулев – гIакъил, жиндагоги лъаларев, лъалесс малълъарабги босулев – цIцIодор, жиндагоги лъаларев, лъалесс малълъарабги босуларев – гIабдал. $indagogi ;alew, ;aleS ma:arabgi bosulew - faqil, $indagogi ;alarew, ;aleS ma:arabgi bosulew - ~odor, $indagogi ;alarew, ;aleS ma:arabgi bosularew - fabdal. 102. Жиндагоги лъаларев, лъалез малълъарабги босуларев. $indagogi ;alarew, ;ale# ma:arabgi bosularew. 103. Жиндассаго тIутIал рачахъуларесс чиядасса гьаби рачахъиларо. $indaSago TuTal raxa]ulareS xiyadaSa habi raxa]ilaro. 104. Жиндего ккараб меххалълъ – чулъун, чияде ккараб меххалълъ – хIамалъун. $indego Karab me{a: - xu;un, xiyade Karab me{a: - \ama;un. 105. Жиндие бокьулареб жо чияе гьабуларев чи – гьеле бищунго лълъикIав чи. $indiye bopulareb $o xiyaye habularew xi - hele bi&ungo :ijaw xi. 106. Жиндиего гьабураб лълъикIлъи лъаларессда гьеб лъазабуни, лъабго бессдал лъималазе гурде гьабурабгIан кири букIунебила. $indiyego haburab :ij;i ;arareSda heb ;a#abuni, ;abgo beSdal ;imala#e gurde haburabfan kiri bujunebila. 107. Жиндие гьабураб хIурмат лъалареб жо – хIамайила. $indiye haburab \urmat ;alareb $o - \amayila. 108. Жиндие как баян – Аллагь, рузманалде унгеян – илбис. $indiye kak bayan - allah, ru#manalde ungeyan - ilbis. 109. Жиндие квешлъи гьабурав гьойдацин кIочонарев. $indiye kwe^;i haburaw hoydacin joxonarew. 110. Жиндиего бокьараб жоялълъе нух дибирасс бокьаралълъусса балагьулеб. $indiyego boparab $oya:e nu[ dibiraS bopara:uSa balahuleb. 111. Жиндиего – гьакинух, цогидазе – гIонкIкIонух. $indiyego - hakinu[, cogida#e - fonJonu[. Цо мискинчияссулги росдал дибирассулги хурзал цоцада асскIор рукIанила. Цо къоялълъ хуриве арав дибирассда мискинчи вихьанила гIанххрида ганчIал речIчIулев. «Щай, гьудул, дуцца Аллагьасс бижараб рухIчIаголъи чIвалеб?» – ан мискинчияссде гIайибал гьаризе лIугьанила дибир. «ЧIвачIого кин гьаб телеб, хур кванан лIугIизабулеб буго», – ян мискинчияссги абунила. ГIемер заман иналдего, гIанххвара мискинчияссул хуриссан дибирассул хурибеххун бекерун анила. Гьеб бихьарав дибирасс - «Гьаб малгIун кибе!» – янги абун, речIчIараб ганчIицца чIван рехханила гIанххвара. - Уябги букIун буго, – ян абунила мискинчиясс, – «Жиндиего – гьакинух, цогидазе – гIонкIкIонух», – ан абураб кици. co miskinxiyaSulgi rosdal dibiraSulgi [ur#al cocada aSjor rujanila. co qoya: [uriwe araw dibiraSda miskinxi wi%anila fan{rida ganzal reZulew. «&ay, hudul, duCa allahaS bi$arab ru\zago;i zwaleb?» – an miskinxiyaSde fayibal hari#e /uhanila dibir. «zwazago kin hab teleb, [ur kwanan /ufi#abuleb bugo», – yan miskinxiyaSgi abunila. femer #aman inaldego, fan{wara miskinxiyaSul [uriSan dibiraSul [uribe{un bekerun anila. heb bi%araw dibiraS - «hab malfun kibe!» – yangi abun, reZarab ganziCa zwan re{anila fan{wara. - uyabgi bujun bugo, – yan abunila miskinxiyaS, – «$indiyego – hakinu[, cogida#e – fonJonu[», – an aburab kici. 112. Жиндиего гьечIеб гIакълу чияе кьолев «гIакъил» – жиндиего гIадлу гьабуларев хIаким. $indiyego hezeb faqlu xiyaye polew «faqil» – $indiyego fadlu habularew \akim. 113. Жиндиего гьоцIцIо гьабулеб тIалил на – гьабураб чIчIикIулеб кьужна. $indiyego ho~o habuleb Talil na – haburab Zijuleb pu$na. 114. Жиндиего жо къваригIараб меххалълъ – гьа-гьа-гьа! Нахъе кьезе ккараб меххалълъ – гьи-гьи-гьи! $indiyego $o qwarifarab me{a: – ha-ha-ha! na]e pe#e Karab me{a: – hi-hi-hi! 115. Жиндиего муч гурев, чияе хьутI гурев. $indiyego mux gurew, xiyaye %uT gurew. 116. Жиндиего чед гурев, чидае гурга гурев. $indiyego xed gurew, xidaye gurga gurew. 117. Жиндиего чед гьабуларесс чияе гурга гьабуларо. $indiyego xed habulareS xiyaye gurga habularo. 118. Жинди-жиндир цо-цо пиша букIунебила. $indi-$indir co-co _i^a bujunebila. Къверкъги гIанкъраги цадахъ гIумру гьабулел рукIанила. Цо нухалълъ гьазул хIукму кканила, гIорги бахун, дореххун ине. - Мунни лълъедон инин, дицца щиб гьабилеб? – ан ургъел чIванила гIанкъраялда. - Расги ургъел чIваге, дицца баччила мун, - ан абунила къоркъоцца. ГIорбакьулIе щвейгун, гIанкъраялълъ къоркъода ххеч къазабунила. Дуцца гьабулеб жо щиб?! – ан гьаракь борчIанила къоркъол. - Гьаб бугохха дир пиша! – ян абунила гIанкъраялълъ. - Дир пиша гьабги буго! – янги абун, къверкъ гIурул тIинде анила. qwerqgi fanqragi cada] fumru habulel rujanila. co nu[a: ha#ul \ukmu Kanila, forgi ba[un, dore{un ine. - munni :edon inin, diCa &ib habileb? – an urvel zwanila fanqrayalda. - rasgi urvel zwage, diCa baXila mun, - an abunila qorqoCa. forbapu/e &weygun, fanqraya: qorqoda {ex qa#abunila. duCa habuleb $o &ib?! – an harap borzanila qorqol. - hab bugo{a dir _i^a! – yan abunila fanqraya:. - dir _i^a habgi bugo! – yangi abun, qwerq furul Tinde anila. 119. ЖиндилI бахIарчилъи гьечIев рагъде унарев. $indi/ ba\arxi;i hezew ravde unarew. 120. Жиндир гIакълуялда рекъонила чи витIарав вукIунев (Дур гIакълуялда рекъон мун витIарав). $indir faqluyalda reqonila xi wiTaraw wujunew (dur faqluyalda reqon mun wiTaraw). 121. Жиндир заманалда гьабичIеб жо – кидаго гьабичIеб жо. $indir #amanalda habizeb $o - kidago habizeb $o. 122. Жиндир заманалда бубудичIогойила баси гIорода бараб. $indir #amanalda bubudizogoyila basi foroda barab. 123. Жиндир заманалда носоцца къотIичIеб нахъа гIощтIоцца къотIизе кколеб. $indir #amanalda nosoCa qoTizeb na]a fo&ToCa qoTi#e Koleb. 124. Жиндирабго баххчун, чияраб гьурщун. $indirabgo ba{xun, xiyarab hur&un. 125. Жиндирго гъалатIазе мукIурлъиги – кIудияб бахIарчилъи. $indirgo valaTa#e mujur;i - judiyab ba\arxi;i. 126. Жиндирго рукIниб гIанкIкIги – бахIарчи, рукъалълъул кIалтIа хIелекоги – бахIарчи. $indirgo rujnib fanJgi - ba\arxi, ruqa:ul jalTa \elekogi - ba\arxi. 127. Жиндир рукъалълъе квешав чияе лълъикIлъуларо. $indir ruqa:e kwe^aw xiyaye :ij;ularo. 128. Жиндирабго ккун чIчIарав гIадамаз рикIкIунаро. $indirabgo Kun Zaraw fadama# riJunaro. 129. Жиндирабго чехьалълъ кварав, чияраб бералълъ кварав. $indirabgo xe%a: kwaraw, xiyarab bera: kwaraw. 130. Жиндирго бадибе унеб чIалу бихьуларев, чияр бадибе унеб рас бихьулев. $indirgo badibe uneb zalu bi%ularew, xiyar badibe uneb ras bi%ulew. 131. Жиндирго бетIералълъул гIакълу – жиндирго рукъалълъул ххан. $indirgo beTara:ul faqlu - $indirgo ruqa:ul {an. 132. Жиндирго боцIцIиялълъул хIал бетIергьанчияссда лълъикI лъала. $indirgo bo~iya:ul \al beTerhanxiyaSda :ij ;ala. 133. Жиндирго гъванща бихьаниги, жиндирго гIамал бихьуларебила. $indirgo vwan&a bi%anigi, $indirgo famal bi%ularebila. 134. Жиндирго гIагIа жинццагойила бацIцIине кколеб. $indirgo fafa $inCagoyila ba~ine Koleb. 135. Жиндирго гIакълуялда божун хьвадарав нахъа пашманлъула. $indirgo faqluyalda bo$un %wadaraw na]a _a^man;ula. 136. Жиндирго гIамал бугев чияда божуларев. $indirgo famal bugew xiyada bo$ularew. 137. Жиндирго гIамал – месед, чияр гIамал – карпит. $indirgo famal - mesed, xiyar famal - kar_it. 138. Жиндирго захIматалдалъун щвараб шагьи чияр захIматалдалъун щвараб гъурщидасса кIудияб. $indirgo #a\matalda;un &warab ^ahi xiyar #a\matalda;un &warab vur&idaSa judiyab. ВукIанила эбел-инссул рахIмат кванан ругьунав, жойил къимат гьечIев цо вас. Инссуе бокьун букIана вас захIматалде ругьун гьавизе. Инссуцца васассда лъазабун буго, мунго хIалтIун балагьичIони, жинцца дуе я квен, я ретIел кьеларилан. Эбелалълъени бокьун букIчIо гьев хIалтIизе ругьунлъизавизе. Гьелълъ вас къватIиве витIун вуго, кваназе квенги кьун, кодобе гIарацги кьун. Бакъанида гьеб гIарац, «хIалтIун щвараб бугилан», инссухъе кьеянги малълъун буго. ВачIун вуго вас рокъове. - Кив вукIарав? - ХIалтIулев вукIана. Гьаб гIарацги щванахха, дада. - Мун хIалтIун щвараб гIарацалде ккарав чи гуро дун. Диени мун хIалтIизе бокьун буго, – янги абун, инссуцца гьеб гIарац цIадабе реххун буго. Реххани реххун букIаян, васассги щибго жо абун гьечIо. Гьединал хIилабаз “эмен гуккулаго”, ун буго цо анкь. Цинги эбелалълъ васассда абун буго. - НилIер къойилго цIадабе базе гIарацги гьечIо, дир вас, хIалтIизегIаги хIалтIе мун. ХIалтIун вуго вас. ХIалтIун щвараб дагьа-макъабго гIарацги инссухъе кьун буго. Инссуцца гьебги цIадабе реххулеб букIун буго. Цо къоялълъ вас инссул квералда ххурххун вуго. Жинда хIалхьезегIан гIакъубаги бихьун щвараб гIарац цIадабе щай реххулебан чIчIун вуго. Инссуцца абун буго. - Гьедин, гIакъубаги бихьунхха, дир вас, диеги гIарац щолеб! wujanila ebel-inSul ra\mat kwanan ruhunaw, $oyil qimat hezew co was. inSuye bopun bujana was #a\matalde ruhun hawi#e. inSuCa wasaSda ;a#abun bugo, mungo \alTun balahizoni, $inCa duye ya kwen, ya reTel pelarilan. ebela:eni bopun bujzo hew \alTi#e ruhun;i#awi#e. he: was qwaTiwe wiTun wugo, kwana#e kwengi pun, kodobe faracgi pun. baqanida heb farac, «\alTun &warab bugilan», inSu]e peyangi ma:un bugo. wazun wugo was roqowe. - kiw wujaraw? - \alTulew wujana. hab faracgi &wana{a, dada. - mun \alTun &warab faracalde Karaw xi guro dun. diyeni mun \alTi#e bopun bugo, – yangi abun, inSuCa heb farac `adabe re{un bugo. re{ani re{un bujayan, wasaSgi &ibgo $o abun hezo. hedinal \ilaba# “emen guKulago”, un bugo co anp. Cingi ebela: wasaSda abun bugo. - ni/er qoyilgo `adabe ba#e faracgi hezo, dir was, \alTi#efagi \alTe mun. H\alTun wugo was. \alTun &warab daha-maqabgo faracgi inSu]e pun bugo. inSuCa hebgi `adabe re{uleb bujun bugo. co qoya: qas inSul kweralda {ur{un wugo. $inda \al%e#efan faqubagi bi%un &warab farac `adabe &ay re{uleban Zun wugo. inSuCa abun bugo. - hedin, faqubagi bi%un{a, dir was, diyegi farac &oleb! 139. Жиндирго къвачIа баччуларесс чияр гьир баччулареб. $indirgo qwaza baXulareS xiyar hir baXulareb. 140. Жиндирго лъимал берцин рихьанищ – хвана хIалтIи! $indirgo ;imal bercin ri%ani& - [wana \alTi! 141. Жиндирго малъаз гIадин, мугъ хъассуларо. $indirgo ma;a# fadin, muv ]aSularo. 142. Жиндирго рагIи ккун чIчIарав гIадамаз рикIкIунаро. $indirgo rafi Kun Zaraw fadama# riJunaro. 143. Жиндирго ракь – чохьол эбел, чияр ракь – бессдал эбел. $indirgo rap - xo%ol ebel, xiyar rap - beSdal ebel. 144. Жиндирго рокъоб къадазги кумек гьабулеб. $indirgo roqob qada#gi kumek habuleb. 145. Жиндирго рокъобе гирулеб гьецIо тIадагьабила. $indirgo roqobe giruleb he`o Tadahabila. 146. Жиндирго рокъов – гIуцIцIарухъан, чияр рокъов – чумартухъан. $indirgo roqow - fu~aru]an, xiyar roqow - xumartu]an. 147. Жиндирго рокъов кинавго чи – ххан. $indirgo roqow kinawgo xi - {an. 148. Жиндирго черххалълъе гIакълу гьечIев «гIакъилассдассаги» цIунаги, жиндирго рукъалълъе гIадлу гьечIев «гIадилассдассаги» цIунаги. $indirgo xer{a:e faqlu hezew «faqilaSdaSagi» `unigi, $indirgo ruqa:e fadlu hezew «fadilaSdaSagi» `unagi. 149. Жиндирго чорххолI гьечIеб чиясс босулареб. $indirgo xor{o/ hezeb xiyaS bosulareb. 150. Жиндиргояб баххчун, чияраб гьурщун. $indirgoyab ba{xun, xiyarab hur&un. 151. Жини гIадин, хъалалъанги вукIунге, лIини гIадин, гьаналIанги вукIунге. $ini fadin, ]ala;angi wujunge, /ini fadin, hana/angi wujunge. 152. Жинццаго бицунеб – кинабго цIакъаб, чияцца бицунеб – кинабго квешаб. $inCago bicuneb - kinabgo `aqab, xiyaCa bicuneb - kinabgo kwe^ab. 153. Жинццаго бухъаралълъуве живго кколевила. $inCago bu]ara:uwe $iwgo Kolewila. Хханассул вукIаравила кIиго вас. Эбел-инссуе цIакъ вокьулев вукIаравила гьитIинав вас. КIудияв дагьав нахъе-ццеве цулев вукIаравила. Гьеб квеш букIарав кIудияв вацц ургъаравила, щиб гьабунидай эбел-инссуда гьитIинав вас рихинавизе кIвелаян. Цо къоялълъ вилълъаравила гьев инссуда асскIове, гьабурабила мацIцI. Дур гьитIинав васасс мун какулила, эмен. Дур кIалдиссан рокьукъаб махI чIвалилан гаргадулев вугила гьев. Инссуда асскIовегIан къазе, гьумер буссинабизе бегьуларилан гаргадулев вугила гьев бахьикъос. Жиндани, цIакъ берцинаб гурони, кинаб бугониги махI дудассан чIвачIила. {anaSul wujarawila jigo was. ebel-inSuye `aq wopulew wujarawila hiTinaw was. judiyaw dahaw na]e-Cewe culew wujarawila. heb kwe^ bu%araw judiyaw waC urvaravila, &ib habuniday ebel-inSuda hiTinaw was ri[inawi#e jwelayan. co qoya: wi:arawila hew inSuda aSjowe, haburabila ma~. dur hiTinaw wasaS mun kakulila, emen. dur jaldiSan ropuqab ma\ zwalilan gargadulew wugila hew. inSuda aSjowefan qa#e, humer buSinabi#e behularilan gargadulew wugila hew ba%iqos. $indani, `aq bercinab guroni, kinab bugonigi ma\ dudaSan zwazila. - ЛълъикI буго, дир вас, баркала! Метер гьабила дицца гьессулгун гара-чIвари. Мун ине бегьила, – ян абунила инссуцца. Инссухъе ахIилалде кIудияв ваццасс гьитIинассда гIезегIанго ражихIалаб квен кваназабунила. АхIанила инссуцца гьитIинав вас жиндихъего. Вугила эмен, понцIораб рахълъен гIадин, бахъун ццингун, таххбакIида гIодов чIчIун. Берал ругила цIадул цIун. «Гьанив дида ццеве чIчIа! – ян буюранила инссуцца. Гъоркьгоги ццин бахъун вугев эмен, жиндассан ражидул махI чIвани, дагьавги ццидаххинилан, вас нахъе-нахъе къалев вукIанила. Хханасс пикру гьабунила, валлагьин, кIудияв васасс бицараб жо битIараб батилин, гуревани гьав жинда асскIовегIан къаларого вукIинароанилан. Цинги гьев, щакъи-къаламги кодобе босун, хъвадаризе лIугьанила. - :ij bugo, dir was, barkala! meter habila diCa heSulgun gara-zwari. mun ine behila, – yan abunila inSuCa. inSu]e a\ilalde judiyaw waCaS hiTinaSda fefefango ra$i\alab kwen kwana#abunila. a\anila inSuCa hiTinaw was $indi]ego. wugila emen, _on`orab ra];en fadin, ba]un Cingun, ta{bajida fodow Zun. beral rugila `adul `un. «haniw dida Cewe Za! – yan buyuranila inSuCa. vorpgogi Cin ba]un wugew emen, $indaSan ra$idul ma\ zwani, dahawgi Cida{inilan, was na]e-na]e qalew wujanila. {anaS _ikru habunila, walahin, judiyaw wasaS bicarab $o biTarab batilin, gurewani haw $inda aSjowefan qalarogo wujinaroanilan. cingi hew, &aqi-qalamgi kodobe bosun, ]wadari#e /uhanila. - Ма, гьаб кагъатги босун, мун вазирассухъе а! – ян буюранила хханасс. Гьеб кагътида хъван букIарабила - «Гьаб кагъат босун вачIарав чи, щив гьев вугониги, чIвай!» – ян. Инссул тIадкъай тIубазе унев гьитIинав ваццассда, гьойда данде гIанкIкI гIадин, данде ккаравила кIудияв вацц. ЦIеххарабила киве унев вугевилан. Бицарабила гьитIинассги инссуцца вазирассухъе кагъат босун витIун унев вугилан. Инссуда живго берцин вихьизелъун, жинцца ххеххго тIубалин гьеб къваригIелилан, гьитIинав ваццассухъа бахъараб кагъатги босун, кIудияв вас вазирассухъе анила. Гьениве щун сагIаталдассан вазирасс гьессул бетIерги къотIарабила. «Ургъун гьагIде», – ян жиндирго хIамида малълъарав игьалиссессдагIан гIакълу гьечIев хханассда нахъа лъарабила кинабго. Бухъаралълъуве бухъарав кколевлъи, горбода гIащтIи лъураб меххалълъ, бичIчIарабила хханассул васассдаги. - ma, hab kavatgi bosun, mun wa#iraSu]e a! – yan buyuranila {anaS. heb kavtida ]wan bujarabila - «hab kavat bosun wazaraw xi, &iw hew wugonigi, zway!» – yan. inSul Tadqay Tuba#e unew hiTinaw waCaSda, hoyda dande fanJ fadin, dande Karawila judiyaw waC. `e{arabila kiwe unew wugewilan. bicarabila hiTinaSgi inSuCa wa#iraSu]e kavat bosun wiTun unew wugilan. inSuda $iwgo bercin wi%i#e;un, $inCa {e{go Tubalin heb qwarifelilan, hiTinaw waCaSu]a ba]arab kavatgi bosun, judiyaw was wa#iraSu]e anila. heniwe &un safataldaSan wa#iraS heSul beTergi qoTarabila. «urvun hafde», – yan $indirgo \amida ma:araw ihaliSeSdafan faqlu hezew {anaSda na]a ;arabila kinabgo. bu]ara:uwe bu]araw Kolew;i, gorboda fa&Ti ;urab me{a:, biZarabila {anaSul wasaSdagi. 154. Жинццаго веццарав чияцца какула. $inCago weCaraw xiyaCa kakula. 155. Жинццаго гьабураб жоялълъул дибирассе хIакъ букIунареб. $inCago haburab $oya:ul dibiraSe \aq bujunareb. 156. Жинццаго квани чехь унтулев, чияцца квани мугъ унтулев. $inCago kwani xe% untulew, xiyaCa kwani muv untulew. 157. Жинццаго квен кунев, кваницца живго кунев. $inCago kwen kunew, kwaniCa $iwgo kunew. 158. Жинццаго цIуничIеб къадру чияца цIунулареб. $inCago `unizeb qadru xiyaCa `unulareb. 159. Жинццагоги гьабулев, жиндиеги гьабулев. $inCagogi habulew, $indiyego habulew. 160. Жинццагоги кунареб, кунелълъеги биччалареб. $inCagogi kunareb, kune:egi biXalareb. 161. Жинцца-жинцца жиндирго гIагIа бацIцIунила рацIцIалъи лIугьунеб. $inCa-$inCa $indirgo fafa ba~unila ra~a;i /uhuneb. Мунагьал чураяв дир инссуда рагIун буго пуланав вехьассул цIакъ рацIцIа-ракъалъи цIунараб къайи-ссвери бугилан. Гьесс пикру гьабун буго, кинила гьеб вехьассул къайи-ссвериялда рацIцIалъи букIунеб? РацIцIалъи букIине бегьилила хъулухъчияссул рокъоб. Кин букIаниги, вехьассул лъималги цIцIалдокIанир цIцIалулел рукIун, багьанаги щун, эмен, цIцIалдокIаналълъул бетIер, гьезул бакIалде ун вуго. Рукъалълъул бетIергьан ватун вуго, гъансситода ццеве гIодовги чIчIун, эргъахъ (вехьассул тIил) къачIалев. Салам-каламалдасса, ххабар-кIалалдасса ххадуб, кигIан нечаниги, инссуцца гьессда бицун буго жив гьезухъе вачIиналълъул асслияб мурадги. Гьесс нуцIцIида нахъасса цIцIилицIцIги босанила, гъансситода гъоркьа рохъобахъги босанила, лълъухьа-кIучун къачIараб тIилалълъул ххведерги гъасситоде жанибе банила. Цинги, инссуда асскIов тамахбакIалда гIодовги чIчIун, гьесс абун буго, нижер анибила, Зайирбег, гьитIиназги кIудиязги – жинцца-жинцца жиндирго гIагIа бацIцIунила, гьединлъидал батилилахха нижер къавулI рацIцIалъиги букIунеб. munahal xurayaw dir inSuda rafun bugo _ulanaw we%aSul `aq ra~a-raqa;i `unarab qayi-Sweri bugilan. heS _ikru habun bugo, kinila heb we%aSul qayi-Sweriyalda ra~a;i bujuneb? ra~a;i bujine behilila ]ulu]xiyaSul roqob. kin bujanigi, we%aSul ;imalgi ~aldojanir ~alulel rujun, bahanagi &un, emen, ~aldojana:ul beTer, hezul bajalde un wugo. ruqa:ul beTerhan watun wugo, vanSitoda Cewe fodowgi Zun, erva] (we%aSul Til) qazalew. salam-kalamaldaSa, {abar-jalaldaSa {adub, kifan nexanigi, inSuCa heCda bicun bugo $iw he#u]e waxina:ul aSliyab muradgi. heS nu~ida na]aSa ~ili~gi bosanila, vanSitoda vorpa ro]oba]gi bosanila, :u%a-juxun qazarab Tila:ul {wedergi vaSitode $anibe banila. cingi, inSuda aSjow tama[bajalda fodowgi Zun, heS abun bugo, ni$er anibila, #ayirbeg, hiTina#gi judiya#gi – $inCa-$inCa $indirgo fafa ba~unila, hedin;idal batilila{a ni$er qawu/ ra~a;igi bujuneb. 162. Жинццайин урбаялда гьоцIцIо рагIизабурабан абурабила хьодоцца. $inCayin urbayalda ho~o rafi#aburaban aburabila $odoCa. 163. Жого гьечIого букарулебани, огъохъат букарилароан. $ogo hezogo bukarulebani, ovo]at bukarilaroan. 164. Жого гьечIого, нухде моххмохх реххиларилан абурабила царацца. $ogo hezogo, nu[de mo{mo{ re{ilarilan aburabila caraCa. 165. Жого гьечIого, жо букIунаро. $ogo hezogo, $o bujunaro. 166. Жого гьечIого, ссанде рахъу щваларо. $ogo hezogo, Sande ra]u &walaro. 167. Жонссокъ камураб къайи букIунареб, чакъал камураб рохь букIунареб. $onSoq kamurab qayi bujunareb, xaqal kamurab ro% bujunareb. 168. ЖужахIалълъувги цадахъ вукIине вокьиларев. $u$a\a:uwgi cada] wujine wopilarew. 169. ЖужахIалълъул цIеццаги бухIулареб жойила яхI. $u$a\a:ul `eCagi bu\ulareb $oyila ya\.

