
﷽
دۇن ماعارۇلاو وۇڬۈ
ДУН МАГIАРУЛАВ ВУГО
dun mafarulaw wugo
Н n
- 
На бокьарассе – на, никIкI бокьарассе – никIкI.
- 
na boparaSe - na, niJ - boparaSe - niJ.
 
 - 
 - 
На лълъикIаб ссунтIур ххалатаб, гIака лълъикIаб гьанарачIчI ххалатаб.
- 
na :ijab SunTur {alatab, faka :ijab hanaraZ {alatab.
 
 - 
 - 
На тIогьода чIчIола, тIутI къеда чIчIола.
- 
na Tohoda Zola, TuT qeda Zola.
 
 - 
 - 
На – тIогьоде, тIутI – гъоссоде.
- 
na - Tohode, TuT - voSode.
 
 - 
 - 
Нагагь жиб хванани, гIадамал лълъиццадай къосинарилаян ургъел чIванила хераб щайтIаналда. МахIги ургъел чIвагейин, мун хвани, гьел къосинаризе желкьал ругелъулан абурабила гьелълъул россасс.
- 
nagah $ib [wanani, fadamal :iCaday qosinarilayan urvel zwanila [erab &ayTanalda. ma\gi urvel zwageyin, mun [wani, hel qosinari#e $elpal ruge;ulan aburabila he:ul roSaS.
 
 - 
 - 
Нагагь ккелеб лъаларилан, лъабго хьит гьабизабурабила.
- 
nagah Keleb ;alarilan, ;abgo %it habi#aburabila.
 
 - 
 - 
Нагагьаб балагьалдассаги цIунаги, заман щвечIеб хвелалдассаги цIунаги.
- 
nagahab balahaldaSagi `unagi, #aman &wezeb [welaldaSagi `unagi.
 
 - 
 - 
Наги тIутIги цадахъ хIалтIуларел.
- 
nagi TuTgi cada] \alTularel.
 
 - 
 - 
Нагизил къватIал руччун рукIаго, роцIцIаде божи лъоге.
- 
nagi#il qwaTal ruXun rujago, ro~ade bo$i ;oge.
 
 - 
 - 
НагIадалаялълъул бетIер чIахъаги!
- 
nafadalaya:ul beTer za]agi!
 
 - 
 - 
Надиршагьассул боял кутакал, чабхъенал гьаризе магIарулал цIакъал.
- 
nadir^ahaSul boyal kutakal, xab]enal hari#e mafarulal `aqal.
 
 - 
 - 
Наиб аралълъуссан нукарги ине кколевила.
- 
naib ara:uSan nukargi ine Kolewila.
 - 
ГIарахъмегIер къотIун, цо росулIе берталIе унел рукIанила наибги гьессул нукарги. Наиб ригь арав чи вукIанила, нукарин абуни гIолохъанчи вукIанила. Анила къоги, щванила сордоги.
 - 
fara]mefer qoTun, co rosu/e berta/e unel rujanila naibgi heSul nukargi. naib rih araw xi wujanila, nukarin abuni folo]anxi wujanila. anila qogi, &wanila sordogi.
 - 
Ццеве-ццеве наибги, ххаду-ххадув нукарги вукIанила. Цо заманалдассан гьал цо хIоринире кканила. Чанго гали лълъелIан тIамун ххадуб, наибасс абунила.
 - 
Cewe-Cewe naibgi, {adu-{aduw nukargi wujanila. co #amanaldaSan hal co \orinire Kanila. xango gali :e/an Tamun {adub, naibaS abunila.
 - 
- Я вацц, дунни канлъи бихьичIого, ккун ватилин хIориниве. ГIолохъанав мунгIаги кин гьаниве ккарав?
 - 
- ua waC, dunni kan;i bi%izogo, Kun watilin \oriniwe. folo]anaw munfagi kin haniwe Karaw?
 - 
Нукарасс абунила, Наиб аралълъуссан нукарги ине ккола! – ян.
 - 
nukaraS abunila, naib ara:uSan nukargi ine Kola! - yan.
 
 - 
 - 
Найицца тIегь кванала,
- 
ТIотIоцца гъвесс кванала.
 - 
ГъоссолI букIун тIотIоцца
 - 
ТIогьолI бугеб наялде,
 - 
Дун лъаларищ, гьвел роццан,
 - 
Рогьо къабихIаб бала.
 - nayiCa Teh kwanala,
 - ToToCa vweS kwanala.
 - voSo/ bujun ToToCa
 - Toho/ bugeb nayalde,
 - dun ;alari&, hwel roCan,
 - roho qabi\ab bala.
- 
Кицилъун лIугьарал гьал мухъал руго пасихIлъиялълъул цIцIар арав Инххосса ГIалихIажияссул. Гьесс гьал рагIаби абун руго, кIал квешай мадугьалалълъ, рогьоги бан, цIакъго жив инжит гьавураб меххалълъ.
 
 - 
 
 - 
 - 
НаккдалI баххчун варани тIубаларо.
- 
naKda/ ba{xun warani Tubalaro.
 
 - 
 - 
НаккдалI каржин къинлъарабила, ххарилI борохь къинлъарабила.
- 
naKda/ kar$in qin;arabila, {ari/ boro% qin;arabila.
 
 - 
 - 
Накку гьечIеб гьороре къадакаби унаро, гIатI-тIехх гьечIеб къвачIиде гIункIкIаз къассд гьабуларо.
- 
naKu hezeb horore qadakabi unaro, faT-Te{ hezeb qwazide funJa# qaSd habularo.
 
 - 
 - 
Накку хъирщун, мугь бищун,
- 
Наккдагьороб букIаго,
 - 
ТIил речIчIун, бохх бекана,
 - 
Жул речIчIун, бер бахъана.
 - 
naKu ]ir&un, muh bi&un,
 - 
naKdahorob bujago,
 - 
Til reZun, bo{ bekana,
 - 
$ul reZun, ber ba]ana.
 
 - 
 - 
Наку щвараб меххалълъ щибго кьурдула.
- 
naku &warab me{a: &ibgo purdula.
 
 - 
 - 
НакIкI гьечIого цIцIад балареб, цIцIорол гIор щвечIого хур бачIунареб.
- 
naJ hezogo ~ad balareb, ~orol for &wezogo [ur bazunareb.
 
 - 
 - 
НакIкIаз тIанчIи риччани, кьерхен ххалалъулеб.
- 
naJa# Tanzi riXani, per[en {ala;uleb.
 
 - 
 - 
НакIкIал тIад тIупараб кьурул гIус гIадин.
- 
naJal Tad Tu_arab purul fus fadin.
 
 - 
 - 
НакIкIигъотIода пихъ бижуларо.
- 
naJivoToda _i] bi$ularo.
 
 - 
 - 
НакIкIикартIиниссан бакъ баккиларо, къарумассдассан жо баккиларо.
- 
naJikarTiniSan baq baKilaro, qarumaSdaSan $o baKilaro.
 
 - 
 - 
НакIкIицца цIцIадги бакI бихьун гурони кьолареб, бакъул канлъиги киназего бащад щолареб.
- 
naJiCa ~adgi baj bi%un guroni polareb, baqul kan;igi kina#ego ba&ad &olareb.
 
 - 
 - 
Налъи бецIичIого доб дунялалде аравги, кIудияб мунагьги гьабун арав чийила.
- 
na;i be`izogo dob dunyalalde arawgi, judiyab munahgi habun araw xiyila.
 
 - 
 - 
Налъи бугев къурав, къо бугев бергьарав.
- 
na;i bugew quraw, qo bugew berharaw.
 
 - 
 - 
Налъи бугелълъубе кьезе кIоларев, кьвагьи бугелълъуве ине кIоларев.
- 
na;i buge:ube pe#e jolarew, pwahi buge:uwe ine jolarew.
 
 - 
 - 
Налъи гьабизе бигьаяб жо бугоан, бецIизе кколеб къо бачIунаребани.
- 
na;i habi#e bihayab $o bugoan, be`i#e Koleb qo bazunarebani.
 