АнцIабилеб бутIа. Рогьалил квен. АнцIабилеб бутIа. Рогьалил квен. an`'abileb buTa. rohalil kwen. Якъад сагIат микьго обан буго, Варангалги кунаде ракIарун руго. Варангал рогьоле сагIат микьгоялълъа кунаде гIодор чIчIена. Варангал щибаб къоялълъ сагIат микьгоялълъа куниня. (ГIемериссел маарулалги сагIат микьгоялълъа куниня). Щибаб рогьалил къоялълъ Варангаз хъармухъ чай гьекъена. ЦIцIалдоле эндегIан рогьолего гьимал богорукъур куниня. Бищун ццеве БацIилав вегьана кунаде, бищун нахъаги БацIилав кунан лълъугIиня. Якъадги БацIилав бищун ццеве вегьана. Гьессда нахъ Пирххаравги Баххуги регьана. Сутулазул Пуравги Ишомилавги рогьолего регьана агьикье. yaqad safat mipgo oban bugo, warangalgi kunade rajaun rugo. warangal rohole safat mipgoya:a kunade fodor Zena. warangal &ibab qoya: safat mipgoya:a kuniNa. (femeriSel maarulal safat mipgoya:a kuniNa). &ibab rohalil qoya: waranga# ]armu] xay heqena. ~aldole endefan roholego himal bogoruqur kuniNa. bi&un Cewe ba`ilaw wehana kunade, bi&un na]agi ba`ilaw kunan :ufiNa. yaqadgi ba`ilaw bi&un Cewe wehana. heSda na] _ir{arawgi ba{ugi rehana. sutula#ul _urawgi i^omilawgi roholego rehana ahipe.

Сс S Ссабру алжаналълъул кIулила. Ссабру гьабулеб бугилан чи валъаргъунге, си гIураб меххалълъ, биххулебин. Ссабру гьаби гIоларо, рекIелI гIакълу гьечIони. Ссабру гьабурассе пайда кIудияб. Ссабру гьечIев чияссул гьабун жо релълъунаро. Ссабру – гIакълуялълъул ххан. КIудияв чиясс васассул васассда малълъулеб букIун буго, ворехха, дир вас, мун ххеххдаруге, гIакълуялълъул ххан ссабруйин кколеб. ЧIчIужу ячун мехх бахъилалдего, гьев ккун вуго рагъде. Рокъове щвечIого, ун руго гIемерал санал. Гьасс пикру гьабулеб букIун буго чIчIужу жиндие ххияналъанадай, россассе анадайилан... Аххирги гьав щун вуго сардилI жиндирго минаялде. Цин рокъове лIугьиналде, тIохдеги вахун, ццебетIалаялдассан рокъове валагьараб меххалълъ, бихьун буго таххида вегун цо бихьинчи вукIинги, гьессул бетIералда кверги лъун, жиндирго чIчIужу йикIинги. КIудияв инссул малълъ босичIев ххеххдарухъанасс, жанивеги лIугьун, цин хханжар кьабун буго бихьинчияссда, ракIалда букIун буго чIчIужуги чIвазе. «Вай! ЧIвана гури дуцца дурго унтарав вас!» – ан чIчIужу тIад ххурххараб меххалълъ, бичIчIун буго гьессда ссабру гIакълуялълъул ххан букIин. Ссабру тIагIарассухъа тIад гьабун жо босуге. Ссабру ццебе ккезабе, ццин нахъе ккезабе. Ссабруялда чIчIарассе пайда камулареб, ххеххдарухъанассул ххиялал хIорго ххутIулел. Ссабруялълъ мегIер лълъухъалеб. Ссабруялълъул тIиналда – багIараб месед. Ссабуралълъул аххада - роххел. Ссабруялълъул тIиналда тIогьол майдан рагIула. Ссабурассе – бохх, виххарассе – ратIа. Ссадакъа кье кваранаб квералълъ, кьураблъи квегIаб квералда лъаларедухъ. (Квараналълъ кьураб квегIалда лъазе кколареб). Ссадакъа кье рукъ бакъулареб, хIалтIи гьабе черхх чIвалареб. Ссадакъаги къадеквенги – дагьаб жо. Ссадакъаялълъ хьихьулессул къадруги букIинаро, бараб гIетIалълъ тIувалессул къиматги хвеларо. СсахIие жо рокъоб гьечIей, къолоде жо тIад ретIуней. СсахIил пайда гьабулаго, къолол зарал ккарабила. СсахIилги роцен лъазе ккола. СсахIихъ ссахI гурони щолареб. СсахIицца къеларо, къолоцца бергьинаро (Жо гуреб жоялълъул бицунге). СсахIицца хIама цIцIараб, рахъицца оц цIцIараб (хIал щун, унтараб). Ссвакарассда нух гурхIулареб, вакъарассда чед гурхIулареб. СсваквачIого чIчIани, чIчIечIого вилълъине кколев. Ссванилан ккараб цIа рекIинеги бегьулеб, ссванилан тараб питна цIилъизеги бегьулеб. Ссвараб ххвалчен, чарххида ккуни, рекIуна; гIантав чияссулги, гIадамалълъе вахъани, мадар лIугьуна. Ссверун къачIеб азбар – цаби гьечIеб кIал. СсалихIицца жергъен гIадин, рекъезабе. Ссан – дуе, хур – дие, бекьизе – дуе, кваназе – дие. СсанкIиний лъуниги, чIчIужугIадан цIунун бажаруларей. СсогIаб чу бичула, квегъуд буссунареб бугъа хъола. Малълъараб гьабуларей чIчIужуялда щиб гьабилеб? СсугъралIа чиясс гьабураб жо анкьго соналдассан гурони тIатунаребила. Ссугъур къан букъе, къехь биччан букъе. Ссундуе букIаниги, пал лълъикIаб къотIе. Ссундуего жиндир заман, ххасало-гIазу, риидал-цIцIад. СсундулIго роцен букIине кколеб. Ссундулго аххир букIунеб, анищалълъул бицен ххутIулеб. Ссургу гIадинги вукIунгейила, жини гIадинги вукIунгейила, цо-цониги кьоххорххо гIадинги вукIайила (Ссургу гIадин хъалалъанги вукIунгейила, жини гIадин гъорлIанги вукIунгейила, цо-цониги кьоххорххо гIадинги вукIайила). Ссуриялдасса хвелго лълъикIила. Ссурун хвей – кIицIцIул хвей.

БицанкIаби магIарул мацIцIалда. БицанкIаби بێښانگابێ Авлахъалда ретIараб хъахIаб буртина. (гIазу) اولاڅالدا رېطراب څاحاب بۇرتێنا (عازۇ) Азарго сон баниги, херлъулареб жо. (ракI) ازرڬۈ سۈن بانێڬێ، ځېرڸۇلارېب جۈ (راگ) Араб тIад буссунареб жо. (заман) اراب طاد بۇصۇنارېب (زامان) АхIдоларел, хIанчIуларел – жаниве чи виччаларел. (кIулал) ااحدۈلارېل، حانڃۇلارېل - جانێوې چێ وێڿالارېل (گۇلال) ХIатIал кваналеб, кверал къинлъулеб жо. (гъветI) حاطال كوانالېب، كوېرال قێنڸۇلېب جۈ (غوېط) Бер гьечIого кIанцIулеб, кIал гьечIого хIанчIулеб. (гьорчо) بېر هېڃۈڬۈ گانڝۇلېب، گال هېڃۈڬۈ حانڃۇلېب (هۈرچۈ) Бегьун кверги гIунтIулареб, кодобеги щолареб (бакъ) بېهۇن كوېرڬێ عۇنطۇلارېب، كۈدۈبېڬێ ۺۈلارېب (باق) Берал цIцIикIкI, цIцIоко квеш. (къверкъ) بېرال ڞێڴ، ڞۈكۈ كوېش (قوېرق) КIал гьацIцIулаб, рачIчI загьруяб зузудиро. (най) گال هاڞۇلاب، راڄ زاهرۇياب زۇزۇدێرۈ (ناي) Бищун бакIаб гьир. (налъи) بێۺۇن باگاب هێر (ناڸێ) Борххатаб кьурулI кIиго хъинс. (гIундул) بۈرخاتاب ڨۇرۇڶ گێڬۈ څێنس (عۇندۇل) Боххдул гьечIеб, куркьби гьечIеб, бихьулареб – боржунареб. (гьури) بۈخدۇل هېڃېب، كۇرڨبێ هېڃېب، بێڮۇلارېب - بۈرجۇنارېب (هۇرێ) Гьой гуреб рукъ цIунулеб. (кIулал, рахай) هۈي ڬۇرېب رۇق ڝۇنۇلېب (گۇلال، راځاي) Жиб кваназабуралълъухъ хханжу кьолеб жо. (гьобо) جێب كوانازابۇراڷۇڅ خانجۇ ڨۈلېب جۈ (هۈبۈ) Дуниял ссвераниги, ссвакаларел жал. (берал) دۇنێيال صوېرانێڬێ، صواكالارېل جال (بېرال) Дуниялалда бищун ххирияб жо. (рухI) دۇنێيالادا بێۺۇن خێرێياب جۈ (رۇح) Жанибе нух гьечIеб нахул гиби. (хоно, цIулакьо) جانێبې نۇځ هېڃېب ناځۇل ڬێبێ (ځۈنۈ، ڝۇلاڨۈ) ГIаздадассан унеб цIулал чу. (чанагъ) عازداداصان ئۇنېب ڝۇلال چۇ (چاناغ) ГIин кьурун, мацIцI къватIибе реххулеб жо. (чирахъ) عێن ڨۇرۇن، ماڞ قواطێبې رېخۇلېب جۈ (چێراڅ) БухханагIан басандулеб жо. (торгIо) بۇخاناعان باساندۇلېب جۈ (تۈرعۈ) Къасси-къад чIчIолареб, тIинкI-тIанкI хIалтIулеб. (ракI) قاصێ قاد ڄۈلارېب، طێنگ طانگ حالطۇلېب (راگ) КъватIир гъалалги гьурщун жаний чIчIарай меседу. (цIцIороссоролI) قواطێر غالالڬێ هۇرۺۇن جانێي ڄاراي مېسېدۈ (ڞۈرۈصۈرۈڶ) Ургьимесс багIараб, жибго гьуинаб, гIурччинаб ретIел ретIараб. (хъарпуз) ئۇرهێمېص باعاراب، جێبڬۈ هۇئێناب، عۇرڿێناب رېطېل رېطاراب (څارفۇز) Цо тIохалда гъоркь ункъо вацц. (тIабакI) ښۈ طۈځالدا ئۇنقڬۈ واڛ (طابار) Цаби ругеб, кIал гьечIеб. (хъухъадиро) ښابێ رۇڬېب، گال هېڃېب (څۇڅادێرۈ) Риидал цIцIахIилаб, кьиндал хъахIаб. (гIанкIкI) رێئێدال ڞاحێلاب، ڨێندال څاحاب (عانڴ) Риидал щобахъ, хасало кIкIалабахъ. (накIкI) رێئێدال ۺۈباڅ، خاسالۈ ڴالاباڅ (ناڴ) Риидалги хасалоги кьер хисулареб, кидаго рохьоб букIунеб. (накIкIигъветI) رێئێدالڬێ خاسالۈڬێ ڨېر ځێسۇلارېب، كێداڬۈ رۈڮۈب بۇگۇنېب (ناڴێغوېط) СагIатги гуреб, гIадамалги рорчIизарулеб. (хIелеко) ساعاتڬێ ڬۇرېب، عادامالڬێ رۈرڃێزارۇلېب (حېلېكۈ) КIал гьечIеб гIакъил. (тIехь) گال هېڃېب عاقێل (طېڮ) Ункъо хIатIида хъурщулеб, жинда къолден ретIараб. (шурункъверкъ) ئۇنقڬۈ حاطێدا څۇرۺۇلېب، جێندا قۈلدېن رېطاراب (ۺۇرۇنقوېرق) Берал гIодор цун билълъунеб жо. (гьоко) بېرال عۈدۈر ښۇن بێڷۇنېب جۈ (هۈكۈ) Берал гьечIого магIу тIолеб. (гIетI, цIцIад) بېرال هېڃۈڬۈ ماعۇ طۈلېب (عېط، ڞاد) БагIараб мокъида хъахIал гIанкIаби. (цаби) باعاراب مۈقێدا څاحال عانگابێ (ښابێ) БакъинегIан къватIал ссверулеб, къасси рогьинегIан хъатIикь тIилги ккун кьижулеб. (гIанкIу-хIелеко) باقێنېعان قواطال صوېرۇلېب، قاصێ رۈهێنېعان څاتێڨ طێلڬێ ڭۇن ڨێجۇلېب (عانگۇ - حېلېكۈ) ЦохIо эбелалълъул аза-азар тIинчIчI, эбел йихьарайго тIолго раххчулел. (цIцIваби) ئېبېلاڷۇل ازا - ازار طێنڄ، ئېبېل يێڮارايڬۈ طۈلڬۈ راخچۇلېل (ڞوابێ) ХIалтIанагIан кьаралъулеб, кьурданагIан биццалъулеб. (мерго) حالطاناعان ڨاراڸۇلېب، ڨۇرداناعان بێڛاڸۇلېب (مېرڬۈ) Риидал тIимугъ ретIулеб, хасало гIицIцIго букIунеб. (гъветI) رێئێدال طێمۈغ رېطۇلېب، خاسالۈ عێڞڬۈ بۇگۇنېب (غوېط) Жанисса лълъадал, тIасса пахьул. (гIеретI) جانێصا ڷادال، طاصا فاڮۇل (عېرېط) Хъерело цIцIвакараб, цIцIеллълъар гвангъараб жо (ссунтI) څېرېلۈ ڞواكاراب، ڞېلڷار ڬونغاراب (صۇنط)

БакътIерхьул Ассув baqTer%ul aSuw باقطېرڮۇل اصۇو КъажарилI (Бакуб) qa$ari/ (bakub) - قاجارێڶ (باكۇ ب) - Азербайджан (Баку) ЦIцIамулI (Ирваниб) ~amu]i/ (irwanib) - ڞامۇڅێڶ (ئێروانێب) - Армения (Ереван) БахIранилI (Манамиб) ba\rani/ (manamib) - باحرانێڶ (مانامێب) - Бахрейн (Манама) КIартIулилI (ТIиплисиб) jarTweli/ (Tiblisib) - گارطۇلێڶ (طێبلێسێب) - Грузия (Тбилиси) ИсрилилI (Талабиб) isrili/ (talabib) - ئێسرێلێڶ (تالابێب) - Израиль (Тель-Авив) УрдунилI (ГIаманиб) urduni/ (famanib) - ئۇردۇنێڶ (عامانێب) - Иордания (Амман) ГIиракъилI (Багъдадиб) firaqi/ (bavdadib) - عێراقێڶ (باغدادێب) - Ирак (Багдад) ХIамшарилI (ТIагьраниб) \am^ari/ (Tahranib) - حامشارێڶ (طاهرانێب) - Иран (Тегеран) ЯманилI (СсангIаб) yamani/ (Sanfab) - يامانێڶ (صانعاب) - Йемен (Сана) КъатIарилI (ДавхIаб) qaTari/ (daw\ab) - قاطارێڶ (داوحاب) - Катар (Доха) КъубруссилI (Никъусиб) qubruSi/ (niqusib) - قۇبرۇصێڶ (نێقۇسێب) - Кипр (Никосия) КувайтилI (Кувайтиб) kuwayti/ (kuwaytib) - كۇوايتێڶ (كۇوايتێب) - Кувейт (Кувейт) ЛабанилI (Бирутиб) labani/ (birutib) - لابانێڶ (بێرۇتێب) - Ливан (Бейрут) ГIараб Имаратал (Абудиб) farab imaratal (abudib) - عاراب ئێماراتال (ابۇدێب ОАЭ (Абу-Даби) ГIуманилI (Маскъаб) fumani/ (masqab) - عۇمانێڶ (ماسقاب) - Оман (Маскат) СугIудилI (Риязиб) sufudi/ (riya#ib) - سۇعۇدێڶ (رێيازێب) - Саудовская Аравия (Эр-Рияд) УсурилI (Димишкъиб) usuri/ (dimi^qib) - ئۇسۇرێڶ (دێمێشقێب) - Сирия (Дамаск) ТуркилI (Анкараб) turki/ (ankarab) - تۇركێڶ (انكاراب) - Турция (Анкара) БакътIерхьул Ассувалда ругел миллатал baqTer%ul aSuwalda rugel milatal باقطېرڮۇل اصۇوالدا رێڬېل مێلاتال Ассурав aSuraq اصۇراو - ассур мацIцI aSur ma~ اصۇر ماڞ - ассириец Баххтиярав ba{tiyaraw باختێياراو - баххтияр мацIцI ba{tiyar ma~ باختێيار ماڞ - бахтияр Гилакав gilakaw ڬێلاكاو - гилак мацIцI gilak ma~ ڬێلاك ماڞ - гилянец ГIарабав farabaw عاراباو - гIараб мацIцI farab ma~ عاراب ماڞ - араб ЖугьутIав $uhuTaw جۇهۇطاو - жугьутI мацIцI $uhuT ma~ جۇهۇط ماڞ - еврей Курдав kurdaw كۇرداو - курд мацIцI kurd ma~ كۇرد ماڞ - курд Къажарав qa$araw قاجاراو - къажар мацIцI qa$ar ma~ قاجار ماڞ - азербайджанец Лурав luraw لۇراو - лур мацIцI lur ma~ لۇر ماڞ - лур Пуштунав _u^tunaw فۇشتۇناو - пуштун мацIцI _u^tun ma~ فۇشتۇن ماڞ - пуштун Толишонав toli^onaw تۈلێشۈناو - толишон мацIцI toli^on ma~ تۈلێشۈن ماڞ - талыш Туркав turkaw تۇركاو - турк мацIцI turk ma~ تۇرك ماڞ - турк ХIамшарав \am^araw حامشاراو - хIамшар мацIцI \am^ar ma~ حامشار ماڞ - перс ЦIцIамалав ~amalaw ڞامالاو - цIцIамал мацIцI ~amal ma~ ڞامال ماڞ - армянин Элинкъубруссав elinqubruSaw ئېلێنقۇبرۇساو - элин мацIцI elinqubruS ma~ ئېلێن ماڞ - грек-киприот КIартIулав jarTulaw گارطۇلاو - кIартIул мацIцI jarTul ma~ گارطۇل ماڞ - грузин Маргалав margalaw مارڬالاو - маргал мацIцI margal ma~ مارڬال ماڞ - мегрел Лазав la#aw لازاو - лаз мацIцI la# ma~ لاز ماڞ - лаз Мушванав mu^wanaw مۇشواناو - мушван мацIцI mu^wan ma~ مۇشوان ماڞ - сван Апасав a_asaw افاساو - апас мацIцI a_as ma~ افاس ماڞ - абхаз Бацав bacaw باښاو - бац мацIцI bac ma~ باښ ماڞ - бацбиец Гьиринав hirinaw هێرێناو - гьирин мацIцI hirin ma~ هێرێن ماڞ - осетин

БитIунхъвай БитIунхъваялълъул хIалазул суалал بێطۇنڅواياڷۇل حالازۇل سۇئالال Аслияб хIал Жиндицца хIал Хаслъул хIал Кьовул хIал Жинда хIал ЖиндилI хIал Жиндихъ хIал Жиндикь хIал Жинде хIал ЖиндилIе хIал Жиндихъе хIал Жиндикье хIал Жиндасса хIал ЖиндилIа хIал Жиндихъа хIал Жиндикьа хIал Жиндассан хIал ЖиндилIан хIал Жиндихъан хIал Жиндикьан хIал щив? щий? лълъицца? лълъил? лълъие? лълъида? лълъилI? лълъихъ? лълъикь? лълъиде? лълъилIе? лълъихъе? лълъикье? лълъидасса? лълъилIа? лълъихъа? лълъикьа лълъидассан? лълъилIан? лълъихъан? лълъикьан? щиб? ссунцца? ссундул? ссундуе? ссунда? ссундулI? ссундухъ? ссундукь? ссунде? ссундулIе? ссундухъе? ссундукье? ссундасса? ссундулIа? ссундухъа? ссундукьа? ссундассан? ссундулIан? ссундухъан? ссундукьан? &ib? SunCa? Sundul? Sundu*e? Sunda? Sundu/? Sundu]? Sundup? Sunde? Sundu/e? Sundu]e? Sundupe? SundaSa? Sundu/a? Sundu]a? Sundupa? SundaSan? Sundu/an? Sundu]an? Sundupan? &iw? &i*? :iCa? :il? :i*e? :ida? :i/? :i]? :ip? :ide? :i/e? :i]e? :ipe? :idaSa? :i/i? :i]a? :ipa? :idaSan? :i/an? :i]an? :ipan? اصلاياب حال جێندێڛا حال خاصڸۇل حال ڨۈوۇل حال جێندا حال جێندێڶ حال جێندێڅ حال جێددێڨ حال جێندې حال جێندێڶې حال جێندێڅې حال جێندێڨې حال جێنداصا حال جێندێڶا حال جێندێڅا حال جێندێڨا حال جێنداصان حال جێندێڶان حال جێندێڅان حال جێندێڨان حال Гьабизе куцалълъул къагIидаби habi#e kuca:ul qafidabi Гьабизе куц Масдар Гьабула куц гьабуларо куц Гьабуна куц гьабичIо куц Гьабила куц гьабиларо куц Гьабе куц гьабуге куц Гьабун куц гьабичIого куц Гьабулеб куц гьабулареб куц Гьабураб куц гьабичIеб куц habi#e kuc masdar habula kuc habularo kuc habuna kuc habizo kuc habila kuc habilaro kuc habe kuc habuge kuc habun kuc habizogo kuc habuleb kuc habulareb kuc haburab kuc habizeb kuc кьиж-изе кьиж-и кьиж-ула кьиж-уларо кьиж-ана кьиж-ичIо кьиж-ила кьиж-иларо кьиж-е кьиж-уге кьиж-ун кьиж-ичIо-го кьиж-улеб кьиж-улареб кьиж-араб кьиж-ичIеб pi$i#e pi$i pi$ula pi$ularo pi$ana pi$izo pi$ila pi$ilaro pi$e pi$uge pi$un pi$izogo pi$uleb pi$ulareb pi$arab pi$izeb вачI-ине вачI-ин вачI-уна вачI-унаро вачI-ана вачI-ин-чIо вачI-ина вачI-инаро вачI-а вачI-унге вачI-ун вачI-инчIо-го вачI-унев вачI-унарев вачI-арав вачI-инчIев wazine wazin wazuna wazunaro wazana wazinzo wazina wazinaro waza wazunge wazun wazinzogo wazunew wazunarew wazaraw wazinzew

Гъ v 1. Гъагъал – ссогIал, кьварарал, бадибе рагIи абулел, цояб бер бахъулелълъул, цогидаб къапуларел, цинги тIаде вачIарав гьобол-гьудулассе квасгIан тамахал, нахгIан хIеренал. vaval - Sofal, pwararal, badibe rafi abulel, coyab ber ba]ule:ul, cogidab qa_ularel, cingi Tade wazaraw hobol-hudulaSe kwasfan tama[al, na[fan \erenal. 2. Гъадидаги кколебила бищунго гIакъилаб жибгойилан. vadidagi Kolebila bi&ungo faqilab $ibgoyilan. 3. Гъадидасса тIинчI лумияб. vadidaSa Tinz lumiyab. Гъадицца тIанчIида малълъулеб букIун буго, гIадамил лъимер гIодобе къулулеб бихьарабго, боржаян. ТIанчIицца абун буго - гIадамил лъимер гIодобе къулизегIанго чIчIеларила жиб, гьеб бихьарабго боржинила. Гьеб меххалълъ гъадицца гьелълъул бетIералда гозо кIутIун буго, цIцIодорил цIцIодоранги абулаго. Гьелда тIад бижараб буго «Гъадидасса тIинчI лумияб» абураб кици. vadiCa Tanzida ma:uleb bujun bugo, fadamil ;imer fodobe qululeb bi%arabgo, bor$ayan. TanziCa abun bugo - fadamil ;imer fodobe quli#efango Zelarila $ib, heb bi%arabgo bor$anila. heb me{a: vadiCa he:ul beTeralda go#o juTun bugo, ~odoril ~odorilangi abulago. helda Tad bi$arab bugo «vadidaSa Tinz lumiyab» aburab kici. 4. Гъадилаб – гъадие, цIцIудулаб – цIцIудуе. vadilab - vadiye, ~udulab - ~uduye. 5. ГъадилIа лачен. vadi/a laxen. 6. ГъадилIан лаченги лIугьунеб, лочнолIан гъедуги лIугьунеб. vadi/an laxengi /uhuneb, loxno/an vedugi /uhuneb. 7. Гъадихъе мокъокъ щолареб, щвани, инжит гьабулеб. vadi]e moqoq &olareb, &wani, in$it habuleb. 8. Гъадихъе щвараб хъарчигъаялълъ бахъулеб. vadi]e &warab ]arxivaya: ba]uleb. 9. Гъадицца лочнол бер бахъарабила. vadiCa loxnol ber ba]arabila. 10. Гъадицца гъадил бер бахъулареб, гIадамасс гIадамассул бер бахъулеб. vadiCa vadil ber ba]ulareb, fadamaS fadamaSul ber ba]uleb. 11. Гъадицца къвагъан ахIараб меххалълъ, тIанчIицца тIокIаб щибилан ахIилеб? vadiCa qwavan a\arab me{a:, TanziCa Tojab &ibilan a\ileb? 12. Гъадринибе карщгицин батIа-батIайисса чIвазе бегьулебила. vadrinibe kar&igicin baTa-baTayiSa zwa#e behulebila. 13. Гъазибегил талихI – аваданай Ххалун, Ххалунил талихI – аваданав Гъазибег. va#ibegil tali\ - awadanay {alun, {alunil tali\ - awadanaw va#ibeg. РакIалде щвезабе - «Аваданаб рукъ – рагьадго Алжан». Гъазибегги Ххалунги рукIана аваданлъиялда гIумру арал, рукъ мискинал – жалго бечедал, жалго херал – ракI бахIарал росс-лълъади. Херай Ххалуницца бицунаан, гьаб гIумруялде рахинегIан, дагьал кочIол рагIабиги абичIого, кьурдун цо-кIиго ссвериги бахъичIого, сордо бачIун, бусада хьибил лъурал росс-лълъади гурила жал. rajalde &we#abe - «awadanab ruq - rahadgo al$an». va#ibeggi {alungi rujana awadan;iyalda fumru aral, ruq miskinal - $algo bexedal, $algo [eral - raj ba\aral roS-:adi. [eray {aluniCa bicunaan, hab fumruyalde ra[inefan, dahal kozol rafabigi abizogo, purdun co-jigo Swerigi ba]izogo, sordo bazun, busada %ibil ;ural roS-:adi gurila $al. 14. Гъалай хъванилан, маххул гIарац лIугьунареб, дарай ретIунилан, хIамил чу лIугьунареб. valay ]wanilan, ma{ul farac /uhunareb, daray reTunilan, \amil xu /uhunareb. 15. ГъалатI ккедал абула илбисалълъ малълъунилан, цинги кици букIуна мунго дуццагойилан. valaT Kedal abula ilbisa: ma:unilan, cingi kici bujuna mungo duCagoyilan. 16. ГъалатI ккечIого, битIаралде ургъуларел. valaT Kezogo, biTaralde urvularel. 17. ГъалатI ккеялдасса гъалатI битIизабунгутIи кIудияб, мунагь гьабиялдасса мунагьалълъе мукIурлъи лълъикIаб. valaT KeyaldaSa valaT biTi#abunguTi judiyab, munah habiyaldaSa munaha:e mujur;i :ijab. 18. ГъалатI кколарев чи вукIунарев, малълъ кIутIулареб чу букIунареб. valaT Kolarew xi wujunarew, ma: juTulareb xu bujunareb. 19. ГъалатI кколарев чи вуго ретIун тIимугъгун, гъассда гIодов чIчIарав чи. valaT Kolarew xi wugo reTun Timuvgun, vaSda fodow Zaraw xi. 20. ГъалатI лълъилго кколебила, мунагь ккезе вукIунгейила. valaT :ilgo Kolebila, munah Ke#e wujungeyila. 21. ГъалатI нусго соналдассанги битIизабизе бегьулеб. valaT nucgo sonaldaSangi biTi#abi#e behuleb. 22. ГъалбацI асир гьабизе царал гьунар гIеларо, гъадил гунпара кьвагьун, гачил хъала тIеларо. valba` asir habi#e caral hunar felaro, vadil gun_ara pwahun, gaxil ]ala Telaro. 23. ГъалбацI гьечIеб рохьоб ци басандула. valba` hezeb ro%ob ci basandula. 24. ГъалбацI кинабго жоялдасса бергьунеб, инсан гъалбацIалдасса бергьунев. valba` kinabgo $oyaldaSa berhuneb, insan valba`aldaSa berhuneb. 25. ГъалбацI – царае ххан. valba` - caraye {an. 26. ГъалбацIазул бетIералда чахъу тараб боялдасса чахъабазул бетIералда гъалбацI тараб бо бергьунебила. valba`a#ul beTeralda xa]u tarab boyaldaSa xa]aba#ul beTeralda valba` tarab bo berhunebila. 27. ГъалбацIал гьалаглъизе гьой бетIерлъун ккогегийила. valba`al halag;i#e hoy beTer;un Kogegiyila. 28. ГъалбацIалълъ нахъе цIцIоко толеб, бахIарчиясс цIцIар толеб. valba`a: na]e ~oko toleb, ba\arxiyaS ~ar toleb. 29. ГъалбацIалълъул рачIчIлъуналдасса катил бетIерлъунго лълъикIила. valba`a:ul raZ;unaldaSa katil beTer;ungo :ijila. 30. Гъалдибералда месед бекьунилан, хIамил чу лIугьинаро. valdiberalda mesed bepunilan, \amil xu /uhinaro. 31. Гъанкъизе гъветIгицин берцинаб бищулебила. vanqi#e vwaTgicin bercinab bi&ulebila. 32. Гъанкъилищилан абурабила тIоххоцца, балагьилинхха цоян абурабила родоцца. vanqili&ilan aburabila To{oCa, balahilin{a coyan aburabila rodoCa. 33. ГъасстIа вукIун, бечелъарав мискинчи! vaSTa wujun, bexe;araw miskinxi! 34. ГъасстIа кватIани, эбел-ясалда гьоркьобги кколебила рагIи. vaSTa kwaTani, ebel-yasalda horpobgi Kolebila rafi. 35. ГъасстIа кватIани, я лълъадулгун рагIи кколеб, я гIемераб лълъим гьекъолеб. vaSTa kwaTani, ya :adulgun rafi Koleb, ya femerab :im heqoleb. 36. ГъасстIа кето кьарияй, бокьоб боцIцIи хIалакъай. vaSTa keto pariyay, bopob bo~i \alaqay. 37. ГъасстIа россассулгун рохъо бикьарай, хьагинире ххинкIал гIуж бан реххарай. vaSTa roSaSulgun ro]o biparay, %aginire {injal fu$ ban re{aray. 38. ГъасстIа цIа гьечIого, тIохда кIкIуй букIунареб. vaSTa `a hezogo, To[da Juy bujunareb. 39. Гъвалайин дие бокьулареб. vwalayin diye bopulareb. Гъвала букIун буго ххарил гIарахъалда ссверун лIугьун кваналеб. Гьеб гьойилан ккун, лIутун вачIунев чияссда гIадамаз абун буго, доб гьой гурин, гъвала бугилан. «Гъвалайин дие бокьулареб!» – ан цIцIукIа нахъ вуссун гьечIо. Гьал рагIаби ххутIун руго жо гуреб жоялдасса хIинкъарав чияссул хIакъалълъулI кицилъун. vwala bujun bugo {aril fara]alda Swerun /uhun kwanaleb. heb hoyilan Kun, /utun wazunew xiyaSda fadama# abun bugo, dob hoy gurin, vwala bugilan. «vwalayin diye bopulareb!» - an ~uja na] wuSun hezo. hal rafabi {uTun rugo $o gureb $oyaldaSa \inqaraw xiyaSul \aqa:u/ kici;un. 40. Гъвалида жибго жеги цIцIе гIечIеб бурутIилан кколебила. vwalida $ibgo $egi ~e hezeb buruTilan Kolebila. 41. Гъванща цIунулебги – мацIцI, гъванща буххулебги – мацIцI. vwan&a `unulebgi - ma~, vwan&a bu{ulebgi - ma~. 42. Гъванщу гIодулей, гIабдал елъулей. vwan&u foduley, fabdal ye;uley. 43. Гъваридаб гIурул хъуй дагьаб, гIакъилассул калам дагьаб. vwaridab furul ]uy dahab, faqilaSul kalam dahab. 44. Гъварул моцIцIу цIцIункIизе цIцIар ГIалиде ахIана, ЦIцIобалълъул накIкI щунщудун, щуб ГIумариде ккана. vwarul mo~u ~unji#e ~ar falide a\ana, ~oba:ul naJ &un&udun, &ub fumaride Kana. 45. Пачаяссул заманалда диванбегзаби рищун толаан. Гьезда гьоркьосса ришват цIцIикIкIун кьурал диванбегзабилъунги кколаан. _axayaSul #amanalda diwanbeg#abi ri&un tolaan. he#da horpoSa ri^wat ~iJun pural diwanbeg#abi;ungi Kolaan. Авар рахъалълъул Бакълъухъ бакIалдассан шаригIат диванхханаялде рищулел рукIун руго Могьохъ росулIа ГIумарги НитIа росулIа ГIалиги. Жидецца рищулезул гIемериссез ццебеккунго ГIали вищизе рагIи кьун букIун буго. Цинги, ГIумарил ришват цIцIикIкIараб меххалълъ, цIцIайи гьессде ккун буго. Цинги ГIалицца ццереххун реххссарал, магIарулазда гьоркьор кицилъун ххутIарал гьадал рагIаби абун руго. awar ra]a:ul baq;u] bajaldaSan ^arifat diwan{anayalde ri&ulel rujun rugo moho] rosu/a fumargi niTa rosu/a faligi. $ideCa ri&ule#ul femeriSe# CebeKungo fali wi&i#e ragi pun bujun bugo. cingi, fumaril ri^wat ~iJarab me{a:, ~ayi heSde Kun bugo. cingi faliCa Cere{un re{Saral, mafarula#da horpor kici;un {uTaral hadal rafabi abun rugo. 46. Гъвесс кваналессул гел рачлихъ бахъун букIунебила. vweS kwanaleSul gel raxli] ba]un bujunebila. 47. ГъветI бекидал, гIаркьалабазул бицунареб. vwaT bekidal, fadpalaba#ul bicunareb. 48. ГъветI бихьун – пихъ, чи вихьун – хIалтIи. vweT bi%un - _i], xi wi%un - \alTi. 49. ГъветI бихьун – рагIад, чи вихьун – къисмат. vweT bi%un - rafad, xi wi%un - qismat. 50. ГъветI бугеб бакIалда бихьинкетоги цIцIеги хьихьугейила. vweT bugeb bajalda bi%inketogi ~egi %i%ugeyila. 51. ГъветI гьороцца реххулеб, гIадан бугьтаналълъ толарев. vweT horoCa re{uleb, fadan buhtana: tolarew. 52. ГъветI кинаб бугониги кIваричIо, пихъ лълъикIаб бугони. vweT kinab bugonigi jwarizo, _i] :ijab bugoni. 53. ГъветI кьалбаз ккола, гIадан гьудул-гьалмагълъиялълъ ккола. vweT palba# Kola, fadan hudul-halmav;iya: Kola. 54. ГъветI пихъ бижулеб лълъикIаб, чи хIалтIулев лълъикIав. vweT _i] bi$uleb :ijab, xi \alTulew :ijaw. 55. Гъеду гъагъадунилан лочнол къимат холареб. vedu vavadunilan loxnol qimat [olareb. 56. Гъежххалатил гъеж бекаги, кунххалатил квер къотIаги. ve${alatil ve$ bekagi, kun{alatil kwer qoTagi. 57. Гъизараб чуризеялдасса чурараб цIунизе бигьаяб. vi#arab xuri#eyaldaSa xurarab `uni#e bihayab. 58. Гъизараб чуруларей, чурараб цIунуларей. vi#arab xurularey, xurarab `unularey. 59. Гъира бугони, хIалтIи жибго билълъуна. vira bugoni, \alTi $ibgo bi:una. 60. Гъира гьечIеб квалквал – хьул гьечIеб чIамчIам. vira hezeb kwalkwal - %ul hezeb zamzam. 61. Гъирун хвеялдасса хIулун хвейго бокьилилан абурабила царацца. virun [weyaldaSa \ulun [weygo bopililan aburabila caraCa. 62. ГъогъолIейила гьорчо гирулеб, бугелълъубейила боцIцIи унеб. vovo/eyila horxo giruleb, buge:ubeyila bo~i uneb. 63. Гъодоцца буххун, ралъад лIугIулареб. vodoCa bu{un, ra;ad /ufulareb. 64. Гъонода къачIони, магьида жо кколаро. vonoda qazoni, mahida $o :olaro. 65. Гъоркь рекIараб жоги хIама бугила, хIамитIа рекIаравги хIама вугила. vorp rejarab $ogi \ama bugila, \amiTa rejarawgi \ama wugila. 66. Гъоркьан баккарабги чIчIикIарав, тIассан баккарабги чIчIикIарав. vorpan baKarabgi Zijaraw, TaSan baKarabgi Zijaraw. 67. Гъоркьан гьаналав, тIассан гьоролав. vorpan hanalaw, TaSan horolaw. 68. Гъоркьан тIутIурав, тIассан ххоххорав. vorpan TuTuraw, TaSan {o{oraw. 69. Гъоркье рортизейилан кьурулIе лIугьунарел, росун инейилан гIурулIе кIанцIуларел. vorpe rorti#eyilan puru/e /uhunarel, rosun ineyilan furu/e jan`ularel. 70. Гъоркьеххун бугеб цIцIеда тIадеххун бугеб бацIицца лълъим гъабургъинабугеян абурабила. vorpe{un bugeb ~eda Tade{un bugeb ba`iCa :im vaburvinabugeyan aburabila. 71. Гъоссогъадил тIинчI гIадав. voSovadil Tinz fadaw. 72. «Гъоссол цIураб къвачIиниб гIарац-месед кин балеб, хъублъи къватIибе чIехьон, жанисса чуричIого». «voSol `urab qwazinib farac-mesed kin baleb, ]ub;i qwaTibe ze%on, $aniSa xurizogo». 73. «ГъоссолI букIун, тIотIоцца тIогьолI бугеб найиде - «Дун лъаларищ, гьвел роцц!» – ан рогьоб къабихIаб бала». «voSo/ bujun, ToToCa Toho/ bugeb nayide - «dun ;alari&, hwel roC!» - an rohob qabi\ab bala». 74. ГъотIода рекъарабила пихъги букIунеб. voToda reqarabila _i]gi bujuneb. 75. ГъотIода ццерессан унелълъул, гIащтIи роццда нахъа бахъе. voToda CereSan une:ul, fa&Ti roCda na]a ba]e. 76. ГъотIодайила гъудул рещтIунел, нохъодейила маккал ссверулел. voTodayila vudul re&Tunel, no]odeyila maKal Swerulel. 77. ГъотIодасса гъотIоде кIанцIунилан гъадил лачен лIугьинаро. voTodaSa voTode jan`unilan vadil laxen /uhinaro. 78. ГъотIое къимат – пихъ бихьун, чияссе къимат – иш бихьун. voToye qimat - _i] bi%un, xiyaSe qimat - i^ bi%un. 79. ГъотIокье гурони гIеч бортулареб. voTope guroni fex bortulareb. 80. ГъотIол борххалъи лъала, рагIадалълъухъ балагьун, чияссул ритIухълъи лъала, гIамалалълъухъ балагьун. voTol bor{a;i ;ala, rafada:u] balahun, xiyaSul riTu];i ;ala, famala:u] balahun. 81. ГъотIоцца кьалбал, гIодоре унел гьечIони, эххеде риччала. voToCa palbal, fodore unel hezoni, e{ede riXala. 82. ГъоцIоцца махх кколеб, россасс чIчIужу кколей. voToCa ma{ Koleb, roSaS Zu$u Koley. 83. Гъугъай ххеххаб накIкIалълъул цIцIад хъандаяб букIуна. vuvay {e{ab naJa:ul ~ad ]andayab bujuna. 84. Гъурщил багьа лъаларев кепкил багьаяв вукIунарев. vur&il baha ;alarew ke_kil bahayaw wujunarew. 85. ГъурщитIа гъурущ лъунила бечелъи гIолеб. vur&iTa vuru& ;unila bexe;i foleb. 86. ГъутIбузда гIазу – гъудузе бертин. vuTbu#da fa#u - vudu#e bertin. 87. ГъутIбузул гIурччинлъи кьалбазул сахлъиялда бараб букIуна. vuTbu#ul furXin;i palba#ul sa[;iyalda barab bujuna.

Гьанир руго унго-унгоял магIарул бихьиназулги руччабазулги цIцIарал. Руго гIараб, лъарагI, парс мацIцIаздасса рачIарал цIцIаралги МагIарул цIцIарал mafarul ~aral ماعارۇل ڞارال Унго-унгоял магIарул бихьиназулги руччабазулги цIцIарал ungo-ungoyal mafarul bi%ina#ulgi ruXaba#ulgi ~aral ئۇنڬۈ- ئۇنڬۈيال ماعارۇل بێڮێنازۇلڬێ رۇڿابازۇلڬێ ڞارال Бихьиназул цIцIарал بێڮێنازۇل ڞارال bi%ina#ul ~aral А a ا Абуч abux - ابۇچ Авар awar - اوار Аварав awaraw - اواراو Адач adax - اداچ Адус adus - ادۇس АдухI adu\ - ادۇح АдухIилав adu\ilaw - ادۇحێلاو Анкалав ankalaw - انكالاو Акуч akux - اكۇچ Акучилав akuxilaw - اكۇچێلاو Акквач aKwax - اڭواچ Акквачилав aKwaxilaw - اڭواچێلاو Алазанилав ala#anilaw - الازانێلاو Алхилав al{ilaw - الخێلاو АнлIич an/ix - انڶێچ Антучилав antuxilaw - انتۇچێلاو Амичалав amixalaw - امێچالاو Асав asaw - اساو Асалав asalaw - اسالاو Асилав asilaw - اسێلاو Атрач atrax - اتراچ АтIалав aTalaw - اطالاو Аха a{a - اخا Ахалав a{alaw - اخالاو Ахилав a{ilaw - اخێلاو Ахилчи a{ilxi - اخێلچێ Ахта a{ta - اختا Ахъилав a]ilaw - اڅێلاو Б b ب Бабадалав babadalaw - بابادالاو Бабаку babaku - باباكۇ Багъилав bavilaw - باغێلاو Багъдулав bavdulaw - باغدۇلاو БагIарав bafaraw - باعاراو БагIармесед bafarmesed - باعارمېسېد БагIач bafax - باعاچ Бада bada - بادا Баду badu - بادۇ Бадук baduk - بادۇك Бадав badaw - باداو Бадалав badalaw - بادالاو Бадуз badu# - بادۇز Багъуж bavu$ - باغۇج Багъужа bavu$a - باغۇجا Багъужалав bavu$alaw - باغۇجالاو База ba#a - بازا Базагъу ba#avu - بازاغۇ Базалав ba#alaw - بازالاو Базих ba#i{ - بازێخ Бакъулав baqulaw - باقۇلاو Бекьач bepax - بېڨاچ Бакьракъ bapraq - باڨراق Барат barat - بارات Баратилав baratilaw - باراتێلاو БарикI barij - بارێگ Баркалав barkalaw - باركالاو Бартулав bartulaw - بارتۇلاو Бахулав ba{ulaw - باخۇلاو Бахуха ba{u{a - باخۇخا Бахьулав ba%ulaw - باڮۇلاو БахIарчи ba\arxi - باحارچێ БацIав ba`aw - باڝاو БацIикIу ba`iju - باڝێگۇ БацIикIулав ba`ijulaw - باڝێگۇلاو БацIилав ba`ilaw - باڝێلاو БацIухI ba`u\ - باڝۇح БацIукъ ba`uq - باڝۇق БацIчIварав ba`zwaraw - باڝڃواراو БацIцIадав ba~adaw - باڞاداو БацIцIал ba~al - باڞال БатIакIо baTajo - باطاگۈ Белекилав belekilaw - بېلېكێلاو Берав beraw - بېراو БербагIар berbafar - بېرباعار Берилав berilaw - بېرێلاو Беселав beselaw - بېسېلاو Бессдалав beSdalaw - بېصدالاو Беццав beCaw - بېڛاو Бечедав bexedaw - بېچېداو Бидулав bidulaw - بێدولاو Бигулав bigulaw - بێڬۇلاو Бижилав bi$ilaw - بێجێلاو Битракъ biTraq - بێطراق Битулав bitulaw - بێتولاو Бисав bisaw - بێساو Бисакъав bisaqaw - بێساقاو БитIракъ biTraq - بێطراق БитIулав biTulaw - بێطۇلاو Бияхъ biya] - بێياڅ Божола bo$ola - بۈجۈلا Божолав bo$olaw - بۈجۈلاو Бокъалав boqalaw - بۈقالاو БолоцIилав bolo`ilaw - بۈلۈڝێلاو Будун budun - بۇدۇن БудухIав budu\aw - بۇدۇحاو Бурав buraw - بۇراو Бурумилав burumilaw - بۇرۇمێلاو В b و Варангав warangaw - وارانڬاو Ваццав waCaw - واڛاو Ваццилав waCilaw - واڛێلاو Ваччав waXaw - واڿاو Вечилав wexilaw - وېچێلاو Вижарав wi$iraw - وێجاراو Виццав wiCaw - وێڛاو Вогьарав woharaw - وۈهاراو Г g ڬ Галав halaw - ڬالاو Гажалав ga$alaw - ڬاجالاو ГарацIцIилав gara~ilaw - ڬاراڞێلاو ГамачIулав gama`ulaw - ڬاماڃۇلاو Гванзилав gwan#ilaw - ڬوانزێلاو Гварзатилав gwar#atilaw - ڬوارزاتـێلاو Гвелега gwelega - ڬوېلېڬا Гегула gegula - ڬېڬۇلا Гегуна geguna - ڬېڬۇنا Гелега gelega - ڬېلېڬا Гелегав gelegaw - ڬېلېڬاو Геледа geleda - ڬېلېدا Геледилав geledilaw - ڬېلېدێلاو Герги gergi - ڬېرڬێ Гергилав gergilaw - ڬېرڬێلاو Геха ge[a - ڬېځا Гехулав ge[ulaw - ڬېځۇلاو Горо goro - ڬۈرۈ Горолав gorolaw - ڬۈرۈلاو Гороч gorox - ڬۈرۈچ Горочилав goroxilaw - ڬۈرۈچێلاو Гулдач guldax - ڬۇلداچ Гулилав gulilaw - ڬۇلێلاو Гумачо gumaxo - ڬۇماچۈ Гургинав gurginaw - ڬۇرڬێناو Гуруч gurux - ڬۇرۇچ Гурганч gurganx - ڬۇرڬانچ Гъ v غ Гъабалав vabalaw - غابالاو ГъалбацI valba` - غالباڝ ГъалбацIдибир valba`dibir - غالباڝدێبێر Гъандалав vandalaw - غاندالاو Гъвади vwadi - غوادێ Гъванка vwanka - غوانكا ГъварзатIилав vwar#aTilaw - غوارزاطێلاو Гъваччав vwaXaw - غواڿاو Гъвекьав vwepaw - غوېڨاو Гъобзалав vob#alaw - غۈبزالاو Гъололав vololaw - غۈلۈلاو Гъубзалав vub#alaw - غۇبزالاو Гъумалав vumalaw - غۇمالاو Гь h ه Гьабалав habalaw - هابالاو Гьабил habil - هابێل Гьабу habu - هابۇ Гьабуча habuxa - هابۇچا Гьалангурав halanguraw - هالانڬۇراو Гьанкалав hankalaw - هانكالاو Гьарчабилав harxabilaw - هارباچێلاو ГьацIа ha`a - هاڝا ГьерекIав herejaw - هېرېگاو ГьетIарав heTaraw - هېطاراو Гьидалав hidalaw - هێدالاو ГьитIи hiTi - هێطێ ГьитIинав hiTinaw - هێطێناو ГьитIинавас hiTinawas - هێطێناواس ГьитIихI hiTi\ - هێطێح ГьитIич hiTix - هێطێچ ГьоцIцIо ho~o - هۈڞۈ Гьудул hudul - هۇدۇل