 - 
 - 
Налъи гьабуна – гьудуллъи хвана.
- 
na;i habuna - hudul;i [wana.
 
 - 
 - 
Налъи гьечIев чи – бечедав чи, дагIба-къецц гьечIеб рукъ – рагьараб алжан.
- 
na;i hezew xi - bexedaw xi, dafba-qeC hezeb ruq - raharab al$an.
 
 - 
 - 
Налъи тIубан хварав алжаналълъуве реххулевила.
- 
na;i Tiban [waraw al$ana:uwe re{ulewila.
 
 - 
 - 
Налъи холареб, би бакъвалареб.
- 
na;i [olareb, bi baqwalareb.
 
 - 
 - 
Налъуе босулареб рагIи, гIадан божулареб гIумру.
- 
na;uye bosulareb rafi, fadan bo$ulareb fumru.
 
 - 
 - 
Налъукье ккарав эмен васассеги вокьуларев.
- 
na;upe Karaw emen wasaSegi wopularew.
 
 - 
 - 
Налъул берцинлъи бецIийила.
- 
na;ul bercin;i be`iyila.
 
 - 
 - 
Налъул хIуби бекулареб.
- 
na;ul \ubi bekulareb.
 
 - 
 - 
Налъуцца чи бечелъуларев, бичалълъ рукъ ццебетIолареб.
- 
na;uCa xi bexe;ularew, bixa: ruq CebeTolareb.
 
 - 
 - 
Намус билизегIан бетIер ками лълъикI.
- 
namus bili#efan beTer kami :ij.
 
 - 
 - 
Намус бичани, мун чи вукIунарев, чилъи хвани, дур багьа букIунареб.
- 
namus bixani, mun xi wujunarew, xi;i [wani, dur baha bujunareb.
 
 - 
 - 
Намус гьечIеб черххалдассаги цIунаги, чи божулареб гIумруялдассаги цIунаги.
- 
namus hezeb xer{aldaSagi `unagi, xi bo$ulareb fumruyaldaSagi `unagi.
 
 - 
 - 
Намусалда хъубаб тIанкI лъезе тоге, нахъе бацIцIине захIмалъула.
- 
namusalda ]ubab Tanj ;e#e toge, na]e ba~ine #a\ma;ula.
 
 - 
 - 
Намусалълъе нугI хIажалъуларебила.
- 
namusa:e nuf \a$a;ularebila.
 
 - 
 - 
Намусалълъул лагълъунги напсалълъул хханлъунги вукIине ккола бихьинчи.
- 
namusa:ul lav;ungi na_sa:ul {an;ungi wujine Kola bi%inxi.
 
 - 
 
44. Намусги цIунани, черххги цIунани, чияр ракI релълъараб къо бачIунареб.
- 
namusgi `unani, xer{gi `unani, xiyar raj re:arab qo bazunareb.
 
45. Напакъа ххараб сордо – ххинкIал чIахIияб сордо.
- 
na_aqa {arab sordo - {injal za\iyab sordo.
 
46. Насибалдасса ратIалъиларо, гIажалалдасса ххвассарлъиларо.
- 
nasibaldaSa raTa;ilaro, fa$alaldaSa {waSar;ilaro.
 
47. Насслу гьечIев эмен – гьан гьечIеб ракьа.
- 
naSlu hezew emen - han hezeb rapa.
 
48. Нах гIемерлъунилан, карщ холареб.
- 
na[ femer;unilan, kar& [olareb.
 
49. Нах дараялда бахунге, къохьода бахе, ссадакъа бечедазе кьоге, мискинзабазе кье.
- 
na[ darayalda ba[unge, qo%oda ba[e, Sadaqa bexeda#e poge, miskin#aba#e pe.
 
50. Нах кваниги – хIажатххана, хIан кваниги – хIажатххана.
- 
na[ kwanigi - \a$at{ana, \an kwanigi - \a$at{ana.
 
51. Нах тIад кколеб, риди гъоркь кколеб.
- 
na[ Tad Koleb, ridi vorp Koleb.
 