Гьуинав huinaw - هۇئێناو ГI f ع ГIабаш faba^ - عاباش ГIабашилав faba^ilaw - عاباشێلاو ГIагарав fagaraw - عاڬاراو ГIада fada - عادا ГIаду fadu - عادۇ ГIадукъ faduq - عادۇق ГIадалав fadalaw - عادالاو ГIадалассулав fadalaSulaw - عادالاصۇلاو ГIакIучIилав fajuzilaw - عاگۇڃێلاو ГIалакIолав falajolaw - عالاگۈلاو ГIалхулав fal{ulaw - عالخۇلاو ГIамалав famalaw - عامالاو ГIамач famax - عاماچ ГIандалав fandalaw - عاندالاو ГIандилав fandilaw - عاندێلاو ГIандиялав fandiyalaw - عاندێـيالاو ГIандуникI fandunij - عاندۇنێگ ГIанжулав fan$ulaw - عانجۇلاو ГIанкIалав fanjalaw - عانگالاو ГIанкIкIибер fanJiber - عانڴێبېر ГIантIули fanTuli - عانطۇلێ ГIарада farada - عارادا ГIарацилав faracilaw - عاراښێلاو ГIаращ fara& - عاراۺ ГIартилав fartilaw - عارتـێلاو ГIартукI fartuj - عارتۇگ ГIарцулав farculaw - عارښۇلاو ГIарчIам farzam - عارڃام ГIасалав fasalaw - عاسالاو ГIахьалав fa%alaw - عاڮالاو ГIахьучIилав fa%uzilaw - عاڮۇڃێلاو ГIачилав faxilaw - عاچێلاو ГIелум felum - عېلۇم ГIемав femaw - عېماو ГIерав feraw - عېراو ГIертIилав ferTilaw - عېرطێلاو ГIечIилав fezilaw - عېڃێلاو ГIинтIирилав finTirilaw - عێنطێرێلاو ГIинчилав finxilaw - عێنچێلاو ГIвечIав fwezaw - عوېڃاو ГIвечIилав fwezilaw - عوېڃێلاو ГIинкъав finqaw - عێنقاو ГIобочIилав fobozilaw - عۈبۈڃێلاو ГIого fogo - عۈڬۈ ГIолав folaw - عۈلاو ГIолохъан folo]an - عۈلۈڅان ГIондокьилав fondopilaw - عۈندۈڨێلاو ГIонкIкIолав fonJolaw - عۈنڴۈلاو ГIубилав fubilaw - عۇبێلاو ГIужилав fu$ilaw - عۇجێلاو ГIума fuma - عۇما ГIумалав fumalaw - عۇمالاو ГIумахан fuma{an - عۇماخان ГIумач fumax - عۇماچ ГIурав furaw - عۇراو ГIусилав fusilaw - عۇسێلاو ГIутI fuT - عۇط ГIуцIцIа fu~a - عۇڞا ГIуцIцIав fu~aw - عۇڞاو Д d د Дабагъилав dabavilaw - داباغێلاو ДагIилав dafilaw - داعێلاو Дадалав dadalaw - دادالاو Дадилав dadilaw - دادێلاو Даку daku - داكۇ Дангъвара danvwara - دانغوارا Дату datu - داتۇ Дахду da[du - داځدۇ Даху da[u - داځۇ ДахIалав da\alaw - داحالاو ДахIада da\ada - داحادا Дацилав dacilaw - داښێلاو Делемав delemaw - دېلېماو Демелав demelaw - دېمېلاو Денгав dengaw - دېنڬاو Дибир dibir - دێبـێر Дибирав dibiraw - دێبـێراو Дибирассулав dibiraSulaw - دێبـێراصۇلاو Дибирдада dibirdada - دێبـێردادا Дилимав dilimaw - دێلێماو Динга dinga - دێنڬا Дого dogo - دۈڬۈ Доногъо donovo - دۈنۈغۈ Доногъонолав donovolaw - دۈنۈغۈلاو ДубухIилав dubu\ilaw - دۇبۇحێلاو Дулав dulaw - دۇلاو Дурдулав durdulaw - دۇردۇلاو Ж $ ج Жабалав $abalaw - جابالاو Жабу $abu - جابۇ Жабулав $abulaw - جابۇلاو Жагьан $ahan - جاهان Жугьалав $uhalaw - جۇهالاو Жужулав $u$ulaw - جۇجۇلاو Жатжалав $at$alaw - جاتجالاو Жинжик $in$ik - جێنجێك Жумилав $umilaw - جۇمێلاو З # ز Загъалав #avalaw - زاغالاو Загъаштукъ #ava^tuq - زاغاشتۇق Замалав #amalaw - زامالاو Зантулав #antulaw - زانتۇلاو Зану #anu - زانۇ Зарбалав #arbalaw - زاربالاو Заргьалав #arhalaw - زارهالاو Зугум #ugum - زۇڬۇم И i ئێ Ибак ibak - ئێباك ИбакIо ibajo - ئێباگۈ Ибалав ibalaw - ئێبالاو Игелав igelaw - ئێڬېلاو Идалав idalaw - ئێدالاو Идармач idarmax - ئێدارماچ Идач idax - ئێداچ Ималав imalaw - ئێمالاو ИмахIу ima\u - ئێماحۇ Имачу imaxu - ئێماچۇ Инквач inkwax - ئێنكواچ Инквачилав inkwaxilaw - ئێنكواچێلاو ИнкIовас injowas - ئێنگۈواس Инсилав insilaw - ئێنسێلاو Инхилав in[ilaw - ئێنځێلاو Инчалав inxalaw - ئێنچالاو Инчилав inxilaw - ئێنچێلاو Исилав isilaw - ئێسێلاو Итарав itaraw - ئێتاراو ИтаркIу itarju - ئێتارگۇ ИтIилав iTilaw - ئێطێلاو ИхакIу i[aju - ئێځاگۇ Ихи i{i - ئێخێ Ихилав i{ilaw - ئێخێلاو Ичал ixal - ئێچال Ичалав ixalaw - ئێچالاو Ичирилав ixirilaw - ئێچێرێلاو Ишомилав i^omilaw - ئێشۈمێلاو К k ك Как kak - كاك Кандалав kandalaw - كاندالاو Кантулав kantulaw - كانتۇلاو КахIав ka\aw - كاحاو Кацав kacaw - كاښاو Качалав kaxalaw - كاچالاو Каяв kayaw - كاياو КвартIа kwarTa - كوارطا Квацав kwacaw - كواښاو Квацилав kwacilaw - كواښێلاو КвегIав kwefaw - كوېعاو Квергъули kwervuli - كوېرغۇلێ Квечил kwexil - كوېچێل Квешав kwe^aw - كوېشاو Кечулав kexulaw - كېچۇلاو Кибич kibix - كێبێچ Кикав kikaw - كێكاو Кималав kimalaw - كێمالاو Кинххва kin{wa - كێنخوا Кинххвалав kin{walaw - كێنخوالاو Кирцав kircaw - كێرښاو КитIи kiTi - كێطێ Киши ki^i - كێشێ КиштIилав ki^Tilaw - كێشطێلاو КогIав kofaw - كۈعاو Комсорок komsosrok - كۈمسۈرۈك Коргъали korvali - كۈرغالێ Коргъалилав korvalilaw - كۈرغالێلاو Куртав kurtaw - كۇرتاو Курцав kurcaw - كۇرښاو Куса kusa - كۇسا Кусилав kusilaw - كۇسێلاو Куцарав kucaraw - كۇښاراو Къ q ق Къабади qabadi - قابادێ КъабахI qaba\ - قاباح КъабичIулав qabizulaw - قابێڃۇلاو Къадачи qadaxi - قاداچێ Къайич qayix - قايێچ Къантула qantula - قانتۇلا Къантур qantur - قانتۇر Къарачу qaraxu - قاراچۇ Къарачулав qaraxulaw - قاراچۇلاو Къарнач qarnax - قارناچ Къасирилав qasirilaw - قاسێرێلاو Къацав qacaw - قاښاو Къацарав qacaraw - قاښاراو КъахIич qa\ix - قاحێچ Къвангъур qwanvur - قوانغۇر КъватIулав qwaTulaw - قواطۇلاو Къебед qebed - قېبېد Къебедав webedaw - قېبېداو Къебедассулав qebedaSulaw - قېبېداصۇلاو Къирилав qirilaw - قێرێلاو Къокъав qoqaw - قۈقاو Къоселав qoselaw - قۈسېلاو Къохьоч qo%ox - قۈڮۈچ Къочав qoxaw - قۈچاو Къуду qudu - قۇدۇ Къудус qudus - قۇدۇس КъукIарав qujaraw - قۇگاراو Къулду quldu - قۇلدۇ КъулигIалав qulifalaw - قۇلێعالاو КъулецIихIма qule`i\ma - قۇلېڝێحما Къура qura - قۇرا КъурахI qura\ - قۇراح Къурач qurax - قۇراچ Кь p ڨ Кьибид pibid - ڨێبێد Кьихьилав pi%ilaw - ڨێڮێلاو Кьукьулав pupulaw - ڨۇڨۇلاو Кьуру puru - ڨۇرۇ Кьуручан puruxan - ڨۇرۇچان КI j گ КIалтIуш jalTu^ - گالطۇش КIандач jandax - گانداچ КIартилав jartilaw - گارتێلاو КIачIал jazal - گاڃال КIилълъилав ji:ilaw - گێڷێلاو КIисолав jisolaw - گێسۈلاو КIосолав josolaw - گۈسۈلاو КIодохIилав jodo\ilaw - گۈدۈحێلاو КIодочи jodoxi - گۈدۈچێ КIудав judaw - گۇداو КIичча jiXaw - گێڿا КIудаэмен judaemen - گۇدائېمېن КIуди judi - گۇدێ КIудияв judiyaw - گۇدێياو КIудиявас judiyawas - گۇدێياواس КIудиявдибир judiyawdibir - گۇدێياودێبێر КIудияссулав judiyaSulaw - گۇدێياصۇلاو КIиштIилав ji^Tilaw - گێشطێلاو Л l ل Лахчу la[xu - لاخچۇ Лахъу la]u - لاڅۇ ЛахIилав la\ilaw - لاحێلاو ЛахIиялав la\iyalaw - لاحێيالاو Лаченилав laxenilaw - لاچېنێلاو Лекъав leqaw - لېقاو Лечи lexi - لېچێ ЛокIалав lojalaw - لۈگالاو Лъ ; ڸ ЛъарагIав ;arafaw - ڸاراعاو Лъелассулав ;elaSulaw - ڸېلاصۇلاو Лъебелав ;ebelaw - ڸېېبېلاو Лълъ : ڷ ЛълъикIав :ijaw - ڷێگاو ЛълъикIалав :ijalaw - ڷێگالاو М m م Магъилав mavilaw - ماغێلاو Магъула mavula - ماغۇلا Магъур mavur - ماغۇر Магъуш mavu^ - ماغۇش МагIангалав mafangalaw - ماعانڬالاو МагIарулав mafarulaw - ماعارۇلاو Мадилав madilaw - مادێلاو Мажалав ma$alaw - ماجالاو Мазгар ma#gar - مازڬار Мазгьар ma#har - مازهار Маилав mailaw - مائێلاو Макъачилав maqaxiaw - ماقاچێلاو Малалав malalaw - مالالاو Малсаг malsag - مالساڬ Мапилав ma_ilaw - مافێلاو Макъади maqadi - ماقادێ Мала mala - مالا Маладу maladu - مالادۇ МалахI mala\ - مالاح Малач malax - مالاچ Малачи malaxi - مالاچێ Малачилав malaxilaw - مالاچێلاو Малулав malulaw - مالاۇلاو Мамав mamaw - ماماو Мамади mamadi - مامادێ Мамадибир mamadibir - مامادێبێر Мамалав mamalaw - مامالاو Мамахъ mama] - ماماڅ Мамулав mamulaw - مامۇلاو Макълач maqlax - ماقلاچ Марасилав marasilaw - ماراسێلاو Маргъут marvut - مارغۇت Маржанулав mar$anulaw - مارجانۇلاو Маржу mar$u - مارجۇ Маргалав margalaw - مارڬالاو Маркъулав marqulaw - مارقۇلاو Масандилав masandilaw - ماساندێلاو МатIулав maTulaw - ماطۇلاو МатIуч maTux - ماطۇچ Маха ma[a - ماځا Махалав ma[alaw - ماځالاو Махат ma[at - ماځات МахIа ma\a - ماحا МахIамкалав ma\amkalaw - ماحامكالاو МахIада ma\ada - ماحادا МахIак ma\ak - ماحاك МахIаку ma\aku - ماحاكۇ МахIакI ma\aj - ماحاگ МахIакIу ma\aju - ماحاگۇ МахIатI ma\aT - ماحاط МахIач ma\ax - ماحاچ МахIачилав ma\axilaw - ماحاچێلاو Махху ma{u - ماخۇ Маххулав ma{ulaw - ماخۇلاو Мачча maXa - ماڿا Маччалав maXalaw - ماڿالاو МачIав mazaw - ماڃاو МачIикъ maziq - ماڃێق Мегеж mege$ - مېڬېج МегIеркIичI meferjiz - مېعېرگێڃ Месел mesel - مېسېل Меселав meselaw - مېسېلاو Минав minaw - مێناو Мичилав mixilaw - مێچێلاو МизакIу mi#aju - مێزاگۇ МичIилав mizilaw - مێڃێلاو МокIочIо mojozo - مۈگۈڃۈ Мокъокъилав moqoqilaw - مۈقۈقێلاو Мочокъ moxoq - مۈچۈق МукIучIилав mujuzilaw - مۇگۇڃێلاو МукIушилав muju^ilaw - مۇگۇشێلاو Мурилав murilaw - مۇرێلاو Муртилав murtilaw - مۇرتێلاو Мутал mutal - مۇتال Мутач mutax - مۇتاچ Мухъилав mu]ilaw - مۇڅێلاو МухIу mu\u - مۇحۇ МухIудада mu\udada - مۇحۇدادا МухIуч mu\ux - مۇحۇچ МухIучилав mu\uxilaw - مۇحۇچێلاو Н n ن НакIкIав naJaw - ناڴاو Нартав nartaw - نارتاو Насу nasu - ناسۇ НасухI nasu\ - ناسۇح Нуцалав nucalaw - نۇښالاو Нуци nuci - نۇښێ О o ئۈ Онкоч onkox - ئۈنكۈچ Онколав onkolaw - ئۈنكۈلاو Оморав omoraw - ئۈمۈراو Омоч omox - ئۈمۈچ Онжолав on$olaw - ئۈنجۈلاو Орто orto - ئۈرتۈ Оххолав o{olaw - ئۈخۈلاو Оцав ocaw - ئۈښاو Оцилав ocilaw - ئۈښێلاو Оцок ocok - ئۈښۈك Оцолав ocolaw - ئۈښۈلاو П _ ف Пакачилав _axakilaw - فاكاچێلاو Панзулав _an#ulaw - فانزۇلاو ПарчахIилав _arxa\ilaw - فارچاحێلاو Пахучилав _a[uxilaw - فاځۇچێلاو Пирилав _irilaw - فێرێلاو Пирич _ixix - فێرێچ Пирххарав _ir{araw - فێرخاراو Пурав _uraw - فۇراو Р r ر Розав ro#aw - رۈزاو Розилав ro#ilaw - رۈزێلاو РотIолав roTolaw - رۈطۈلاو С s س Сарак sarak - ساراك Сарал saral - سارال Саралав saralaw - سارالاو Саритилав saritilaw - سارێتێلاو Сиркилав sarkilaw - سێركێلاو Сатмалав satmalaw - ساتمالاو Саху sa{u - ساخۇ СахIуч sa\ux - ساحۇچ Сума suma - سۇما Сумалав sumalaw - سۇمالاو СунтIалав sunTalaw - سۇنطالاو Сурук suruk - سۇرۇك Сурукъ suruq - سۇرۇق Сута suta - سۇتا Суталав sutalaw - سۇتالاو Сутулав sutulaw - سۇتۇلاو СутIа suTa - سۇطا Т t ت Тайдур taydur - تايدۇر Тамалав tamalaw - تامالاو Тамахулав tama[ulaw - تاماځۇلاو Тамачалав tamaxalaw - تاماچالاو Тами tami - تامێ Танка tanka - تانكا Танкалав tankalaw - تانكالاو Танхалав tan[alaw - تانځالاو Таххав ta{aw - تاخاو ТахIна ta\na - تاحنا Тахту ta{tu - تاختۇ Таша ta^a - تاشا Ташав ta^aw - تاشاو Тетелав tetelaw - تېتېلاو Тидулав tidulaw - تێدۇلاو Тирул tirul - تێرۇل Тирулав tirulaw - تێرۇلاو Тируч tirux - تێرۇچ Тиручилав tiruxilaw - تێرۇچێلاو Титалав titalaw - تێتالاو Тудуж tudu$ - تۇدۇج Тузилав tu#ilaw - تۇزێلاو Тунав tunaw - تۇناو Туначилав tunaxilaw - تۇناچێلاو Тунзилав tun#ilaw - تۇنزێلاو Тумав tumaw - تۇماو Туракъ turaq - تۇراق Турач turax - تۇراچ Турулав turulaw - تۇرۇلاو Туручилав turuxilaw - تۇرۇچێلاو Тупа tu_a - تۇفا Тутун tutun - تۇتۇن Тухилав tu{ilaw - تۇخێلاو Тучалав tuxalaw - تۇچالاو ТI T ط ТIабакIилав Tabajilaw - طاباگێلاو ТIала Tala - طالا ТIамир Tamir - طامێر ТIамурав Tamuraw - طامۇراو ТIанкIу Tanju - طانگۇ ТIегьарав Teharaw - طېهاراو ТIеххав Te{aw - طېخاو ТIеххулав Te{ulaw - طېخۇلاو ТIехIав Te\aw - طېحاو ТIехIулав Te\ulaw - طېحۇلاو ТIидулав Tidulaw - طێدۇلاو ТIилахI Tila\ - طێلاح ТIинав Tinaw - طێناو ТIинавас Tinawas - طێناواس ТIинавчи Tinawxi - طێناوچێ ТIиндилав Tindilaw - طێندێلاو ТIинач Tinax - طێناچ ТIинтIилав TinTilaw - طێنطێلاو ТIинуч Tinux - طێنۇچ ТIинчIав Tinzaw - طێنڃاو ТIип Ti_ - طێف ТIири Tiri - طێرێ ТIитIалав TiTalaw - طێطالاو ТIокъощ Toqo& - طۈقۈۺ ТIолбо Tolbo - طۈلبۈ ТIолболав Tolbolaw - طۈلبۈلاو ТIорхо Tor{o - طۈرخۈ ТIорхолав Tor{olaw - طۈرخۈلاو ТIукIму Tujmu - طۇگمۇ ТIукIмулав Tujmulaw - طۇگمۇلاو ТIурав Turaw - طۇراو ТIурарав Turaraw - طۇراراو ТIурач Turax - طۇراو ТIурулав Turulaw - طۇرۇلاو ТIурурав Tururaw - طۇرۇراو ТIуруч Turux - طۇرۇچ У u ئۇ Угусилав ugusilaw - ئۇڬۇسێلاو Удада udada - ئۇدادا Удаман udaman - ئۇدامان Удурат udurat - ئۇدۇرات Узулав u#ulaw - ئۇزۇلاو Узумав u#umaw - ئۇزۇماو Укъалав uqalaw - ئۇقالاو Уладилав uladilaw - ئۇلادێلاو Умалав umalaw - ئۇمالاو Умалат umalat - ئۇمالات Урузмаг uru#mag - ئۇرۇزماڬ Урхъарав ur]araw - ئۇرڅاراو Урхьулав ur%ulaw - ئۇرڮۇلاو Урхьунчи ur%unxi - ئۇرڮۇنچێ Усав usaw - ئۇساو Усалав usalaw - ئۇسالاو УсахI usa\ - ئۇساح Учума uxuma - ئۇچۇما Х [ ځ Харцав [arcaw - خارښاو Хважа [wa$a - ځواجا ХважакI [wa$aj - ځواجاگ Хвалаг {walag - خوالاڬ Херав [eraw - ځېراو Херчи [erxi - ځېرچێ Хецав [ecaw - ځېښاو Хисулав [isulaw - ځێسۇلاو Хх { خ Ххадулав {adulaw - خادۇلاو Ххалатав {alataw - خالاتاو Ххамагилав {amagilaw - خاماڬێلاو Хханжар {an$ar - خانجار Ххарххар {ar{ar - خارخار Ххарххарилав {ar{arilaw - خارخارێلاو Ххатулав {atulaw - خاتۇلاو Ххачалав {axalaw - خاچالاو Ххвелав {welaw - خوېلاو Ххеххав {e{aw - خېخاو Ххеххалав {e{alaw - خېخالالو ХхинтIар {inTar - خێنطار Ххирач {irax - خێراچ Ххирассулав {iraSulaw - خێراصۇلاو Ххирияв {iriyaw - خێرێياو Ххирияссулав {iriyaSulaw - خێرێياصۇلاو ХхиххикI {i{ij - خێخێگ Ххочо {oxo - خۈچۈ Ххочолав {oxolaw - خۈچۈلاو Ххунзахъав {un#a]aw - خۇنزاڅاو ХхутIарав {uTaraw - خۇطاراو Ххучбар {uxbar - خۇچبار Ххучи {uxi - خۇچێ Ххучилав {uxilaw - خۇچێلاو Хъ ] څ Хъаргъилав ]arvilaw - څارغێلاو Хъатулав ]atulaw - څاتۇلاو Хъварт ]wart - څوارت Хъвархъварилав ]war]warilaw - څوارڅوارێلاو Хъергъу ]ervu - څېرغۇ Хъехъалав ]e]alaw - څېڅالاو Хъихьилав ]i%ilaw - څێڮێلاو Хъугъан ]uvan - څۇغان Хъукьав ]upaw - څۇڨاو Хъуйчав ]uyxaw - څۇيچاو Хь % ڮ ХьулгIач %ulfax - ڮۇلعاچ ХI \ ح ХIагулав \agulaw - حاڬۇلاو ХIада \ada - حادا ХIадулав \adulaw - حادۇلاو ХIадурав \aduraw - حادۇراو ХIажав \a$aw - حاجاو ХIажигоро \a$igoro - حاجێڬۈرۈ ХIалакъав \alaqaw - حالاقاو ХIамахъав \ama]aw - حاماڅاو ХIандулав \andulaw - حاندۇلاو ХIанзалав \an#alaw - حانزالاو ХIанкалав \ankalaw - حانكالاو ХIантIилав \anTilaw - حانتێلاو ХIасалав \asalaw - حاسالاو ХIаскъил \asqil - حاسقێل ХIаскъилав \asqilaw - حاسقێلاو ХIахьулав \a%ulaw - حاڮۇلاو ХIатулав \atulaw - حاتۇلاو ХIащтIихх \a&Ti{ - حاۺطێخ ХIедалав \edalaw - حېدالاو ХIетав \etaw - حېتاو ХIетилав \etilaw - حېتێلاو ХIинкъарав \inqaraw - حێنقاراو ХIихьдан \i%dan - حێڮدان ХIожо \o$o - حۈجۈ ХIоржолав \or$olaw - حۈرجۈلاو ХIоролав \orolaw - حۈرۈلاو ХIото \oto - حۈتۈ ХIотолав \otolaw - حۈتۈلاو ХIужбар \u$bar - حۇجبار Ц c ښ Царак carak - ښاراك Царалав caralaw - ښارالاو Цетав cetaw - ښېتاو Церетил ceretil - ښېرېتێل Цидук ciduk - ښێدۇك Цидулав cidulaw - ښێدۇلاو Цоколав cokolaw - ښۈكۈلاو ЦокIалав cojalaw - ښۈگالاو ЦохIолав co\olaw - ښۈحالاو Цц C ڛ Ццевехъан Cewe]an - ڛېوېڅان Ццидалав Cidalaw - ڛێدالاو ЦI ` ڝ ЦIадулав `adulaw - ڝادۇلاو ЦIакъав `aqaw - ڝاقاو ЦIарецин `aretin - ڝارېښێن ЦIаху `a[u - ڝاځۇ ЦIахулав `a[ulaw - ڝاځۇلاو ЦIетIав `eTaw - ڝېطاو ЦIицIикIав `i`ijaw - ڝێڝێگاو ЦIику `iju - ڝېكۇ ЦIикъ `iq - ڝێق ЦIирххарав `ir{araw - ڝێرخاراو ЦIихьарав `i%araw - ڝێرڮاراو ЦIицIикав `i`ikaw - ڝېڝێكاو ЦIцI ~ ڞ ЦIцIарберцин ~arbercin - ڞاربېرښێن ЦIцIаргьуин ~arhuin - ڞارهۇئێن ЦIцIаргIин ~arfin - ڞارعێن ЦIцIарлълъикI ~ar:ij - ڞارڷێگ ЦIцIахIилав ~a\ilaw - ڞاحێلاو ЦIцIахIилчи ~a\ilxi - ڞاحێلچێ ЦIцIекIав ~ejaw - ڞېگاو ЦIцIихIик ~i\ik - ڞێحێك ЦIцIихIил ~i\il - ڞێحێل ЦIцIихIилав ~i\ilaw - ڞێحێلاو ЦIцIихIилчи ~i\ilxi - ڞێحێلچێ ЦIцIодор ~odor - ڞۈدۈر ЦIцIодорав ~odoraw - ڞۈدۈراو ЦIцIурмилав ~urmilaw - ڞۇرمێلاو Ч x چ ЧабакI xabaj - چاباگ Чагу xagu - چاڬۇ Чагурилав xagurilaw - چاڬۇرێلاو Чака xaka - چاكا Чакалав xakalaw - چاكالاو Чакалассулав xakalaSulaw - چاكاصۇلاو Чакарав xakaraw - چاكاراو Чакарилав xakarilaw - چاكارێلاو Чалухх xalu{ - چالۇخ Чамак xamak - چاماك Чамакулав xamakulaw - چاماكۇلاو Чамал xamal - چامال Чамарсаг xamarsag - چامارساڬ Чанахъан xana]an - چاناڅان Чангурилав xangurilaw - چانڬۇرێلاو Чанкур xankur - چانڬۇر Чантилав xantilaw - چانتێلاو Чанчалав xanxalaw - چانچالاو Чарав xaraw - چاراو Чаран xaran - چاران Чармулав xarmulaw - چارمۇلاو Чантилав xantilaw - چانتێلاو Чахъучи xa]uxi - چاڅۇچێ ЧахIи xa\i - چاحێ Чегулав xegulaw - چېڬۇلاو Ченгел xengel - چېنڬېل Чергес xerges - چېرڬېس Чилалав xilalaw - چێلالاو Чилахерав xila[eraw - چێلاځېراو Чинтилав xintilaw - چێنتێلاو Чинтиссулав xintiSulaw - چێنتێصۇلاو Чинтир xintir - چێنتێر Чинчара xinxara - چێنچارا Чимчилав ximxilaw - چێمچێلاو Чирахъилав xira]ilaw - چێراڅێلاو Чирилав xirilaw - چێرێلاو Чондалав xondalaw - چۈندالاو Чончалав xonxalaw - چۈنچالاو Чончолав xonxolaw - چۈنچۈلاو ЧохIо xo\o - چۈحۈ Чукалав xukalaw - چۇكالاو Чукъулав xuqulaw - چۇقۇلاو Чумчалав xumxulaw - چۇمچالاو Чундалав xundalaw - چۇندالاو Чункъ xunq - چۇنق Чунчулав xunxulaw - چۇنچۇلاو Чумчал xemxal - چۇمچال Чупалав xu_alaw - چۇفالاو Чупан xu_an - چۇفان Чупанилав xu_anilaw - چۇفانێلاو Чусулав xusulaw - چۇسۇلاو Чуталав xutalaw - چۇتالاو Чухъалав xu]alaw - چۇڅالاو ЧухIа xu\a - چۇحا ЧухIилав xu\ilaw - چۇحێلاو ЧI ` ڃ ЧIадилав `adilaw - ڃادێلاو ЧIакъвачIо `aqwa`o - ڃاقواڃۈ ЧIанкIа `anja - ڃانگا ЧIанкIалав `anjalaw - ڃانگالاو ЧIанкIилав `anjilaw - ڃانگێلاو ЧIанчIур `an`ur - ڃانڃۇر ЧIарабура `arabura - ڃارابۇرا ЧIечIера `e`era - ڃېڃېرا ЧIилбикI `ilbij - ڃێلبێگ ЧIинкъ `inq - ڃێنق ЧIимчIалав `im`alaw - ڃێمڃالاو ЧIирилав `irilaw - ڃێرێلاو ЧIиркъалав `irqalaw - ڃێرقالاو ЧIуралав `uralaw - ڃۇرالاو ЧIурилав `urilaw - ڃۇرێلاو ЧIухIарав `u\araw - ڃۇحاراو ЧIухIилав `u\ilaw - ڃۇحێلاو ЧIчI ~ ڄ ЧIчIегIерав ~eferaw - ڄېعېراو ЧIчIегIерилав ~eferilaw - ڄېعېرێلاو ЧIчIегIерчи ~eferxi - ڄېعېرچێ Ш ^ ش ШагIалав ^afalaw - شاعالاو Шагь ^ah - شاه Шагьав ^ahaw - شاهاو Шагьилав ^ahilaw - شاهێلاو Шагъумалав ^avumalaw - شاغۇمالاو Шамасур ^amasur - شاماسۇر Шаматав ^amataw - شاماتاو Шаматилав ^amatilaw - شاماتێلاو Шапалав ^a_alaw - شافالاو Шагьмилав ^ahmilaw - شاهمێلاو Шагьша ^ah^a - شاهشا ШвагIилав ^wafilaw - شواعێلاو Шонилав ^onilaw - شۈنێلاو ШохIолав ^o\olaw - شۈحۈلاو Шукъукъ ^uquq - شۇرۇق Щ & ۺ Щокъав &oqaw - ۺۈقاو Щванхав &wan{aw - ۺوانخاو Э e ئې Эгерилав egerilaw - ئېڬېرێلاو Эмелав emelaw - ئېمېلاو Эмеч emex - ئېمېچ Руччабазул цIцIарал رۇڿابازۇل ڞارال ruXaba#ul ~aral А a ا Ада ada - ادا Адич adix - ادێچ Б b ب БагIармесед bafarmesed - باعارمېسېد Бадилай badilaw - بادێلاي Баи bai - بائێ БахIарай ba\aray - باحاراي БахIарчIчIужу ba\arZu$u - باحارڄۇجۇ Батуч batux - باتۇچ Баху ba{u - باخۇ Берцинай bercinay - بېرښێناي Битарай bitaray - بێتاراي БулъкIур bu;jur - بۇڸگۇر Г g ڬ Гуарша guar^a - ڬۇئارشا Гургинай gurginay - ڬۇرڬێناي Гь h ه ГьитIинай hiTinay - هێطێناي ГI f ع ГIарац farac - عاراښ ГIарацай faracay - عاراښاي ГIарацилай faracilay - عاراښێلاي ГIарцулай farculay - عارښۇلاي ГIачура faxura - عاچۇرا ГIелун felun - عېلۇن ГIетIарай feTaray - عېطاراي ГIонжолай fon$olay - عۈنجۈلاي Д d د Дудуч dudux - دۇدۇچ Й y ي Йоххарай yo{aray - يۈخاراي К k ك Канай kanay - كاناي Канлъулай kan;ulay - كانڸۇلاي Катурай kanturay - كاتۇراي КвацIулай kwa`ulay - كواڝۇلاي Киштун ki^tun - كێشتۇن КиштIай ki^Tay - كێشطاي Куцарай kucaray - كۇښاراي Къ q ق Къебедилай qebedilay - قېبېدێلاي Къокъассулай qoqaSulay - قۈقاصۇلاي Къокъаяй qoqayay - قۈقاياي Къоролай qorolay - قۈرۈلاي Къукъарай quqaray - قۇقاراي Кь p ڨ Кьамай pamay - ڨاماي Кьанкьалай panpalay - ڨانڨالاي Кьукьулай pupulay - ڨۇڨۇلاي КI j گ КIилълъилай ji:ilay - گێڷێلاي Лъ ; ڸ ЛъарагIай ;arafay - ڸاراعاي М m م Манарша manar^a - مانارشا Маргъалай marvalay - مارغالاي Меседу mesedu - مېسېدۇ Мисай misay - مێساي Мокъокъ moqoq - مۈقۈق Мокъокъай moqoqay - مۈقۈقاي Муи mui - مۇئێ Н n ن Нуцалай nucalay - نۇښالاي П _ ف Пари _ari - فارێ Парханисай _ar{isanay - فارخانێساي Р r ر Рекъай reqay - رېقاي С s س СурахIи sura\i - سۇراحێ Сутай sutay - سۇتاي Суталай sutalay - سۇتالاي Сс S ص Ссвердилай Swerdilay - صوېردێلاي Т t ت Тархъана tar]ana - تارڅانا ТI T ط ТIинай Tinay - طێناي ТIинаяс Tinayas - طێناياس ТIулилай - طۇلێلاي Хх { خ Ххамагилай {amagilay - خاماڬێلاي Хъ ] څ Хъандулай ]andulay - څاندۇلاي Хъартай ]artay - څارتاي ХъахIай ]a\ay - څاحاي ХъахIилай ]a\ilay - څاحێلاي ХI \ ح ХIайчалай \ayxalay - حايچالاي ХIажай \a$ay - حاجاي ХIалай \alay - حالاي ХIетай \etay - حېتاي ЦI ` ڝ ЦIетIай `eTay - ڝېطاي Ч x چ Чалуххай xalu{ay - چالۇخاي Чамассдак xamaSdak - چاماصداك ЧохIай xo\ay - چۈحاي Чумулай xumulay - چۇمۇلاي Чусулай xusulay - چۇسۇلاي Чучулай xuxulay - چۇچۇلاي ЧI z ڃ ЧIухIай zu\ay - ڃۇحاي ЧIухIарай zu\aray - ڃۇحاراي ЧIчI Z ڄ ЧIчIегIерай Zeferay - ڄېعېراي Ш ^ ش Шашадай ^a^aday - شاشاداي Э e ئې Эбечай ebexay - ئېبېچاي МагIарул цIцIарал (гIараб, лъарагI, парс мацIцIаздасса рачIарал) mafarul ~aral (farab, ;araf, _ars ma~a#daSa razaral) عا راب، ڸاراع، فارس ماڞازداصا راڃارال ڞارال Бихьиназул цӏцIарал بێڮێنازۇل ڞارال bi%ina#ul ~aral А a ا Абу abu - ابۇ Абумуслим abumuslim - ابۇمۇسلێم Абус abus - ابۇس АбутIалиб abuTalib - ابۇطالێب Айтбер aytber - ايتبېر Айдемир aydemir - ايدېمێر Адам adam - ادام Амин amin - امێن Амир amir - امێر Анвар anwar - انوار Апанди a_andi - افاندێ Арслан arslan - ارسلان Арсланбег arslanbeg - ارسلانبېڬ Асадулагь asadulah - اسادۇلاه Аселдер aselder - اسېلدېر Асслудин aSludin - اصلۇدێن АссхIаб aS\ab - اصحاب АссхIабгIали aS\abfali - اصحابعالێ АхIмад a\mad - احماد АхIмадхан a\mad{an - احمادخان Аюб ayub - ايۇب Б b ب Багьадур bahadur - باهادۇر Бассир baSir - باصێر Батир batir - باتێر БатIал baTal - باطال Бегав begaw - بېڬاو Багьаудин bahaudin - باهائۇدێن Бадрудин badrudin - بادرۇدێن Башир ba^ir - باشێر Билал bilal - بێلال Булат bulat - بۇلات Булач bulax - بۇلاچ В w و Вагьаб wahab - واهاب Вакил wakil - واكێل Вали wali - والێ Валид walid - والێد Варис waris - وارێس ВахIид waris - واحێد Г g ڬ Гирай giray - ڬێراي Гула gula - ڬۇلا Гунаш guna^ - ڬۇناش Гъ v غ Гъази va#i - غازێ Гъазияв va#iyaw - غازێياو ГI f ع ГIабас fabas - عاباس ГIабдулгъапур fabdulva_ur - عابدۇلغافۇر ГIабдулагь fabdulah - عابدۇلاه ГIабид fabid - عابێد ГIабидулагь fabidulah - عابێدۇلاه ГIабдулатIип fabdulaTi_ - عابدۇلاطێف ГIабдулбассир fabdulbaSir - عابدۇلباصێر ГIабдулвагьаб fabdulwahab - عابدۇلواهاب ГIабдулвахIид fabdulwa\id - عابدۇلواحێد ГIабдулгIазиз fabdulfa#i# - عابدۇلعازێز ГIабдулкарим fabdulkarim - عابدۇلكارێم ГIабдулмажид fabdulma$id - عابدۇلماجێد ГIабдулмалик fabdulmalik - عابدۇلمالێك ГIабдулмуъмин fabdulma'min - عابدۇلمۇئمێن ГIабдулпатахI fabdul_ata\ - عابدۇلفاتاح ГIабдулхIаким fabdul\akim - عابدۇلحاكێم ГIабдулххаликъ fabdul{aliq - عابدۇلخالێق ГIабдулхIалим fabdul\alim - عابدۇلحالێم ГIабдунассир fabdunaSir - عابدۇناصێر ГIабдурашид fabdura^id - عابدۇراشێد ГIабдуразакъ fabdura#aq - عابدۇرازاق ГIабдурахIман fabdura\man - عابدۇراحمان ГIабдурахIим fabdura\im - عابدۇراحێم ГIабдусалам fabdusalam - عابدۇسالام ГIабдуссамад fabduSamad - عابدۇصاماد ГIадил fadil - عادێل ГIазиз fa#i# - عازێز ГIазим fa#im - عازێم ГIали fali - عالێ ГIалидибир falidibir - عالێدێبێر ГIалиассхIаб faliaS\ab - عالێئاصحاب ГIалибег falibeg - عالێبېڬ ГIалихан fali{an - عالێخان ГIалихIажи fali\a$i - عالێحاجێ ГIамир famir - عامێر ГIамирхан famir{an - عامێرخان ГIарип fari_ - عارێف ГIизудин fi#udin - عێزۇدێن ГIиса fisa - عێسا ГIимран fimran - عێمران ГIумар fumar - عۇمار ГIумарассхIаб fumar'aS\ab - عۇمارئاصحاب ГIумардибир fumardibir - عۇماردێبێر ГIумархIажи fumar\a$i - عۇمارحاجێ ГIусман fusman - عۇسمان Гь h ه Гьимат himat - هێمات Д d د Давуд dawud - داوۇد Дайитбег dayitbeg - دايێتبېڬ Даниял daniyal - دانێيال Ж $ ج ЖабрагIил $abrafil - جابراعێل Жаватхан $awat{an - جاواتخان ЖагIпар $a\_ar - جاعفار Жамбулат $ambulat - جامبۇلات Жалил $alil - جالێل Жамал $amal - جامال Жамалудин $amaludin - جامالۇدێن З # ز Загьид #ahid - زاهێد Заирбег #airbeg - زائێربېڬ ЗайнулгIабид #aynulfabid - زاينۇلعابێد Зайнудин #aynudin - زاينۇدێن Закарига #akariga - زاكارێڬا Закир #akir - زاكێر Залумхан #alum{an - زالۇمخان Заур #aur - زائۇر Зиявудин #iyawudin - زێياوۇدێن Зубайир #ubayir - زۇبايێر Зулпукъар #ul_uqar - زۇلفۇقار И i ئێ Ибрагьим ibrahim - ئێبراهێم Идрис idris - ئێدردێس Иляс ilyas - ئێلياس Имам imam - ئێمام Имамудин imamudin - ئێمامۇدێن ИманшапигI iman^a_if - ئێمانشافێع Исмат ismat - ئێسمات Искандер iskander - ئێسكاندېر Ислам islam - ئێسلام ИсмагIил ismafil - ئێسماعێل Исрапил isra_il - ئێسرافێل ИсхIакъ is\aq - ئێسحاق К k ك Кабир kabir - كابێر Казбек ka#bek - كازبېك Камал kamal - كامال Камалудин kamaludin - كامالۇدێن Камил kamil - كامێل Карим karim - كارێم Каримулагь karimulah - كارێمۇلاه Къ q ق Къади qadi - قادێ Къадир qadir - قادێر Къагьир qahir - قاهێر Къасум qasum - قاسۇم Къасим qasim - قاسێم Къурбан qurban - قۇربان Л l ل Лабазан laba#an - لابازان Лукъман luqman - لۇقمان М m م Магьди mahdi - ماهدێ Мажид ma$id - ماجێد Макъссуд maqSud - ماقصۇد Малик malik - مالێك Манссур manSur - مانصۇر Марат marat - مارات МахIмуд ma\mud - ماحمۇد МахIсуд ma\sud - ماحسۇد Мирза mir#a - مێرزا Музапир mu#a_ir - مۇزافێر Мурад murad - مۇراد Муртуз murtu# - مۇرتۇز Муса musa - مۇسا Муслим muslim - مۇسلێم МусстIапа muSTa_a - مۇصطافا Муххтар mu{tar - مۇختار МухIамад mu\amad - مۇحاماد МухIамадамин mu\amad'amin - مۇحامادئامێن МухIамадбашир mu\amadba^ir - مۇحامادباشێر МухIамадгӏарип mu\amadfari_ - مۇحامادعارێف МухIамадгIазиз mu\amadfa#i# - مۇحامادعازێز МухIамадгъази mu\amadva#i - مۇحامادغازێ МухIамадзакир mu\amad#akir - مۇحامادزاكێر МухIамадкамил mu\amadkamil - مۇحامادكامێل МухIамадсагIид mu\amadsafid - مۇحامادساعێد МухIамадсайгид mu\amadsaygid - مۇحامادسايڬێد МухIамаднаби mu\amadnabi - مۇحامادنابێ МухӏамадхIабиб mu\amad\abib - مۇحامادحابێب МухIамадрасул mu\amadrasul - مۇحامادراسۇل МухIамадссадикъ mu\amadSadiq - مۇحامادصادێق МухIамадсалам mu\amadsalam - مۇحامادسالام МухIамадтIагьир mu\amadTamir - مۇحامادطاهێر МухIамадхан mu\amad{an - مۇحامادخان МухIамадххайир mu\amad{ayir - مۇحامادخايێر МухIамадхIажи mu\amad\a$i - مۇحامادحاجێ МухIамадшапигI mu\amad^a_if - مۇحامادشافێع МухIамадшарип mu\amad^ari_ - مۇحامادشارێف Н n ن Наби nabi - نابێ Набигула nabigula - نابێڬۇلا Назир na#ir - نازێر Нассир naSir - ناصێر Нассрудин naSrudin - ناصرۇدێن Нассрулагь naSrulah - ناصرۇلاه Ниязбег niya#beg - نێيازبېڬ НугIман nufman - نۇعمان НурмухIума nurmu\uma - نۇرمۇحۇما Нурулагь nurulah - نۇرۇلاه Нурудин nurudin - نۇرۇدێن НухI nu\ - نۇح НухIбег nu\beg - نۇحبېڬ П _ ف Пайзудин _ay#udin - فايزۇدێن Пазил _a#il - فازێل Парухъ _aru] - فارۇق ПатахI _ata\ - فاتاح Паххрудин _a{rudin - فاخرۇدێن Р r ر Ражаб ra$ab - راجاب Рамазан rama#an - رامازان Расул rasul - راسۇل Рашид ra^id - راشێد Ризван ri#wan - رێزوان Руслан ruslan - رۇسلان Рустам rustam - رۇستام С s س СагIаду safadu - ساعادۇ СагIид safid - ساعێد Сайгид saygid - سايڬێد Сажид sa$id - ساجێد Сайпудин say_udin - سايفۇدێن Сайпулагь say_ulah - سايفۇلاه Салам salam - سالام Салим salim - سالێم Салимхан salim{an - سالێمخان Салман salman - سالمان Сиражудин sira$udin - سێراجۇدێن Сулиман suliman - سۇلێمان СултIан sulTan - سۇلطان Сурхай sur{ay - سۇرخاي Сс S ص Ссапигулагь Sa_igulah - صافێڬۇلاه Ссадрудин Sadrudin - صادرۇدێن СсалахI Sala\ - صالاح СсалахIудин Sala\udin - صالاحۇدێن СсалихI Sali\ - صالێح Т t ت Тажудин ta$udin - تاجۇدێن Таймасхан taymas{an - تايماسخان Темирбег temirbeg - تېمێربېڬ Темирбулат temirbulat - تېمێربۇلات Темирхан temir{an - تېمێرخان Тимур timur - تێمۇر ТI T ط ТIагьа Taha - طاها ТIагьир Tahir - طاهێر ТIайгиб Taygib - طايڬێب ТIалхIат Tal\at - طالحات У u ئۇ Умалат umalat - ئۇمالات Усстар uStar - ئۇصتار Усстархан uStar{an - ئۇصتارخان Хх { خ Ххайир {ayir - خايێر Ххайрудин {ayrudin - خايرۇدێن Ххайрулагь {ayrulah - خايرۇلاه Ххалид {alid - خالێد Ххаликъ {aliq - خالێق Ххалипа {ali_a - خالێفا Ххалил {alil - خالێل Ххассай {aSay - خاصاي Ххассбулат {aSbulat - خاصبۇلات ХхассмухIамад {aSmu\amad - خاصمۇحاماد Ххизри {i#ri - خێزرێ ХхирамухIамад {iramu\amad - خێرامۇحاماد Хъ ] څ Хъазами ]a#ami - څازامێ ХI \ ح ХIабиб \abib - حابێب ХIабибулагь \abibulah - حابێبۇلاه ХIадис \adis - حادێس ХIажимурад \a$imurad - حاجێمۇراد ХIажимухIамад \a$imu\amad - حاجێمۇحاماد ХIажияв \a$iyaw - حاجێياو ХIайдар \aydar - حايدار ХIамид \amid - حامێد ХIаким \akim - حاكێم ХIамзат \am#at - حامزات ХIапиз \a_i# - حافێز ХIасан \asan - حاسان ХIасанбег \asanbeg - حاسانبېڬ ХIусен \usen - حۇسېن Ш ^ ش Шагьидав ^ahidaw - شاهێداو ШагIбан ^afban - شاعبان Шайихх ^ayi{ - شايێخ Шакир ^akir - شاكێر Шамил ^amil - شامێل ШапигI ^a_0f - شافێع Шарапудин ^ara_udin - شارافۇدێن Шарип ^ari_ - شارێف Шагь ^ah - شاه ШагьгIабас ^ahfabas - شاهعاباس Шагьмурад ^ahmurad - شاهمۇراد Шагьшабек ^ah^abek - شاهشابېك ШагьмухIамад ^ahmu\amad - شاهمۇحاماد Шигьабудин ^ihabudin - شێهابۇدێن ШугIайб ^ufayb - شۇعايب Э e ئې Элдар eldar - ئېلدار Ю y يۇ Юнус yunus - يۇنۇس Юсуп yusu_ - يۇسۇف Я y يۇ ЯгIкъуб yafqub - ياعقۇب ЯхIя ya\ya - ياحيا Руччабазул цIцIарал رۇڿابازۇل ڞارال ruXaba#ul ~aral А a ا Ажайбика a$aybika - اجايبێكا Айбика aybika - ايبێكا Айзанат ay#anat - ايزانات Аймесей aymesey - ايمېسېي Алжанат al$anat - الجانات Алипат ali_at - الێفات Аминат aminat - امێنات Анисат anisat - انێسات Асият asiyat - اسێيات Асма asma - اسما Атикат atikat - اتێكات Б b ب Байзат bay#at - بايزات Бадиржат badir$at - بادێرجات Бараат baraat - بارائات Барият bariyat - بارێيات Бассират baSirat - باصێرات Бахтика ba{tika - باختێكا Бика bika - بێكا Бурлият burliyat - بۇرلێيات В w و Вазипат wa#i_at - وازێفات Важибат wa#i_at - واجێبات ВахIидат wa\idat - واحێدات Валидат walidat - والێدات Г g ڬ Гулжанат gul$anat - ڬۇلجانات Гулизар guli#ar - ڬۇلێزار Гулишат guli^at - ڬۇلێشات Гь h ه Гьумай humay - هۇماي Гьадият hadiyat - هادێيات Гьажар ha$ar - هاجار Гьидаят hidayat - هێدايات ГI f ع ГIабидат fabidat - عابێدات ГIаидат faidat - عائێدات ГIайшат fay^at - عايشات ГIашура fa^ula - عاشۇرا Д d د Дагмара dagmara - دامڬارا Ж $ ج Жавгьарат $awharat - جاوهارات Жамилат $amilat - جامێلات Жарият $ariyat - جارێيات З # ز Завжат #aw$at - زاوجات Загьидат #ahidat - زاهێدات Загьрат #ahrat - زاهرات Зайнаб #aynab - زايناب Залму #almu - زالمۇ Зарема #arema - زارېما Зарипат #arema - زارێفات Зарият #ariyat - زارێيات Зубаржат #ubar$at - زۇبارجات Зугьра #uhra - زۇهرا Зулай #ulay - زۇلاي Зулайххат #ula{at - زۇلايخات ЗулхIижат #ul\i$at - زۇلحێجات Зумруд #umrud - زۇمرۇد И i ئێ ИзахIат i#a\at - ئێزاحات Индира indira - ئێندێرا К k ك Кабират kabirat - كابێرات Кавсарат kawsarat - كاوسارات Калимат kalimat - كالێمات Камилат kamilat - كامێلات Каримат karimat - كارێمات Кумсият kumsiyat - كۇمسێيات Къ q ق Къурбанай qurbanay - قۇرباناي Л l ل Лейла leyla - لايلات М m م Мадинат madinat - مادێنات Маликат malikat - مالێكات Майсарат maysarat - مايسارات Маржанат mar$anat - مارجانات Марзигат mar#igat - مارزێڬات Мариям mariyam - ماريام Маххружат ma{ru$at - ماخرۇجات Муслимат muslimat - مۇسلێمات Муъминат mu'minat - مۇئمێنات Н n ن Нажабат na$abat - ناجابات Назипат na#i_at - نازێفات Назират na#irat - نازێرات Нажабат na$abat - ناجابات Наидат naidat - نائـێدات Написат na_isat - نافێسات Нассират naSirat - ناصێرات Нупайсат nu_aysat - نۇفايسات Нурият nuriyat - نۇرێيات П _ ف Парзилат _ar#ilat - فارزێلات Паризат _ari#at - فارێزات ПарсихIат _arsi\at - فارسێحات ПатIимат _aTimat - فاطێمات Пирдавус _irdawus - فێرداوۇس Р r ر Равзанат raw#anat - راوزانات Разият ra#iyat - رازێيات Раисат raisat - رائێسات РайхIанат ray\anat - رايحانات Рашидат ra^idat - راشێدات Рисалат risalat - رێسالات Рукъигат ruqigat - رۇقێڬات С s س Савадат sawadat - ساوادات СагIадат safadat - ساعادات СагIидат safidat - ساعێدات Сайгибат ya\ya - سايڬێبات Сакинат sakinat - ساكێنات Салимат salimat - سالێمات Саният saniyat - سانێيات Сарат sarat - سارات Сарият sariyat - سارێيات Сидрат sidrat - سێدرات Симисхан simis{an - سێمێسخان Сиядат siyadat - سێيادات Супайнат su_aynat - سۇفاينات СултIанат sulTanat - سۇلطانات Сс S ص СсалихIат Sali\at - صالێحات Ссапият Sa_iyat - صاف ێيات Ссупият Su_iyat - صۇفێيات ТI T ط ТIайгибат Taygibat - طايڬێبات ТIавус Tawus - طاوۇس У u ئۇ Узлипат u#li_at - ئۇزلێفات Умагьани umahani - ئۇماهانێ Умай umay - ئۇماي Умужат umu$at - ئۇمۇجات Умукусум umukusum - ئۇمۇكۇسۇم УмухIабибат ya\ya - ئۇمۇحابێبات Хх { خ Ххадижат {adi$at - خادێجات Ххалиссат {aliSat - خالێصات Ххамиз {ami# - خامێز Хханика {anika - خانێكا Ххассбика {aSbika - خاصبێكا Ххатимат {atimat - خاتێمات Хъ ] څ ХъистIаман ]isTaman - څێسطامان Хъанича ]anixa - څانێچا ХI \ ح ХIабибат \abibat - حابێبات ХIава \awa - حاوا ХIалимат \alimat - حالێمات ХIаписсат \a_iSat - حافێصات ХIурулгIин \urulfin - حۇرۇلعێن Ч x چ Чакар xakar - چاكار Ш ^ ش Шагьидат ^ahidat - شاهێدات Шагьрият ^ahriyat - شاهرێيات Шагьрузат ^ahru#at - شاهرۇزات Шамай ^amay - شاماي Шамалай ^amalay - شامالاي Шамсият ^amsiyat - شامسێيات Шарипат ^ari_at - شارێفات ШугIайнат ^ufaynat - شۇعاينات Шумайсат ^umaysat - شۇمايسات МагIарул цIцIарал хъвазе кколел куц mafarul ~aral ]wa#e Kolel kuc ماعارۇل ڞارال څوازې ڭۈلېل كۇښ КьолбоцIцIар - ИнссуцIцIар - ЦIцIар polbo~ar - inSu~ar - ~ar ڨۈلبۈڞار - ئێنصۇل ڞار - ڞار НакIкIазул Ццидалассул БацIцIадав naJa#ul CidalaSul ba~adaw ناڴازۇل ڛێدالاصۇل باڞاداو Чупалазул ГIандалассул Маххулав xu_ala#ul fandalaSul ma{ulaw چۇفالازۇل عاندالاصۇل ماخۇلاو ЧIегIерилазул Чунчулассул Оморав Zeferila#ul xunxulaSul omoraw ڄېعېرێلازۇل چۇنچۇلاصۇل ئۈمۈراو ГIалилазул АхIмадил МухIамад falila#ul a\madil mu\amad عالێلازۇل احمادێل مۇحاماد Вагьабилазул Булачил ГIумар wahabila#ul bulaxil fumar واهابێلازۇل بۇلاچێل عۇمار Давудилазул ГIисал Наби dawudila#ul fisal nabi داوۇدێلازۇل عێسال نابێ ЖахIпарилазул АхIмадил ПатIимат $a\_arila#ul a\madil _aTimat حاحفارێلازۇل احمادێل فاطێمات Къадилазул ГIумаханассул Написат qadila#ul fuma{anaSul na_isat قادێلازۇل عۇماخاناصۇل نافێسات Титалазул Ххочбарил КIилълъилай titala#ul {oxbaril ji:ilay تێتالازۇل خۈچبارێل گێڷێلاي ЛълъикIазул Маххулассул Нуцалай :ija#ul ma{ulaSul nucalay ڷێگازۇل ماخۇلاصۇل نۇښالاي ЧIегIерилазул ГIумарил Мадинат Zeferila#ul fumaril madinat ڄېعېرێلازۇل عۇمارێل مادێنات БахIарчиязул ГIадалассул ГIайшат ba\arxiya#ul fadalaSul fay^at باحارچێيازۇل عادالاصۇل عايشات Цетазул Танкал Макълач ceta#ul tankal maqlax ښېتازۇل تانكال ماقلاچ ЛокIалазул Лекъассул Кьукьулав lojala#ul leqaSul pupulaw لۈگالازۇل لېقاصۇل ڨۇڨۇلاو ГIолазул ГIумалассул ГIадалав fola#ul fumalaSul fadalaw عۈلازۇل عۇمالاصۇل عادالاو Варисилазул ХIапизил Залимхан warisila#ul \a_i#il #alim{an وارێسێلازۇل حافێزێل زالێمخان ХIанапилазул ЖахIпарил ЗулхIижат \ana_ila#ul $a\_aril #ul\i$at حانافێلازۇل جاحفارێل زۇلحێجات