52. Нахуда букIараб гьой чуруде ккани, чури хIехьолеб, чуруда букIараб гьой нахуде ккани, нах хIехьолареб.
- 
na[uda bujarab hoy xurude Kani, xuri \e%oleb, xuruda bujarab hoy na[ude Kani, na[ \e%olareb.
 
53. НахулI букIараб гел лълъелI чIчIарабила, лълъелI букIараб гел нахулI чIчIечIебила.
- 
na[u/ bujarab gel :e/ Zarabila, :e/ bujarab gel na[u/ Zezebila.
 
54. НахулIе квер биччарай, квасулIе бохх биччарай.
- 
na[u/e kwer biXaray, kwasu/e bo{ biXaray.
 
55. Нахъ буссун дудаго речIчIулеб чIор реххуге.
- 
na] buSun dudago reZuleb zor re{uge.
 
56. Нахъа букIунеб куйдасса кодоб бугеб гIечго лълъикI.
- 
na]a bujuneb kuydaSa kodob bugeb fexgo :ij.
 
57. Нахъа мунго рекIекълъулеб рагIи бицунге.
- 
na]a mungo rejeq;uleb rafi bicunge.
 
58. Нахъа ххутIараб боцIцIи бацIицца чIвалеб.
- 
na]a {uTarab bo~i ba`iCa zwaleb.
 
59. Нахъарукъалда рахал гьечIев (рагIи жаниб лъезе кIоларев чи).
- 
na]aruqalda ra[al hezew (rafi $anib ;e#e jolarew).
 
60. Нахъассан кIалъалев чи камуларев, чорокаб мацIцI камулареб.
- 
na]aSan ja;alew xi kamularew, xorokab ma~ kamulareb.
 
61. Нахъассан чухъа ккурассул чухъил квенчIчIел дуццаги ккве.
- 
na]aSan xu]a KuraSul xu]il kwenZel duCagi Kwe.
 
62. Нахъе бахъа, мискинлъи, диеги бакI биччаян абурабила чахъдацца.
- 
na]e ba]a miskin;i, diyegi baj biXayan aburabila xa]daCa.
 - 
ВукIун вуго цо мискинчи. Гьессул рукъалълъул ункъабго бокIонги ккун букIун буго мискинлъиялълъ. Гьесс босун буго цо чахъу. Цо заманалдассан чахъдацца абун буго бокIон ккун чIчIараб мискинлъиялда.
 - 
wujun wugo co miskinxi. heSul ruqa:ul unqabgo bojongi Kun bujun bugo miskin;iya:. heS bosun bugo co xa]u. co #amanaldaSan xa]daCa abun bugo bojon Kun Zarab miskin;iyalda.
 - 
- Нахъе бахъа гьенисса, гьеб бакI дие дунго гIодоб чIчIезе къваригIун буго, – ян. Мискинлъи къватIибе ун буго. Цоги бокIоналде унги, чахъдацца абун буго, жиндир тIанчIиеги бакI теян. Нахъеги жиндирго нухиялълъе, ххадубги тIанчIил нухиялълъе цо-цоккун бокIналги рахъулаго, гьелълъ мискинлъи киссаго нахъе гъун буго.
 - 
- na]e ba]a heniSa, heb baj diye dungo fodob Ze#e qwarifun bugo, - yan. miskin;i qwaTibe un bugo. cogi bojonalde ungi, xa]daCa abun bugo, $indir Tanziyegi baj teyan. na]egi $indirgo nu[iya:e, {adubgi Tanzil nu[iya:e co-coKun bojnalgi ra]ulago, he: miskin;i kiSago na]e vun bugo.
 
63. Нахъе валагьун, гьури биччай, ццеве валагьун, гьорчо биччай.
- 
na]e walahun, huri biXay, Cewe walahun, horxo biXay.
 
64. Нахъе лъуна – батана, бичун ана – камуна.
- 
na]e ;una - batana, bixun ana - kamuna.
 