ЧIчI Z 1. ЧIчIараб гьабицца гIатI ххунареб. 2. ЧIчIараб лълъим махIцинчIого ххутIуларо. 3. ЧIчIарассул малъ кIутIулареб, кIалъаларев мекъи кколарев. 4. ЧIара-хьарав гурев бихьинчи – ритIучIил хIацIцIу. 5. ЧIчIарацца – рахь, чуруцца – нах. 6. ЧIчIегIераб букIа, хъахIаб букIа, гьой буго гьой. 7. ЧIчIегIераб гIакдалги букIунеб хъахIаб рахь. 8. ЧIчIегIераб щакъиялъин хъахIаб кагъат басунеб, чIчIегIераб тIурччиялълъин багIармесед биунеб. 9. ЧIчIегIералда чIчIегIерабилан абизе, хъахIалда хъахIабилан абизейин кIал букIунеб. 10. ЧIчIегIергIоралълъ бачIараб БагIаргIоралълъ гъанкъулеб. 11. ЧIчIикIизегIан гьуинавги вукIунге, туйзегIан кьогIавги вукIунге. 12. ЧIчIинкIилассдасса гIабдалго лълъикI. 13. ЧIчIинкIилассе дагьаб лъаниги гIолеб, гIалимчияссе дагьабги лъазе бокьулеб. 14. ЧIчIужу абилалде, цо духъгоги валагье. 15. ЧIчIужу бараххщарай лълъикIай, росс саххаватав лълъикIав. 16. ЧIчIужу берцинай йикIин россассе рецц гуро. 17. ЧIчIужу гIакъилай яче, гIадалаб гIанкIуялълъ цIцIодораб хоно гьабулареб. 18. ЧIчIужу егани, рукъ бегулеб. 19. ЧIчIужу ецце, ячун къого сон бараб меххалълъ. 20. ЧIчIужу инжит гьаюлев чи – Аллагьассул тушман, ятим къварид гьавулев чи – Аллагьассулги ххалкъалълъулги тушман. 21. ЧIчIужу квешассул мегеж ххеххго хъахIлъулеб. 22. ЧIчIужу къокъай йигониги, нодо чIвазегIан гIодове къулунги, гIакълу дандбай. 23. ЧIчIужу лълъикIаб рукъ лъазе годекIанире ралагье. 24. ЧIчIужу лълъикIав росс – лълъикIав, чIчIужу квешав росс – квешав. ЦоцалI лълъикIав кIиго ваццги гьезул хъизаналги рукIун руго. Цояв вацц жиндирго чIчIужуялда ццеве веццарун вуго жал гIадал цоцалI гьуинал ваццалго ругодаян. Лълъил гьунарилан дуда гьеб кколебилан гьикъун буго чIчIужуялълъ. Нижер гьунархха! – ян жаваб кьун буго россасс. Ун руго къоял. Гьазул бакIалде вачIун вуго гъов цояв ваццассул гьитIинав вас. Гьассул чIчIужуялълъ жиндирго васассеги ваццассул васассеги кьун буго цо-цо гIанкIудул хоно. Азул вас гъове араб меххалълъ, дандияй нусалълъги кьун буго кIиявго васассе цо-цо хоно. Гьанже ццебеккун ханал кьурай гаргадун йиго жиндирго ваццассда - «Балай бихьизе, дицца дур ваццассул васассе хоно кIудияб кьуна, нилIерассего гьитIинаб кьуна. Дур ваццассул чIчIужуялълъин абуни, жиндирассего кIудияб кьун буго!». Ваццассда захIмалъун буго жиндир васассе гьитIинаб хоно кьей. Гьелдалъун кIиявго ваццассда гьоркьоб кьал ккун буго. «Ле, лълъикIав чи!» – ян абун буго чIчIужуялълъ жиндирго россассда, – ГIанкIудул ханил кIодолъи-гьитIинлъиялда тIад вагъулев чийищ лълъикIав чиян веццарулев вукIарав? Россассул лълъикIлъи-квешлъи чIчIужуялда барабин букIунеб!». 25. ЧIчIужу мадугьалассул лълъикIайила берцинай. 26. ЧIчIужу рекъарай нусги щвечIо, вас рекъараб чуги щвечIо. 27. ЧIчIужу хварав къасси гIодулевила, оц хварав къад гIодулевила. 28. ЧIчIужу хвей – цо балагь, чIчIужуйилан цоги балагь, тIаде ккей – кIиго балагь. 29. ЧIчIужу чияр берцинай лълъикI, чу нилIерго берцинаб лълъикI. 30. ЧIчIужу ячани, чIчIужу щола, россассе ани, росс щола. 31. ЧIчIужу ячарай гIолареб, чIчIужуялълъе россги къваригIунев, руссунги къваригIунеб. 32. ЧIчIужу яче, чияе инчIей, чу босе, чияца рекIинчIеб. 33. ЧIчIужу ячин – моцIцIил роххел, гIумруялълъул ургъел. 34. ЧIчIужу ячине – херав, хвезе – бахIарав. 35. ЧIчIужу ячунге чадил мучари гьабулей. 36. ЧIчIужу ячунелълъулги чу босулелълъулги, бералги къанщун, Аллагьассде божилъи гьабе. 37. ЧIчIужуги йикIуна, чIчIужукIги йикIуна, щагIил рекелги йикIуна. 38. ЧIчIужугун вагъани, чехь тIеренлъула, росугун вагъани, рукъ нахъе ккола. 39. ЧIчIужугIадан йигила цIцIорол тIагIел, чIинкъани рукъи базе бегьулареб. 40. ЧIчIужугIаданалдасса къадарав бихьинчиги вукIунев, бихьинчияссдасса цIакъай чIчIужугIаданги ятулей. 41. ЧIчIужугIаданалълъул гIакълу квенчIчIелтIа букIунебила, гьей тIаде яхъингун, бортунги унебила. 42. ЧIчIужугIаданалълъухъ ралагьизейила берал рижун ругел. 43. ЧIчIужуквешил гьобол воххун унарев. 44. ЧIчIужуялда гьикъейила, гIаксса гьабейила. Кици буго буссурбабазул ххалкъазда гьоркьоб цIакъго тIибитIараб. Бихьиназдассаги лълъикIал руччаби, руччабаздассаги къадарал бихьинал рукIунеллъи, ххассго руччаби рукъалълъул магIишаталълъул цIакъал гIуцIцIарухъаби рукIинги лъалаго, магIарулаз гьаб кици битIухъ гьабулел маргьабиги рицуна: Россасс чIчIужуялда гьикъарабила жив гъоркье кIанцIилищилан. ЧIчIужуялълъ абурабила кIанцIугейилан. КIанцIаравила росс – бекарабила бохх. Цинги, битIун гьел къоязда жаниб, рагъ-кьалги багъарун, росдал киналго бихьинал тIагIаралила. НилIер рекъав багьадур, “Куличияссул хIелеко гIадин”, росдалго руччабазда гьоркьов цохIо ххутIаравила. Цо чиясс дибирассда гьикъарабила руччабаз малълъараб жо гьабизе бегьулищилан. Дибирасс чIван къотIун жаваб кьурабила бегьуларилан. Валлагь, дибир, жив витIун ккун вугилан абурабила суал кьурасс, чIчIужу йикIанила дуе дагьаб нахги ханалги росейилан. Жинцца росичIила. «ВахI! – ан бетIер хъассанила дибирасс. – ГIакъилай чIчIужуялълъ малълъараб цо-цо жояли гьабизе бегьулеб букIараб». 45. ЧIчIужуялда гIадин, росс лъаларевила. 46. ЧIчIужуялда кьабулебги якьадалда щолеб. 47. ЧIчIужуялда рихарав чияссулгун гьалмагълъи гьабуге. 48. ЧIчIужуялда щакдари – россассул гIайиб. Росс щакдаризави – лълъил гIайиб? 49. ЧIчIужуялълъ алжан гьедун босулебила. 50. ЧIчIужуялълъ россассда абурабила мегеж ххалатав чияссда гIакълу букIунарилан рагIанилан. Россасс чIчIужуялдаги абурабила, мегеж гIакълу гьечIезул ххалатаб букIунебани, руччабазул мугжул, хIатIикье ккун, тIутIулел рукIинаанилан. 51. ЧIчIужуялълъ россассда гьикъарабила гьан киб баххчилебилан. Россасс абурабила гьанада цIцIар хъван букIунарин, цIцIоко тIагIинабеян. 52. ЧIчIужуялълъ россассул хIал лъабго нухалълъ бихьулебила - ячиндал, лъимер гьабидал, херлъидал. 53. ЧIчIужуялълъ росслъи гьабиги – дурго гIайиб, васасс эменлъи гьабиги – дурго гIайиб. 54. ЧIчIужуялълъе бокьани, хIамилги бихьинчи гьавулевила. 55. ЧIчIужуялълъул багьаяв гьечIев россги вукIуневила, анцIго россассул багьаяй чIчIужуги йикIунейила. 56. ЧIчIужуялълъул рокъов вукIинегIан, гамаги тIерхьун, тIад босун ххутIараб хъорщодаго лълъикI. Гамаги ралъдалIе тIерхьун ун ххутIараб цо хъорщода лъедолел рукIун руго эменги васги. Гьанже нилIедасса кIудияб къварилъиялда щивниги вугодаян гьикъун буго васасс инссуда. НилIедасса кIудияб къварилъиялда вугин чIчIужуялълъул рокъов вугев россилан абун буго инссуцца васассда. 57. ЧIчIужуялълъ рукъ къачIайдал, рацIцIалъигIаги россассги цIунизе кколеб. 58. ЧIчIужуялълъе зар кьолев, йокьулелълъе ракI кьолев. 59. ЧIчIужуялълъе я росс къваригIуневила, я руссун къваригIунебила. 60. ЧIчIужуялълъукьа хIинкъи – рукъалълъе ххайир. 61. ЧIчIужуялълъул бечелъи – сахлъи. 62. ЧIчIужуялълъул лълъикIлъи – хIалрекъей. 63. ЧIчIужуялълъул надалда иту бахъизе ккани, хвана хIалтIи. 64. ЧIчIужуялълъухъ тараб мегеж – чIчIужу ялагьизе лъураб тIагъур. 65. ЧIчIун букIараб хIамицца хIунссун мегIер бегуларо. 66. ЧIчIун вукIинегIан, гважи буххулев вукIинги лълъикI.

Ц c 1. Ца таралълъ мегIер толеб. 2. Цаби гьечIеб кIал - гьобо гьечIеб гьабирукъ. 3. Цаби лълъикIал Аллагьассго рижарал, гьава лълъикIаб живго гIураб ракьалълъул. 4. Цабзакье гIолареб гIоссокье щвана. 5. Цагъур лълъикIай – чехь лълъикIай, росс лълъикIай – жийго лълъикIай. 6. Цадахъ кваналезда гьикъун, тIаме цIцIам. 7. Царада гьикъарабила дуе дур лълъади кинай йигейилан. Гьелълъ жаваб кьурабила - лълъадул эбел жиндирго россассе кинай йикIарай ятаниги, гьединай йигилан. 8. Царада макьилъги гIанкIуялила рихьулел. 9. Царада ракIалда - гIанкIуял, гIанкIуязда ракIалда - муч. 10. Царае балагьалълъе ккараб жо жиндирго цIцIокойила. 11. Царакьа хIинкъун, лIутиялдасса, цигун вагъун, хвей лълъикI. 12. Царал бикьи къваригIунеб бакIги букIунебила, бацIил бикьи къваригIунеб бакIги букIунебила. 13. Царал кIал гъунани, гъадиццаги букъулебила ракьа. 14. Царал – рукIун, гъадил – бусен. 15. Царахъе щварабги – бацIие, бацIихъе щварабги – бацIие. 16. Царацца бацIида гьикъарабила гьадигIан цIакъ дур габур щиб гьабун биццалъарабилан. БацIицца жаваб кьурабила, жиндирго къваригIелалълъ жибго ун, биццалъанилан. 17. Царацца веццарухъанассул гъвесс кваналаребила. 18. Царацца тIанчIазда гьикъулебила - жинцца нуж лъабго къоялълъищила хьихьилел, лъабго моцIцIалълъищилан. ТIанчIаз жаваб кьолебила - лъабго къоялълъ хьихьеян. 19. Царгъида нахъаги тушман ватулев, чолода нахъаги хъумур батулеб. 20. Цер кибе аниги – рачIчI ххадуб. 21. Цилгун гени кваналареб. 22. Цида релълъарав вукIаниги, гьудул гьудул вуго. 23. Цидул кутакалдасса царал хIила бергьараб. 24. Цин бихьараб – беццаб, кIиабизе бихьараб – рекъаб. 25. Цилгун гени кванаге, гIабдалассулгун маххссара гьабуге. 26. Цин бицани – берцинаб, кIицIцIул бицани – мухьучIаб. 27. Цин вихьарав – гьобол, кIиабизе вихьарав – гьудул. 28. Цин вихьун, чи лъаларев. 29. Цин гъол кьурдухъе кьурде, цинги дуего бокьухъе кьурде. 30. Цин гьабизе кIкIухIаллъани, кIицIцIул гьабизе кколеб. 31. Цин гьабун, лълъикIлъи гIолареб. 32. Цин гьабураб лълъикIлъи гIоларессе тIокIаб гьабуге. 33. Цин гьекъарав кIицIцIул меххтула. 34. Цин гIакъилассда гьикъе, цинги мунго ургъе. 35. Цин – каралълъ чIван, цин – хIохьолI чIван. 36. Цин кьалбал риччай, цинги эххедеги а. 37. Цин кIал бухIарассила карщиде ххеххго пулеб. 38. Цин кIанцIана, гарцIцI, мун – борчIана, кIиабизеги кIанцIана – борчIана, лъабабизеги кибе борчIулебан бихьила! 39. Цин кIодолъулел, кIицIцIул гьитIинлъулел. 40. Цин мекъсса кколел, цин ритIун кколел, битIун ккараб гьабе, мекъсса ккараб те. 41. Цин ургъейила, ххадуб кьвагьейила. 42. Цин хIама хIобода бухьейила, ххадуб Аллагьассул цIцIобалда тейила. 43. Цин цIцIердассан хъущтIараб хIамагицин кIиабизе цIцIерде бахунаребила. 44. Цин чияде ккун, чи ххутIуларев. 45. Циналълъул гъоркьагьабихъила, циналълъул тIассагьабихъила (чияссул гIумру цо ккураб хIалалда букIунаребила). 46. Циналълъул гIор кваналеб, циналълъул лъар кваналеб. 47. Цингиялдасса гьанже лълъикI, эбелалдасса яс лълъикI. 48. Цин-цин битIараб рагIиги гьерессилъулеб, цо-цо меххалълъ битIун гьабураб хIалтIиги мекъсса кколеб. 49. Цин-цин гьорчоги чи вихьунила гирулеб. 50. Цин-цин гьудулги тушманлъулев, цин-цин тушманги гьудуллъулев. 51. Цин-цин гIабдалассги бицунеб гIакъилаб рагIи, цин-цин гIакъилги мекъсса ккезе бегьулев. 52. Цин-цин гIакъилги къосунев, цо-цо гIайиб гIалимчияссдаги кколеб. 53. Цин-цин кьили чол мугъалда букIунебила, цин-цин бетIергьанчияссул мугъалда букIунебила. 54. Цицца гъалбацI чIваларо, гъадицца цIцIум чIваларо. 55. Цо багьана бугелда рекъечIесс кIиго багьана бугей хьихьизе кколей. 56. Цо бакIалда чIчIараб лълъим ххеххго махIцуна. 57. Цо бахIарчилъи лIугьунилан, реццги гьабуге, цо къадараб жо ккунилан, къадараб цIцIарги чIваге. 58. Цо бер кьижун бугони, цоялълъ хъаравуллъи ккве. 59. Цо берцинай ясалълъ тІад квер бахъидал, ТIасса унти унеб заман букІана. Ругелщинал ясал къочананиги, Къоял аралдасса сахлъулев гьечІо. 60. Цо бетIералда лълъикI лъала, кIиго бетIералда дагьабги лълъикI лъала. 61. Цо бихьараб хьодуе те. 62. Цо бице, кIиго бице – гъваридаб бице. 63. Цо босизе кIоларесс - “КIиго кье дихъе”, – ян абурабила. 64. Цо боххида чи вилълъунарев, цояб гьакибер чIчIун, цояб гирулареб. 65. Цо бугеб рукIкIенги – рорлъи тIекъаб, цо вугев васги – гIамал мекъав. 66. Цо бугессул къосараб, къого бугессул битIараб гIи. 67. Цо ганчIил къед лIугьунаро, цо гъотIол ах лIугьунаро. 68. Цо гулиццаги цер холеб, цо рагIуццаги кечI холеб. 69. Цо гурони гIумру гьечIеб, кIицIцIул дунялалде риччаларел. 70. Цо гъая гьечIеб берцинлъи букIунаребила. 71. Цо гъая гьечIого, гъветI бакъваларо, цо гIузру гьечIого, ракI бечIаларо. 72. Цо гъотIол ах лIугьунареб, цо хIамил гвай букIунареб, цо чияссул бо гIолареб. 73. Цо гьабе – царал гьабе, хъергъуян гъеду ккоге. 74. Цо гьабулев чиги вукIунев, цо тIад рекъолев чиги вукIунев. 75. Цо гьабураб бечеги тIасса цаби гьечIеб буго. 76. Цо гьекъарасс кIигоги гьекъолеб. 77. Цо гьересси бицарасс нусгоги бицунеб. 78. Цо гьересси бицарассда кIиабизе божуларел. РосулIе ахIи бан лълъикI, гIадамазул букIунеб кеп бихьизеян ракIалде ккун буго вехьассда. - БацI! БацI! ГIиялълъ бацI речIчIун буго! Ххеххго рачIа! – ян ахIдон вуго гьев. ХIалуцун тIаде щварал гIадамал, вехьассдеги хьандолаго, нахъ руссун руго. ГIемер кватIичIого, вехьассул гIиялълъ речIчIун руго бацIал. КигIан цIакъ вехьасс гьарай бачаниги, цо гIадамасс гIин тIамун гьечIо. БацIазги лълъикIаб хъвехъари гьабун буго. Вехьассго гIадал ххвелал гьарулел рукIаралила, жив гIуруцца восун унев вугилан, цо гIолохъанчияссги. КIиабизе, унго-унголъун гIуруцца восун унеб меххалълъ, лълъиццаго бер тIамичIебила гьессухъги. 79. Цо гIила гьечIого, гIадан мискинлъуларо. 80. Цо гIила гьечIого, нухда моххмохх лъоларилан абурабила царацца. 81. Цо гIила гьечIого, цIцIад балареб, цо гIила гьечIого, бакъ щолареб. 82. Цо гIиялълъажо хъунги, бертин гьабейила, цIцIалкIу кIутIунги, берталълъ роххел загьир гьабейила. 83. Цо гIункIкI царгъикь гьабулебила, цо гIункIкI авлахъалда гьабулебила. 84. Цо жо бикъарасс кинабго бикъарабиланги кколеб, цо гьересси бихьарассул кинабго гьерессиянги кколеб. 85. Цо жо ракIалда гьечIого, гьедигIан гьитIинаб хIалтIухъ гьедигIан кIудияб мухь кьеларин дуццаян абурабила бакьучалълъ бацIида. БацIицца бакьуч гуккулеб букIанила, жиндир анцIгониги кьарияб куйги бугила, мун квине ракIалдецин ккезеги ккечIила, бачIайила картIинисса къватIибе. Гьедин батани, жиб щибизейила къваригIун бугебилан чIчIанила бакьуч. Жинда давла батун бугин, гьеб жиндир добе бехъерхъизе кумек къваригIун бугилан абунила бацIицца. Жинцца дуе бащдаб давлаги кьелила. - Валагь, бачIинаро! – ян абунила бакьучалълъ. – Цо жо ракIалда гьечIого, гьедигIан гьитIинаб хIалтIухъ гьедигIан кIудияб мухь кьеларо дуцца! 86. Цо каранда кIиго ракI букIунареб, цо кIазикь кIиго бетIер букIунареб. 87. Цо кваритIа кIиго палугьан кьурдуларев. 88. Цо квералълъ гарацIцI бухьунареб (цо квералълъ хъат чIвалареб). 89. Цо квешаб гIамал гьечIого, чи бечелъуларев. 90. Цо ккалараб мугьалълъ цогидабги хвезабулеб. 91. Цо ккве, цер ккве. 92. Цо куйдул рехъен лIугьунаро, цо гъотIол ах лIугьунаро. 93. Цо къадарав чиясс бодаго къадараб цIцIар чIвалеб. 94. Цо къвачIа кIиго гьабихъ балареб. 95. Цо къоялълъ дудаго хIехьезе кIолареб жо гIумруялълъго хIехьезе тIамугеян гьарун буго вокьуларессе кьолей ясалълъ инссуда. 96. Цо къоялълъ гIодор чIчIани, кIиго къоялълъ хIалтIизе кколел. 97. Цо къоялълъ нахъбахъун тараб жо – нусго къоялълъ нахъбахъун тараб жо. 98. Цо къоялълъ ццебе бекьараб анкьицца ццебе баккулеб. 99. Цо кьабун бекичIелда цоги кьабе. 100. Цо кIалзул хIухьелгицин кIиго батIияб - гьохьани бахьараб, пуни цIцIорораб. 101. Цо кIатIи гьечIого, тIамах гуруларо, цо гIила гьечIого, гьумер багIарлъуларо. 102. Цо кIовокIе, кIкIвахI реххизе кIолорищан, кIвечIони, хвараб дур хIалтIи. 103. Цо кIудиялдасса кIиго гьитIинаб бергьунеб. 104. Цо кIудиялдасса кIиго рекъараб лълъикIаб. 105. Цо лахIзаталда жанив бахIарчиги вахъунев, цо лахIзаталда жаниб чилъиги холеб. 106. Цо лъалиниб кIиго хханжар лъолареб. 107. Цо мокъида кIиго хIелкил бакъан рекъоларо, хIал рекъоларел росс-лълъадул ригьин ххалат ххутIуларо. 108. Цо натIицца тIупила, тIеренчедалълъ юкъила. 109. Цо нухалълъ ваччулев чи, хIатIал ххадур рехъерхъани, тIокIав ваччуларев. 110. Цо нухалълъ дур узденг ккурассул кIицIцIул дуццаги ккве. 111. Цо нухалълъ къун чIчIарав къого нухалълъ къун чIчIезе кколев. 112. Цо нухалълъ мекъи ккезегIан, лъабго нухалълъ гьикъун лълъикI. 113. Цо нухалълъ чинхъани, ссабру гьабе, кIиабизе чинхъани, ххеххлъи гьабе. 114. Цо пайда камураб квешлъи букIунареб. 115. Цо рагIи гIоларессе нусго рагIиги гIолареб. 116. Цо рагIудалъун тIубалеб калам кIиго рагIудалъун бицунге. 117. Цо рагIуе цо рагIи гIолеб, цо бакIалдассан цо ригьин гIолеб. 118. Цо рагIул чанго магIна букIинеги бегьулеб, чанго рагIул цо магIна букIинеги бегьулеб. 119. Цо рекIелI кIиго рокьи гьунареб. 120. Цо рекIелI кIигояссе бакI букIунареб. 121. Цо речIчIараб гIужда щвечIони, кIиабизеги речIчIе. 122. Цо речIчIаралълъ кIиго чIварав. 123. Цо речIчIе, гIужда щвеледухъ речIчIе, цо кьабе – ресалда ххадуб ккеледухъ кьабе. 124. Цо росулI цо гIабдал гIун вугилан абурабила ХIажихIума – дибирасс. 125. Цо рузманалълъе цо ххутIба гIолебила. 126. Цо сагIаталълъ ссабру гьабе, мунго бахIарчи вахъине. 127. Цо сон бараб меххалълъ гIорцIмада цо лълъикIаб гIамал кIочон толебила, кIиго квешаб гIамал лъалебила. 128. Цо сордо гурищилан, гъадил гIумру гъотIода арабила. 129. Цо сусур тIезеги гьелда рекъараб захIмат къваригIунеб. 130. Цо тоххаб рагIиялълъ нусго гIакъилаб рагIи хвезабулеб, цо гьерессиялълъ нусго битIараб хвезабулеб. 131. Цо тушманги – гIемеравила, нусго гьудулги – дагьавила. 132. Цо тIуни щиб болъонидасса рас, кIиго тIуни щиб. 133. Цо ххинкI бикьун кьезеги чIчIужу йикIун лълъикIила. 134. Цо ххунзахъев гьечIого, боги буцIцIунаребила, кIиго ххунзахъев гьоркьове ккани, боги биххулебила. 135. Цо хъамураб хъандие гIолареб, цин чияссде ккун, чи ххутIуларев. 136. Цо хъатIикь кIиго хъарпуз ккуни, кIиябго бортун унеб. 137. Цо хъатикь – цIцIам, цо хъатикь – цIцIал. 138. Цо хIай букIунареб, кIиго чи бергьунеб. 139. Цо хIал ккве, гьоркьохъеб ккве. 140. Цо чиги бо букIуна, богIанаб ракI бугони, боги рехъен букIуна, чахъабилъун ругони. 141. Цо чияссул боцIцIудалъун кIиго гьудул вахъунарев. 142. Цо-цо тушман камурав бахIарчи вукIунаро, Гьудул гьалмагъ тIагIарав цониги ватуларо. 143. Цо цIцIогь гьабурасс анцIабилебги гьабулеб. 144. Цо цIулал – раххан, цо маххул – газа. 145. Цо цIураб бугьнаццаги лал лIугIулеб, цо тIамураб галуццаги мегIер бегулеб. 146. Цо чахъдадасса кIиго тIехь бахъулареб, цо бахIарчи кIицIцIул холарев. 147. Цо чахъдае – квар, кIигоялълъе – тIил. 148. Цо чахъу кIанцIаралълъуссан киналго кIанцIулел, цо чиясс гьабураб жо киназго гьабулеб. 149. Цо чиясс гьабураб къадараб жо нусгоясда бихьулеб, азаргояссда рагIулеб. 150. Цо чиясс гьабураб хIалихьатаб жоялъ росуго ссурулеб. 151. Цо чиясс росу берцин гьабулеб, цолоцца къед берцин гьабулеб. 152. Цо чиясс ячарай кIиго чIчIужу – цо лъалиниб лъураб кIиго ххвалчен. 153. Цо чияссги бо буцIцIунеб, цо чияссги бо биххулеб. 154. Цо чияссда бицараб – ххалкъалдаго бицараб жо. 155. Цо чияссе кIиго чиги бойила. 156. Цо чияссул бахIарчилъиялълъ ЦIцIор бахъиларо. 157. Цо чияссул бо гIоларо, цо гьецIцIол си гIоларо. 158. Цо чияссул боцIцIудалъун кIиго гьудул вукIунарев. 159. Цо чIчIаралълъуб кIигоги чIчIун. 160. Цо чIваралълъ хъумур гIорцIцIуларебила. 161. Цоги – гIемер, азаргоги – дагь. 162. Цогиязул адаб гьабунгутIи – жиндирго адаб гьабунгутIи. 163. Цого вас – рукъалълъул ххан. 164. Цого вас эбел-инссуе Аллагь-аварагила. 165. Цого жо кIицIцIулги бицунге, кIиго чиясс бицунеб жоялда гъоркье гIинги ккоге. 166. Цого инссул анцIабго лъимерги анцIго батIияб ххассияталълъул рукIунелила. 167. Цого иш гIемер буго, бечедассе цIцIар щолеб, Гьебго иш гIелму буго, мискинчи инжилъулеб. 168. Цогърониб гъваргъвар гурев, гъабуда делдел гурев. 169. Цогърониб гьури барай, гьороб бакъ барай. 170. ЦохIо бугеб бечеги тIехI бараб буго. 171. ЦохIо гIонкIкIоццаги хвезабулеб зобгIанассеб чIагIдал рагI, цохIо чияссги хвезабулеб ххалкъалълъулго рахIат. 172. ЦохIо килищ къотIани, тIолабго черххалда унтула. 173. ЦохIо мугьалъги цIцIалеб цIцIадиро цо рахъалде. 174. ЦохIо цIияб кици лъазеги годекIаниб къо реххейила. 175. Цо-цо бергьенлъи къеялдасса квешабги букIунеб. 175. Цо-цо гьересси оцол багьаябги букIунебила. 176. Цо-цо къоялълъ цо-цо рагIиниги лъачIони, хIамилгIанги гIундул ххалалъулел. 177. Цо-цо кIалзул ссадакъа кверзулалдассаги къиматаб букIунеб. 178. Цо-цо меххалълъ квешаб гьойги лълъикI хIапдолебила. 179. Цо-цо меххалълъ чияссул гьоко гъоркьа тIадеги гирула. 180. Цо-цоккун бищараб хьодол мугьалъги къали цIолебила. 181. Цо-цоккун тIинкIулеб лълъел къатIраялълъги гамачI борлIулеб. 182. Цо-цоккун тIинкIулеб лълъел къатIраялълъулги къечI хьвазе гIураб лълъим лIугьунебила. Цо гIолилав гIелму цIцIализе рикIкIаде ун вукIун вуго. Къоял ун руго, моцIцIал ун руго. ГIолилассда ракIалде ккун буго: унеб заманги бугила, цIцIалиялдассан жиндие гIураб лъайги щолеб гьечIилан. Реххун тун цIцIалигун, раччун тIахьазул цIурал ххулжалгун, рокъове вачIунев вукIун вуго. БухIун щун бакъги букIун буго, бакъван гIолилассул щекIер-мукъулукъги букIун буго. Нухдани ицц-лъар бугеб бакI батун гьечIо. Аххирги гьав щун вуго лълъел къатIраби тIинкIулеб цо кьурда ццеве. ГIодор ххулжалги лъун, гIолиласс тIинкIулеб лълъеда гъоркье дангъура ккун буго. Заман гIемер аниги, гьассие къеч хьвазе гIураб лълъим щун буго. - ВахI! – ан пикру гьабун буго гIолиласс. – ГьадигIан лъедерго тIинкIулел къатIрабазул къеч хьвазе гIураб лълъим лIугьунеб буго. Къол цо-цо рагIи лъазабуни, дие гIураб лъай щвезеги бегьулагури! ВукIарабго бакIалде нахъ вуссун вуго вас. ЛълъикIав гIалимчи вахъун гурони, рокъовеги вачIун гьечIо. 183. Цо-цониги гIайиб хханассул ясалдаги кколебила. 184. Цо-цониги гIакъилаб жо гIабдалассги бицунеб. 185. Цо-цониги гIакъилги мекъи кколевила. 186. Цо-цониги оцол багьаябги букІунебила гьересси. 187. ЦоцIцIул бицани – берцинаб, кIицIцIул бицани – мухьучIаб. 188. ЦоцIцIул кIодолъулевила чи, кIицIцIул гьитIинлъулевила. 189. ЦоцIцIул кIусизе кIкIухIаллъарав кIицIцIул кIусизе кколев. 190. ЦоцIцIул рижула, кIицIцIул хола. 191. Цояб бер беццассда кIиябго бер беццасс беццук-беццукилан абурабила. 192. Цояб бералълъе цояб бер бокьичIогойила гьоркьоб мегIер бижараб. 193. Цояб бихьичIого, цояб лъаларебила. 194. Цояб гьабулаго, цогиябги кIочон тоге. 195. Цояб квер лIулIачIого, цояб квер бацIцIунареб. 196. Цояб сон цояб соналълъул лагъ. 197. Цояб хъат данде къан, цояб гъоркье кквечIони, магIарухъ бетIер бахъулареб. 198. Цояб цоялда релълъараб мегIер букIунареб, цоял цоязда релълъарал лъимал рукIунарел. 199. Цояв виххичIого, цояв вуцIцIунарев. 200. Цояв гIабдал вугони, дандиявгIаги цIцIодорав вукIине ккола. 201. Цояв гIорцIцIун кIанцIолевила, цояв вакъун кIанцIолевила. 202. Цояз гIуцIцIулеб дуниял, цояз биххулеб. 203. Цоязе – ххунги ччунги, цогиязе – ччузецин щолареб дуниял. 204. Цоялда тIад кIиго лъе, кIигоялда тIад лъабго лъе (къадахъанассул кици). 205. Цоялда тIад кIиго лъуни, лъабго гIола. 206. Цояссе – авалалда, цояссе – аххиралда. 207. Цояссе – цIа, цояссе – кIкIуй. 208. Цояссул бер цIцIодораб, цояссул квер цIцIодораб. 209. Цояссул ххвалчен бакIаб, цояссул зар бакIаб. Цо рес къотIараб меххалълъ, бодуе хъвезежо кьеян гьарун, ХIажимурад живго ун вуго гІухьбузухъе. Жиндихъе вачIарав чи щивали лъачIев вехьасс гьессухъ гIин тIамун гьечIо. ХIажимурадги гьевги рагъизеги ккун руго. ЛълъикIго зарал вехьассдаги щун руго, дагьалги цIцIикIкIун ХIажимурадидаги щун руго. Валлагь, бахIарзал, заруе ХIажимурад ххвалчадуе гIадав ватичIилан гьалмагъзабазда бицараб меххалълъ, ХIажимурадил рекIарав КIудияв Таймасханицца ХIажимурадие гьаб кици тIамун буго.

КIкI J КIкIвахI месед гуро, хIалхьи гIарац гуро. Jwa\ mesed guro, \al%i farac guro. КIкIвахI – сахлъиялълъул тушман, хIалтIи – сахлъиялълъул гьудул. Jwa\ - sa[;iya:ul tu^man, \alTi - sa[;iya:ul hudul. КIкIвахIал вегун хIалтIулевила, кIусун кьижулевила. Jwa\al wegun \alTulewila, jusun pi$ulewila. КIкIвахIал – кидаго унтарав. Jwa\al - kidago untaraw. КIкIвахIалаб хIамицца ХIоццомегIер бегуларо. Jwa\alab \amiCa \oComefer begularo. КIкIвахIалалълъул хуриб чIахI бижула, чIухIаралълъул хуриб заз бижула. Ja\ala:ul [urib za\ bi$ula, zu\ara:ul [urib #a# bi$ula. КIкIвахIалассе чияр хIалтIи бокьулебила. Jwa\alaSe xiyar \alTi bopulebila. КIкIвахIалда гъулач бугев, хIалтIуда цедер бугев. Jwa\alda vulax bugew, \alTuda ceder bugew. КIкIвахIалълъ вас гьавуларев. Jwa\a: was hawularew. КIкIвахIалълъ лълъим гьекъолеб батани, хIалтIиялълъ гьоцIцIо гьекъолеб. Jwa\a: :im heqoleb batani, \alTiya: ho~o heqoleb. КIкIвахIалълъ унтулев, хIалтIиялълъ сахлъулев. Jwa\a: untulew, \alTiya: sa[;ulew. КIкIалахъ лълъим камулареб, рохьоб чан камулареб. Jala] :im kamulareb, ro%ob xan kamulareb. КIкIараялдаги букIунебила жиндаго рекъараб рухI. Jarayaldagi bujunebila $indago reqarab ru\. КIкIараялдеги ххвалчен бахъарав. Jarayaldegi {walxen ba]araw. КIкIуй гьечIеб цIа букIунареб. Juy hezeb `a bujunareb. КIкIуялдасса цIунизейилан цIадаве лIугьунге. JuyaldaSa `uni#eyilan `adawe /uhunge. КIкIухIал гIодов вукIун кьижула, вегун кванала. Ju\al fodow wujun pi$ula, wegun kwanala. КIкIухIал гIодов чIчIунги ссвакалев. Ju\al fodow Zungi Swakalew. КIкIухIал ургъун вахъиналде, хуриб мичIчI бижарабила. Ju\al urvun wa]inalde, [urib miZ bi$arabila. КIкIухIал хIалтIи гьабиладай, гьабилародаян ургъун вахъиналде, хIалтIухъанасс хIалтIи лIугIизабулеб. Ju\al \alTi habiladay, habilarodayan urvun wa]inalde, \alTu]anaS \alTi /ufi#abuleb. КIкIухIалав чияссул чанахъан вахъунарев. Ju\alaw xiyaSul xana]an wa]unarew. КIкIухIалги хIалихьатги – цого чи, хIанкIвараги хIехьги – цого жо. Ju\algi \ali%atgi - cogo xi, \anjwaragi \e%gi - cogo $o. КIкIухIаласс хIетI хIарччил рагIалдеги бокьуларогойила бахъулеб. Ju\alaS \eT \arXil rafaldegi bopularogoyila ba]uleb. КIкIухIалассул багьана камулареб, базарганассул хIила камулареб. Ju\alaSul bahana kamulareb, ba#arganaSul \ila kamulareb. КIкIухIалассе болъоги эххедерегIел, тIохги мегIер. Ju\alaSe bo;ogi e{ederefel, To[gi mefer. КIкIухIалассе хIалтIи дагьаб бокьулеб, квен гIемер бокьулеб. Ju\alaSe \alTi dahab bopuleb, kwen femer bopuleb. КIкIухIалассул лал, гIанкIудул ханазул тIамуниги, бокьунаребила. Ju\alaSul lal, fanjudul [ana#ul Tamunigi, bopunarebila. КIкIухIаллъун босараб рахIаталдасса хIалтIун босараб ххайиралълъул рахIат цIцIикIкIараб. Ju\al;un bosarab ra\ataldaSa \alTun bosarab {ayira:ul ra\at ~iJarab.

С s 1. Сабаб тIагIараб жо – гIажал, гIадан холеб жо – ххиял. 2. Саву кьарияб, кьаву хIалакъаб. 3. Саву кьун, кьаву босуге. 4. СагърикьотIа гьабураб ГьимагIурухъ батулеб. 5. СагIат гьечIеб рукъ – гIака гьечIеб бокь. 6. СагIат гьечIев беццав, рузнама гьечIев рекъав. 7. СагIаталълъул гIадлу соналълъул гIибадаталдасса лълъикIаб. 8. СагIатгIан ххалатабги букIунебила къо, лъагIелгIан ххалатабги букIунебила. 9. Сайигъат бачIарав – таххида, бачIинчIев – туртида. 10. Сайигъаталълъе кьоло-гъолон чу щварасс цадахъ ярагъги щай гьечIебилан абурабила. 11. «Салам гIалайкумалълъ» гIи гъурараб, апарагасс росу хвараб. 12. Саламалда рекъарабила жавабги букIунеб. 13. Сапаралдасса, гамачI босунги, чIорого рачIунгейила. 14. Сапаралде вахъунесс хъабарча рокъоб тоге. 15. Сапарцадахъ лъазе бокьани, гьессул хьитинибе чIимихх реххейила. 16. Сапнацца чурунилан чIчIегIерцIцIвак хъахIлъиларо. 17. Сариси гуреб букIун бугеб, тIатIи букIун буго (ХIамида оххцер квине щибила лъалеб). 18. Сардил ххалалъи лъалеб унтарассда, къойил ххалалъи лъалеб вакъарассда. 19. Сасу бекуларо, кун тIечIелдасса. 20. Сасу кьун, рукIкIен кьунила рокьи гьабулеб. 21. Сахаб гьой гважуда тIад речIчIулареб. 22. Сахав бахIарчияссе нусго гьунарги дагьаб. 23. Саххаватасс мусру чиядаги балебила, къарумасс жиндаго барабги кIкIунебила. 24. Сахлъи бокьани, бетIер гьогьмада, хIатIал ххинлъуда, чехь бакъун хьихьейила. Кибего цIцIар рагIарав тоххтир вукIаравила. ГIадамаз гьессда абулеб букIарабила, Аллагьассул къадаралде щоларев чиги вукIанарин, дуцца дурго устарлъиялълъул балъголъи, цадахъ босичIого, ххадур рачIунезе цIунун щайин толареб. Гьессги абулеб букIарабила, жинцца гьеб цадахъ босиларин, жив хун ххадуб, жиндир гъанссинире раккейин, гьениб батилин нужеда жиндир гьунаралълъул балъголъи хъвараб тIехь. Хванила тоххтир. Ракканила гьессул гъанссинире. Батанила гьениб цIакъ щулаго бухьа-къараб жо. Цо бечедав чиясс, ирсилаз абураб багьаги кьун, босарабила гьеб. Бихха-бичараб меххалълъ гьениб батарабила тIехь. Гьелълъул тIоццебессеб гьумералда ратаралила кицилъун лIугьарал гьадал рагIаби, цогидал гьурмазда щибго хъван батичIебила. 25. Сахлъи букIаго, хIалтIи гьабе, черхх букIаго, ретIел ретIе. 26. Сахлъи гьечIеб унтудассаги нагагьаб балагьалдассаги цIунаги. 27. Сахлъи гьечIев хханассдасса сахлъи бугев лагъго талихIавила. 28. Сахлъи гьечIессе бечелъи щай? 29. Сахлъиги кьун, унти босарав. 30. Сег кванараб чода канлъи бихьулареб, бечелъараб меххалълъ чияссда чияр гIакълу берцин бихьулареб. 31. СихIираб гьимиялдасаги цIунаги, гьуинаб реццалдассаги цIунаги. 32. СихIирав гIабдал. 33. СихIирав чияссулгун даранги гьабуге, гIантав чияссулгун оцги баге. 34. Сордо базаеян гъотIода рещтIараб гъеду гIумруялълъго гьениб ххутIун рагIула. 35. Сордо бачIунареб къо букIунареб. 36. Сордо бецIцIаб бугогIан, цIцIваби гвангъун рукIуна. 37. Сордо къватIиб – ххинкI рокъоб. 38. Сордо сардие те. 39. Сордойилго вачIани, вокьулевги чIалгIуна. 40. Сордо-къо цIцIикIкIарассул гIакълу цIцIикIкIараб. 41. Суалалда рекъон, къокъ гьабун, кье жаваб. 42. Сумал чIалу гьабуге, гьалил михир гьабуге. 43. Сумалда сум лъуни, гул лIугьунеб. 44. Сусур цIцIикIкIаралълъуб бугIа дагьаб, рагIи гIемералълъуб гIакълу дагьаб. 45. Сусур чIаралаго, ролIул чIорал гьоркьоре ккунги ратулел, гIакайилан ккун, хIама бечIчIулелги ратулел.