65. Нахъе лъураб жо лъималазегIаги батулеб.
- 
na]e ;urab $o ;imala#efagi batuleb.
 
66. Нахъе нух къокъаб букIунебила.
- 
na]e nu[ qoqab bujunebila.
 
67. Нахъе тараб квен катицца унеб.
- 
na]e tarab kwen katiCa uneb.
 
68. Нахъе тараб порччое гьобол лълъикIав вачIунев.
- 
na]e tarab _orXoye hobol :ijaw wazunew.
 
69. Нахъе цIцIодорлъизе бихьараб батагиян абурабила царацца бацIида.
- 
na]e ~odor;i#e bi%arab batagiyan aburabila caraCa ba`ida.
 
70. Нахъеги рагьизе кколеб рагьу бекиледухъ къаге.
- 
na]egi rahi#e Koleb rahu bekiledu] qage.
 
71. Нахъеккей – нич.
- 
na]eKey - nix.
 
72. Нахъияссул хIетI ххеххаб, тушманассул квер ххеххаб.
- 
na]iyaSul \eT {e{ab, tu^manaSul kwer {e{ab.
 
73. Нахърател гьечIого, гьабураб дунял – бухъулаго квараб къвали.
- 
na]ratel hezogo, haburab dunyal - bu]ulago kwarab qwali.
 
74. Нахърател лъимал гIиссин рукIаго гьабе.
- 
na]ratel ;imal fiSin rujago habe.
 
75. НацIцI чIвазе зар къваригIунареб.
- 
na~ zwa#e #ar qwarifunareb.
 
76. НацIцIал гъана, тIигьа бана.
- 
na~al vana, Tiha bana.
 
77. НацIцIида ццин бахъун, цIцIаха цIадае реххулареб.
- 
na~ida Cin ba]un, ~a[a `adaye re{ulareb.
 
78. НацIцIие квешезе цIцIаха бухIарабила.
- 
na~iye kwe^e#e ~a[a bu\arabila.
 
79. НацIцIие хIалае хIанкIич бахъараб.
- 
na~iye \alaye \anjix ba]arab.
 
80. НацIцIицца къо гуккараб, къвалуцца бо гуккараб.
- 
na~iCa qo guKarab, qwaluCa bo guKarab.
 
81. Наял рагъила – гьоцIцIо тIагIина, гIадамал рагъила – рукъ тIеренлъила.
- 
nayal ravila - ho~o Tafina, fadamal ravila - ruq Teren;ila.
 
82. Некьида некь бижулеб, мичIчIида мичIчI бижулеб.
- 
nepida nep bi$uleb, miZida miZ bi$uleb.
 
83. НекIо лъимадасса лъимаде бихьулеб букIарабила бадибчIвай, гьанже бадисса бадибе бихьулеб бугила.
- 
nejo ;imadaSa ;imade bi%uleb bujarabila badibzway, han$e badiSa badibe bidibe bi%uleb bugila.
 
84. НекIссияб гIумру анищ, гьанжессеб гIакълу анищ! (НекIссиял сонал анищ, жакъассеб гIакълу анищ!)
- 
nejSiyab fumru ani&, han$eSeb faqlu ani&! (nejSiyal sonal ani&, $aqaSeb faqlu ani&!)
 
85. НекIссияб сон гуро, сонссияб къо гуро.
- 
nejSiyab son guro, sonSiyab qo guro.
 
86. НекIссияб сонги букIунареб, сонссияб къоги букIунареб.
- 
nejSiyab songi bujunareb, sonSiyab qogi bujunareb.
 
87. Нечарав хIажиясс хIеж борххулареб.
- 
nexaraw \a$iyaS \e$ bor{ulareb.
 
88. Нечарассе хIетI кьурав, хIинкъарассе ракI кьурав.
- 
nexaraSe \eT puraw, \inqaraSe raj puraw.
 
89. Нечоларищин мун, гьедигIан цIакъ бади-бадиссан баккун букIинеян абурабила къадкида. Нечани жиндие чед щоларилан абурабила къадкицца.
- 
nexolari&in mun, hedifan `aq badi-badiSan baKun bujineyan aburabila qadkiCa. nexani $indiye xed &olarilan aburabila qadkiCa.
 