КI j КIал бахьинав, махьа чIчIегIерав. jal ba%inaw, ma%a Zeferaw. КIал бацIцIунареб мацIцI букIунареб. jal ba~unareb ma~ bujunareb. КIал бегIераб бахIригьой, рачIчI камураб хъандагьой. jal beferab ba\rihoy, raZ kamurab ]andahoy. КIал бегIерай, гIакълу дагьай. jal beferay, faqlu dahay. КIал бечедав, чед тIеренав, чияр рокъов саххаватав. jal bexedaw, xed Terenaw, xiyar roqow sa{awataw. КIал богIое те, чияр жо чияе те. jal bofoye te, xiyar $o xiyaye te. КIал бугев – гьакида, гьакил бетIергьан – лъелго. jal bugew - hakida, hakil beTerhan - ;elgo. КIал букIин гIоларо, ракIги къваригIуна. jal bujin folaro, rajgi qwarifuna. КIал гIемераб гьойцца чан кколареб, чан кколеб гьойцца гожо бихьулареб. jal femerab hoyCa xan Kolareb, xan Koleb hoyCa go$o bi%ulareb. КIал гIемерав воххичIо, вуцIцIарав пашманлъичIо. jal femeraw wo{izo, wu~araw _a^man;izo. КIал – кваналарилан, берал – кванда тIад. jal - kwanalarilan, beral - kwanda Tad. КIал квешай лълъадудасса лълъикIаб гьойго лълъикIила. jal kwe^ay :adudaSa :ijab hoygo :ijila. КIал квешалдасса, лълъади куц квешай лълъикIай. jal kwe^aldaSa, :adi kuc kwe^ay :ijay. КIал къан те, берал рагьун те. jal qan te, beral rahun te. КIалкIодочил мацIцI ххалатаб. jaljodoxil ma~ {alatab. КIал талунго – таргьа ккве, талихI кьунго – яхI бахъе. jal talungo - tarha Kwe, tali\ pungo - ya\ ba]e. КIал тарарав чIваравила, бохх тарарав таравила. jal tararaw zwarawila, bo{ tararaw tarawila. КIал тарун букIаго, таргьил кIал кквейила. jal tarun bujago, tarhil jal Kweyila. КIал цIунарав воххула, ххеххлъарав пашманлъула. jal `unaraw wo{ula, {e{;araw _a^man;ula. КIал цIунарасс жиндирго рухIги цIунулебила (ГIадамассул мацIцI – живго чIвалеб бацI). jal `unaraS $indirgo ru\gi `unulebila (fadamaSul ma~ - $iwgo zwaleb ba`). КIал цIунарассул гъванща зарудасса цIунараб. jal `unaraSul vwan&a #arudaSa `unarab. КIал цIуне, черхх цIуне, чияде гIайибал реххуге. jal `une, xer{ `une, xiyade fayibal re{uge. КIал цIуне, бер цIуне, чияр бицунев вукIунге. jal `une, ber `une, xiyar bicunew wujunge. КIал чалуххай чидар яс черхх цIунарай ятула. jal xalu{ay xidar yas xer{ `unaray yatula. КIал чIчIун букIунарессул бетIер буххулеб, кверал тIатIала лъун вукIунарессул рокъобе бечелъи чваххулеб. jal Zun bujunareSul beTer bu{uleb, kweral TaTala ;un wujunareSul roqobe bexe;i xwa{uleb. КIалалда рекъонила хIанчIизе кколеб. jalalda reqonila \anzi#e Koleb. КIалалдасса квералда лълъикI лъалебила. jalaldaSa kweralda :ij ;alebila. КIалалълъ бессаралдасса квераз бессараб лълъикIаб. jala: beSaraldaSa kwera# beSarab :ijab. КIалалълъ бицарабги черххалълъ гьабурабги кванараб рахъалълъ хъван батаги. jala: bicarabgi xer{a: haburabgi kwaranarab ra]a: ]wan batagi. КIалалълъ лълъикIабги бицун, ракIалде квешаб ккоге. jala: :ijabgi bicun, rajalde kwe^ab Koge. КIалалълъ пураб гьороцца гьорол гьобо хIалтIулареб. jala: _urab horoCa horol hobo \alTulareb. КIалалълъ реххулаго, ххвалчаде квер бегьуге. jala: re{ulago, {walxade kwer behuge. КIалалълъ хур бекьуге. jala: [ur bepuge. КIалалълъбакIалдаги тушман ватулев, нуцIцIида нахъаги мацIцIихъан ватулев. jala:bajaldagi tu^man watulew, nu~ida na]agi ma~i]an watulew. КIалбазар жужахIалълъуве реххараб меххалълъги ахIдаравила тIинцIи бакъвараб гьечIилан. jalba#ar $u$a\a:uwe re{arab me{a:gi a\darawila Tin`i baqwarab hezilan. КIалбазар – кверкъадар. jalba#ar - kwerqadar. КIалбиччанкъо къабуллъаги, къурбанаб къо бечелъаги. jalbiXanqo qabul;agi, qurbanab qo bexe;agi. КIалбиччанкъоялълъ гьечIеб хоно щай? jalbiXanqoya: hezeb [ono &ib? КIалбиччанкъоялълъул бакъанида гIадин вугила. jalbiXanqoya:ul baqanida fadin wugila. КIалги хъатги – Хъатуние, хъатиниб жо – Денгае. jalgi ]atgi - ]atuniye, ]atinib $o - dengaye. КIалдиб гьоцIцIо бугессул рекIелI загьру букIунеб. jaldib ho~o bugeSul reje/ #ahru bujuneb. КIалдиб квен гIиссинаб лъе, чIамичIого къулчIчIуге. jaldib kwen fiSinab ;e, zamizogo qulZuge. КIалдиб лъураб чIамун бажаруларев, чIамун кьураб къулчIчIун бажаруларев. jaldib ;urab zamun ba$arulalew, zamun purab qulZun ba$arularew. КIалдиб мацIцIги боцIцIи буго. jaldib ma~gi bo~i bugo. КIалдиб хъван бихьичIони, гьацIцIул тIагIам лъалареб. jaldib ]wan bi%izoni, ha~ul Tafam ;alareb. КIалдиб ца гурев, цайитIа кIветI гурев. jaldib ca gurew, cayiTa jweT gurew. КIалдибе борта багIаргIеч! jaldibe borta bafarfex! КIалдибе босилалде карщ какулареб. jaldibe bosilalde kar& kakulareb. КIалдибе нух къосунареб. jaldibe nu[ qosunareb. КIалдибе щвечIеб жоялълъ гIорцIцIуларел. jaldibe &wezeb $oya: for~ularel. КIалдисса цаби гъиналде гьищтIе, гьаракь кIудияб бахъине. jaldiSa cabi vinalde hi&Te, harap judiyab ba]ine. КIалдиссан араб ботIролI щолеб. jaldiSan arab boTro/ &oleb. КIалдиссан араб цо гьерессиялълъ азаргояв гьерссилIе ккезавулев. jaldiSan arab co hereSiya: a#argoyaw herSi/e Ke#awulew. КIалдиссан унеб калам пайда гьечIеб бицунге, гIияда гъорлI речIчIулеб бацI гIадинан вукIунге. jaldiSan uneb kalam _ayda hezeb bicunge, fiyada vor/ reZuleb ba` fadinan wujunge. КIалзул рагIи ругънадассаги ссудулеб. jal#ul eafi ruvnadaSagi Suduleb. КIалзул ругъун лълъикIлъулареб, ххонжрол ругъун лълъикIлъулеб. jal#ul ruvun :ij;ulareb, {on$rol ruvun :ij;uleb. КIалквеш лълъадилъиларо. jalkwe^ :adi;ilaro. КIалквеш рикIкIад гьаве, ракIхIерен гIагар гьаве. jalkwe^ riJad hawe, raj\eren fagar hawe. КIални данде бачинин, берални къанщилин, къалазда щиб гьабилеб? jalni dande baxinin, beralni qan&ilin, qala#da &ib habileb? КIалцIи бан, кьабе дида цIцIалан абулебила чоцца. jal`i ban, pabe dida ~alan abulebila xoCa. КIалцIи бани, чу бекерула, чури тIуни, гьой багъула. jal`i bani, xu bekerula, xuri Tuni, hoy bavula. КIалцIи гIемер бан, чу лIугьунаро, чияцца малълъун, чи лIугьунаро. jal`i femer ban, xu /uhunaro, xiyaCa ma:un, xi /uhunaro. КIалъазе лъарассул кIал гьацIцIул цIолебила. ja;a#e ;araSul jal ha~ul `olebila. КIалъазе те тоххлъи лъазе. ja;a#e te to{;i ;a#e. КIалъалареб кIал букIунареб, бакъвалареб ракI букIунареб. ja;alareb jal bujunareb, baqwalareb raj bujunareb. КIалъалев чи – гьурщулев, гIенеккарав – бищулев. ja;alew xi - hur&ulew, feneKaraw - bi&ulew. КIанцIани бохх бекулеб борххалъуде вахунге. jan`ani bo{ bekuleb bor{a;ude wa[unge. КIанцIараб гьой лъаларев, къинлъараб гважи лъаларев. jan`arab hoy ;alarew, qin;arab gwa$i ;alarew. КIанцIулаго чахъдал цIцIолъи бихьараб цIцIе белъарабила. jan`ulago xa]dal ~o;i bi%arab ~e be;arabila. КIанцIун вахъунареб бакIалда гIужги багейила, батулареб рагIиги бицунгейила. jan`un wa]unareb bajalda fu$gi bageyila, batulareb rafigi bicungeyila. КIартида асскIоб бухьани, бечеги кьазе ругьунлъулеб. jartida aSjob bu%ani, bexegi pa#e ruhun;uleb. КIарчамаб кьегIер кIиго чахъдада хахулеб. jarxamab pefer jigo xa]dada [a[uleb. КIарчанлъигун кIкIухIаллъиялълъ кIиго лъимер гьабунила, мискинлъиян, хIакъирлъиян цIцIарал гьездаги лъунила. jarxan;igun Ju\al;iya: jigo ;imer habunila, miskin;iyan, \aqir;iyan ~aral he#dagi ;unila. КIвекьмаххгун барщарай, рукIкIенгун кьаллъарай. jwepma{gun bar&aray, ruJengun pal;aray. КIечIезабизе гуребила кIалдиб мацIцI бижун бугеб, чIчIегIералда чIчIегIерабилан, хъахIалда хъахIабилан абизейила. jeze#abi#e gurebila jaldib ma~ bi$un bugeb, Zeferalda Zeferabilan, ]a\alda ]a\abilan abi#eyila. КIиабизе ячарай чIчIужу – кIиабизе тIураб бухIаражо. jiabi#e yaxaray Zu$u - jiabi#e Turab bu\ara$o. КIиабилей чIчIужулъун йикIинегIан, кIицIцIулго хабалI лъейго лълъикIила. jiabiley Zu$u;un yijinefan, ji~ulgo [aba/ ;eygo :ijila. КIиго балагь тIаде ккани, бигьаяб бище. jigo balah Tade Kani, bihayab bi&e. КIиго бетIер рекъани, ункъго кверги хIалтIани, рукъ ццебе тIола. jigo beTer reqani, unqgo kwergi \alTani, ruq Cebe Tola. КIиго бетIергьанчи разияб гуреб даран битIун кколареб. jigo beTerhanxi ra#iyab gureb daran biTun Kolareb. КIиго бутIа – царае, цо бутIа – гIанкIкIие. jigo buTa - caraye, co buTa - fanJiye. КIиго васги нусго гIиги бугев чи цо хIалалда чIчIоларев. jigo wasgi nusgo figi bugew xi co \alalda Zolarew. КIиго гьумер бугев чи кIиго къол нухалълъ довегIан те. jigo humer bugew xi jigo qol nu[a: dowefan te. КIиго гIабдал ургъани, цо гIакъил лIугьунев. jigo fabdal urvani, co faqil /uhunew. КIиго гIанкIкIида ххадув вортани, цонигияб щвечIого ххутIулевила. jigo fanJida {aduw wortani, conigiyab &wezogo {uTulewila. КIиго жо цого заманалда цого бакIалда букIунареб. jigo $o cogo #amanalda cogo bajalda bujunareb. КIиго кьибил кьаллъани, кьвагьи цIакъаб букIуна, гебегараб кьалулIе кьун ятана инссуцца. jigo pibil pal;ani, pwahi `aqab bujuna, gebegarab palu/e pun yatana inSuCa. КIиго рокъов къаличехь. jigo roqow qalixe%. КIиго ххарил квацIиялълъул кинаб тIасса бищилебали лъачIого, хIама бакъуцца хварабила. jigo {aril kwa`iya:ul kinab TaSa bi&ilebali ;azogo, \ama baquCa [warabila. КIиго ххиял гьабуни, бахIарчи вахъунарев. jigo {iyal habuni, ba\arxi wa]unarew. КIиго хъалияналдасса цIа гъезе кIиго хъинтIулеб гIучI хIажалъулев тIокIелчи жиндие данде кколарилан абурабила хIалтIизе восеян вачIарав гIолохъанчияссда Бакуб нартил бетIергьан Нагъицца. jigo ]aliyanaldaSa `a ve#e jigo ]inTuleb fuz \a$a;ulew Tojelxi $indiye dande Kolarilan aburabila \alTi#e woseyan wazaraw folo]anxiyaSda bakub nartil beTerhan naviCa. КIиго тIоноцIцI бугев чияссеги унге, бер гьитIинай чIчIужуги ячунге. jigo Tono~ bugew xiyaSe unge, ber hiTinay Zu$ugi yaxunge. КIиго чи бергьараб даран букIунареб, тIад чи кIалъалареб ригьин букIунареб. jigo xi berharab daran bujunareb, Tad xi ja;alareb rihin bujunareb. КIиго чи бергьараб рагъ букIунареб, кIиго чи бергьараб даран букIунареб. jigo xi berharab rav bujunareb, jigo xi berharab daran bujunareb. КIиго чи данде гъуни, гъветI чIчIезе кколеб. jigo xi dande vuni, vweT Ze#e Koleb. КIиго чIчIужу йигессул рукъ лълъухьичIого ххутIараб. jigo Zu$u yigeSul ruq :u%ixogo {uTarab. КIиго чIчIужу – кIиго тушман. jigo Zu$u - jigo tu^man. КIиго шагьидахъ цо шагьи босарав чи – цо ургъалихъ кIиго ургъел босарав чи. jigo ^ahida] co ^ahi bosaraw xi - co urvali] jigo urvel bosaraw xi. КIиго чIчIужу ячине бацI те. jigo Zu$u yaxine ba` te. ГIадамаз бацI ккун буго. Гьелълъие гьабизессеб тамихIалде ургъулел рукIун руго. ЧIван лълъикI, гъоркье реххун лълъикI, бакъуцца хвезабун лълъикI, бухIун хIурудахъ биччан лълъикIан, жинди-жиндир пикру бицун, киналго кIалъан рахъараб меххалълъ, цо херав чиясс абун буго. fadama# ba` Kun bugo. he:iye habi#eSeb tami\alde urvulel rujun rugo. zwan :ij, vorpe re{un :ij, baquCa [we#abun :ij, bu\un \uruda] biXan :ijan, $indi-$indir _ikru bicun, kinalgo ja;an ra]arab me{a:, co [eraw xiyaS abun bugo. - БацIие гIазаб кьезе нужее бокьун батани, гьелълъие кIиго чIчIужу яче. - ba`iye fa#ab pe#e nu$eye bopun batani, he:iye jigo Zu$u yaxe. Цо жамагIатчияссе цIакъ бокьун букIун буго радакь мажгиталълъуре какал разе рачIунел цогидал жамагIатчагIаздасса живго ццеве ккезе. Цо чияссни гьев ццеве ккезе тун гьечIо. КигIан ххеххго гьав вахъаниги, гьассдасса гьев чи ццеве щун ватулев вукIун вуго. Чара хварав чиясс гьессда гьикъун буго. co $amafatxiyaSe `aq bopun bujun bugo radap ma$gita:ure kakal ra#e razunel cogidal $amafatxafa#daSa $iwgo Cewe Ke#e. co xiyaSni hew Cewe Ke#e tun hezo. kifan {e{go haw wa]anigi, haSdaSa hew xi Cewe &un watulew wujun wugo. xara [waraw xiyaS heSda hiqun bugo. - Дун кигIан ххеххго вахъаниги, мажгиталде мун ццеве кколеб къагIида щиб? - dun kifan {e{go wa]anigi, ma$gitalde mun Cewe Koleb qafida &ib? - Дур кIиго чIчIужу гьечIохха, гьудул, дир йиголъун. Дидасса ццере рахъуна гьел тIаде, цоялълъ какие чуризе лълъим гIетIизабула, цогиялълъ гулгун, тIарсс ццебе лъола, ретIел-хьит хIадур гьабула. Гьеле гьедин ккола дун киназдассаго ццеве, - ян жаваб кьун буго дандиясс. - dur jigo Zu$u hezo{a, hudul, dir yigo;un. didaSa Cere ra]una hel Tade, coya: kakiye xuri#e :im feTi#abula, cogiya: gulgun, TarS Cebe ;ola, reTel-%it \adur habula. hele hedin Kola dun kina#daSago Cewe, - yan $awab pun bugo dandeyaS. - ВахI! Гьединищхха иш букIараб! Гьав балъго гьоцIцIо чIчIикIулев вукIун вуго! – ян, вахъун гьассги ячун йиго цоги чIчIужу. - wa\! hedini&{a i^ bujarab! haw ba;go ho~o Zijulew wujun wugo! - yan, wa]un haSgi yaxun yigo cogi Zu$u. Рагъун руго руччаби, рагъун руго. ХъахIаб дуниял чIчIегIерлъун буго. Гьасс байбихьун буго, цоцазул гьан кунел рукIаян руччабиги тун, къассиквен кIалдибе тIерхьарабго, мажгиталълъуве лIутизе. ravun rugo ruXabi, ravun rugo. ]a\ab duniyal Zefer;un bugo. haS baybi%un bugo, coca#ul han kunel rujayan ruXabigi tun, qaSikwen jaldibe Ter%arabgo, ma$gita:uwe /uti#e. - БихьичIессда бихьизе рохьдомухъалълъ билълъагиянищ, гьудул, дуцца дун гьаб балагьалда гьоркьове тIамурав? – ан бадибчIвай гьабун буго гьасс дандеяссе. - bi%izeSda bi%i#e ro%domu]a: bi:agiyani&, hudul, duCa dun hab balahalda horpowe Tamuraw? - an badibzway habun bugo haS dandeyaSe. - Гуро! – ян жаваб кьун буго гьесс. – Дуе бокьун букIана мажгиталълъуве цогидассдасса ццеве ккезе. Кколеб куц диццаги малълъана дуда. - guro! - yan $awab pun bugo heS. - duye bopun bujana ma$gita:uwe cogidaSdaSa Cewe Ke#e. Koleb kuc diCagi ma:ana duda. КIигояв вагъани, гIайиб цIцIодорассда букIунеб. jigoyaw wavani, fayib ~odoraSda bujuneb. КIигояв къаццандани, гIайиб кIудияссдайила. jigoyaw qaCandani, fayib judiyaSdayila. КIигояссда гурони лъалареб балъголъи букIунаребила. jogoyaSda guroni ;alareb ba;go;i bujunarebila. КIилълъилалълъул гьин гуро, ГьетIарассул си гуро. ji:ila:ul hin guro, heTaraSul si guro. КIилълъилай йиго ххунздерил ццеегоссей бика, ГьетIаравги вуго гьелълъул бодул бетIер. Кици хIалтIизабула гьедигIан берцинаб, тIокIаб букIине ккеларилан абураб магIнаялда. ji:ilay yigo {un#deril CeyegoSey bika, heTarawgi wugo he:ul bodul beTer. kici \alTi#abula hedifan bercinab, Tojab bujine Kelarilan aburab mafnayalda. КIицIцIул кIанцIун, кIкIал бахунареб. ji~ul jan`un, Jal ba[unareb. КIицIцIул ургъа, цин абе (анкьцIцIул борце, цин къотIе). ji~ul urva, cin abe (anp~ul borce, cin qoTe). КIицIцIул чи холарев, рухI цин гурони бахъулареб. ji~ul xi [olarew, ru\ cin guroni ba]ulareb. КIиябго бер беццасс цояб бер беццассда «Беццук! Беццук!» - илан абурабила. jiyabgo ber beCaS coyab ber beCaSda «beCuk! beCuk!» - ilan aburabila. КIиябго бералда чияр лъимал рихьараб меххалълъ, цояб бералданиги нилIерго лъималги рихьизе кколел. jiyabgo beralda xiyar ;imal ri%arab me{a:, coyab beraldanigi ni/ergo ;imalgi ri%i#e Kolel. КIиябго бералълъул данде ккечIогойила гьоркьоб мегIер бижараб. jiyabgo bera:ul dande Kezogoyila horpob mefer bi$arab. КIиябго квер кодобе кьурассда божуге. jiyabgo kwer kodobe puraSda bo$uge. КIияздаго гIайиб гьечIого, кIиго чи къаццандуларо. jiya#dago fayib hezogo, jigo xi qaCandularo. КIодолъиялде вахине бокьарасс гьитIинавги кIодо гьавула. jodo;iyalde wa[ine boparaS hiTinawgi jodo hawula. КIудияб бакI кквезе ккани, кIудияб гIакълуги къваригIунеб. judiyab baj Kwe#e Kani, judiyab faqlugi qwarifuneb. КIудияб вагIзаялдасса гьитIинаб мисалалълъул пайда цIцIикIкIараб. judiyab waf#ayaldaSa hiTinab misala:ul _ayda ~iJarab. КIудияб гъветI гьитIинаб хIапароялълъги реххулеб. judiyab vweT hiTinab \a_aroya:gi re{uleb. КIудияб гъотIол кьалбалги риццатал. judiyab voTol palbalgi riCatal. КIудияб гъотIол рагIадги кIудияб букIунеб. judiyab voTol rafadgi judiyab bujuneb. КIудияб гьецIцIо гьитIинаб квартIицца бекулеб. judiyab he~o hiTinab kwarTiCa bekuleb. КIудияб гIарзаялдасса гьитIинаб хIалтIи лълъикIабила. judiyab far#ayaldaSa hiTinab \alTi :ijabila. КIудияб дармидасса воххаги. judiyab darmidaSa wo{agi. КIудияб оцоцца рахъ кIудияб цIцIалеб. judiyab ocoCa ra] judiyab ~aleb. КIудияб рагъалдасса гьитIинаб рекъелго лълъикIила. judiyab ravaldaSa hiTinab reqelgo :ijila. КIудияб раса хъвагIани, гурга кIудияб лIугьуна. judiyab rasa ]wafani, gurga judiyab /uhuna. КIудияб рокьи – кIудияб гIазаб. judiyab ropi - judiyab fa#ab. КIудияб рокьиги кIудияб ццимги цого жойила, кIиялълъулго къуватги бащадабила. judiyab ropigi judiyab Cimgi cogo $oyila, jiya:ulgo quwatgi ba&adabila. КIудияб росдал рагIалда лълъикIаб, гьитIинаб росдал бакьулI лълъикIаб. judiyab rosdal rafalda :ijab, hiTinab rosdal bapu/ :ijab. Кици буго рукъалълъул хIакъалълъулI. КIудияб росдал бакьулI бугеб мина магъдасса, мегIер-гIалаххалдасса рикIкIалъула. ГьитIинаб росдал бакьулI рукъ букIунилан гьединаб рикIкIалъи кколаро. Гьелда тIадеги, росу бакьулI бугеб рукъ цIунараб букIана некIо гьитIинал росабазе гьабулеб букIараб гъараялдассаги. kici bugo ruqa:ul \aqa:u/. judiyab rosdal bapu/ bugeb mina mavdaSa, mefer-fala{aldaSa riJa;ula. hiTinab rosdal bapu/ ruq bujunilan hedinab riJa;i Kolaro. helda Tadegi, rosu bapu/ bugeb ruq `unarab bujana nejo hiTinal rosaba#e habuleb bujarab varayaldaSagi. КIудияб росулI бичулеб хурги камулареб, холев чиги камуларев. judiyab rosu/ bixuleb [urgi kamulareb, [olew xigi kamularew. КIудияб тIассан биччай, гьитIинаб гъоркьан биччай. judiyab TaSan biXay, hiTinab vorpan biXay. КIудияб хIориниб ччугIаги кIудияб букIунеб. judiyab \orinib Xufagi judiyab bujuneb. КIудиябгIан гIакдацца бечеги кIудияб гьабулебила. judiyabfan fakdaCa bexegi judiyab habulebila. КIудиябгIан гIор гIодобе биччанила чваххулеб. judiyabfan for fodobe biXanila xwa{uleb. КIудияв гIунилан гIадалI гъветI бижиларо. judiyaw funilan fada/ vweT bi$ilaro. КIудияв чи хвани, рукъ бухIулеб, гьитIинав чи хвани, чехь бухIулеб. judiyaw xi [wani, ruq bu\uleb, hiTinaw xi [wani, xe% bu\uleb. КIудиял рагIабазда ххадур кидаго гуро чIахIиял ишал рукIунел. judiyal rafaba#da {adur kidago guro za\iyal i^al rujunel. КIудиял ургъалабаз гьитIинал ургъалаби кьеркьезарула. judiyal urvalaba# hiTinal urvalabi perpe#arula. КIудиясс малълъараб гьабичIони, гьабураб анищан кколеб. judiyaS ma:arab habizoni, haburab ani&an Koleb. КIудияссги рагьулеб рагьдул нуцIцIа, гьитIинассги рагьулеб. judiyaSgi ravuleb rahdul nu~a, hiTinaSgi rahuleb. КIудияссда гьикъарав къосунарев, гьудулассда гьикъарав мекъи кколарев. judiyaSda hiqaraw qosunarew, hudulaSda hiqaraw meqi Kolarew. КIулал раханилан, ххалкъалълъул кIал чIчIолареб. julal ra[anilan, {alqa:ul jal Zolareb. КIурул гулги кверзул зарги гIадин рукIайила. jurul gulgi kwer#ul #argi fadin rujayila. КIусулелълъул гIодове валагье, кIалъалелълъул нахъ валагье. jusule:ul fodowe walahe, ja;ale:ul na] walahe.

Чч X ЧчугIа кколессул роц лълъелIила букIине кколеб. Ччузе бокьулев, ххузе бокьуларев вукIунарев.