90. Нигат бихьун гIамалила, гIамал бихьун жазайила.
- 
nigat bi%un famalila, famal bi%un $a#ayila.
 
91. НигIматазул бетIер-чед, чилъиялълъул бетIер – намус.
- 
nifmata#ul beTer-xed, xi;iya:ul beTer - namus.
 
92. НигIматазул кIулги – мацIцI, балагьазул кIулги – мацIцI.
- 
nifamata#ul julgi - ma~, balaha#ul julgi - ma~.
 
93. «Нижецца бекьана!» – ян абурабила хур бекьулелълъул оцол лIаратIа рещтIараб тIотIоцца.
- 
«ni$eCa bepana!» - yan aburabila [ur bepule:ul ocol /araTa re&Tarab ToToCa.
 
94. Низам гьечIеб бодуе рагъда талихI кьолареб.
- 
ni#am hezeb boduye ravda tali\ polareb.
 
95. НилI кьижаниги, мегъ кьижулареб.
- 
ni/ pi$anigi, mev pi$ulareb.
 
96. НилI кьижидалила царгъинире гIункIкIал раккулел.
- 
ni/ pi$idalila carvinire funJal raKulel.
 
97. «НилI кIиялго ращалъизе, цо анцIго шагьиги тIаде жубай», – ян гьарарабила мискинав вехьасс мегIер-гIалахго цIураб гIи бугев бечедав чияссда (...мусру босизе камураб 10 шагьи).
- 
«ni/ jiyalgo ra&a;i#e, co an`go ^ahigi Tade $ubay», - yan hararabila miskinaw we%aS mefer-fala[go `urab fi bugew bexedaw xiyaSda (...musru bosi#e kamurab 10 ^ahi).
 
98. НилI рокьуларезда бугIа рихаги.
- 
ni/ ropulare#da bufa ri[agi.
 
99. НилI рокьулел гьурмахъ ралагьулел, рокьуларел ратIлихъ ралагьулел.
- 
ni/ ropulel hurma] ralahulel, ropularel raTli] ralahulel.
 
100. НилI рокьулелги нилIее бокьухъе ххутIаги, нилI рокьуларелги нилIее бокьухъе ххутIаги.
- 
ni/ ropulelgi ni/eye bopu]e {uTagi, ni/ ropularelgi ni/eye bopu]e {uTagi.
 
101. НилI хъурмидасса хIинкъулел ратани, хъумур нилIедасса нусцIцIул хIинкъулеб.
- 
ni/ ]urmidaSa \inqulel ratani, ]umur ni/edaSa nus~ul \inquleb.
 
102. НилI чиялълъуре ани, нилIер хIал чияда лъала, чи нилIеде вачIани, гьессул хIал нилIеда лъала.
- 
ni/ xiya:ure ani, ni/er \al xiyada ;ala, xi ni/ede wazani, heSul \al ni/eda ;ala.
 
103. «НилIги магIарда гIала къинлъун гьарурал чагIи гурелълъулхха», - ян абурабила гIандиссесс.
- 
«ni/gi mafarda fala qin;un harural xafi gure:ul{a» - yan aburabila fandiSeS.
 
104. НилIго нилIехъангойилан абулебила гIатIаххинкIазги.
- 
ni/go ni/e]angoyilan abulebila faTa{inja#.
 
105. НилIго рижараб бакI – ссверун алжан, бакьулI хIеж.
- 
ni/go ri$arab baj - Swerun al$an, bapu/ \e$.
 
106. НилIго херлъаниги, ракI бахIарго букIунебила.
- 
ni/go [er;anigi, raj ba\argo bujunebila.
 
107. НилIеда бихьичIеб беццассда бихьун батулебила, нилIеда рагIичIеб гIинкъассда рагIун батулебила.
- 
ni/eda bi%izeb beCaSda bi%un batulebila, ni/eda rafizeb finqaSda rafun batulebila.
 
108. НилIеда гьикъун гуребила талихIги балагьги бачIунеб.
- 
ni/eda hiqun gurebila tali\gi balahgi bazuneb.
 
109. НилIеда лъалелдасса лъалареб гIемер букIунебила.
- 
ni/eda ;aleldaSa ;alareb femer bujunebila.
 
110. НилIеда лълъикI бихьараб балагьалълъе батула, квешабилан ккарабги лълъикIлъиялде буссуна.
- 
ni/eda :ij bi%arab balaha:e batula, kwe^abilan Karabgi :ij;iyalde buSuna.
 
111. НилIеда ракь кIочани, ракьалда нилIги кIочонел.
- 
ni/eda rap joxani, rapalda ni/gi joxonel.
 
112. НилIеда сон рекъечIони, соналда нилI рекъезе ккола.
- 
ni/eda son reqezoni, sonalda ni/ reqe#e Kola.
 
113. НилIедего цIцIачIеб цIцIахдацца нилI ххинлъуларел
- 
ni/edego ~azeb ~a[daCa ni/ {in;ularel.
 
114. НилIедасса бечедаб бакIалде ригьин гьабиялдасса, гьорода бадире ралагьун, кIущи лълъикIаб.
- 
ni/edaSa bexedab bajalde rihin habiyaldaSa, horoda badire ralahun, ju&i :ijab.
 
115. НилIедасса къварилъиялда вугев чиго ватиладаян гьикъарабила, гамаги гъанкъун, цо хъорщода ххутIарав васасс инссуда. НилIедасса къварилъиялда вугин чIчIужуялълъул рокъов вугев россилан абурабила инссуцца.
- 
ni/edaSa qwari;iyalda wugew xigo watiladayan hiqarabila, gamagi vanqun, co ]or&oda {uTaraw wasaS inSuda. ni/edaSa qwari;iyalda wugin Zu$uya:ul roqow wugew roSilan aburabila inSuCa.
 
116. НилIее бокьараб гуребила букIунеб, Аллагьасс хъварабила.
- 
ni/eye boparab gurebila bujuneb, allahaS ]warabila.
 
117. НилIее гьалулареб хьагиниб гьвел бетIер белъа абе.
- 
ni/eye halulareb %aginib hwel beTer be;a abe.
 
118. НилIее зарал гьечIони, инсан Аллагьасс вижахъе къабул гьавизе кколевила.
- 
ni/eye #aral hezoni, insan allahaS wi$a]e qabul hawi#e Kolewila.
 
119. НилIее кIал кьолев, чияе ракI кьолев гьудулассдасса цIунаги.
- 
ni/eye jal polew, xiyaye raj polew hudulaSdaSa `unagi.
 
120. НилIее пуй гуреб, гьорой хьвай гуреб.
- 
ni/eye _uy gureb, horoy %way gureb.
 
121. НилIее хъвараб чияда бихьулареб.
- 
ni/eye ]warab xiyada bi%ulareb.
 
122. НилIее чед гурев, чияе гурга гурев.
- 
ni/eye xed gurew, xiyaye gurew.
 
123. НилIеего тараб – месед, течIого бицараб – гIарац.
- 
ni/eyego tarab - mesed, tezogo bicarab - farac.
 
124. НилIер балагьалдасса чи цIунаги, чияр балагьалдасса нилI цIунаги.
- 
ni/er balahaldaSa xi `unagi, xiyar balahaldaSa ni/ `unagi.
 
125. НилIер бихьун, чи кантIугеги, чияр бихьун, нилI кантIаги.
- 
ni/er bi%un, xi kanTugegi, xiyar bi%un, ni/ kanTagi.
 
126. НилIер вугони – цIцIодор, чияр вугони – гIабдал.
- 
ni/er wugoni - ~odor, xiyar wugoni - fabdal.
 
127. НилIер гIайиб чияда лъалеб, чияр гIайиб нилIеда лъалеб.
- 
ni/er fayib xiyada ;aleb, xiyar fayib ni/eda ;aleb.
 
128. НилIер гIодизегIан, эбел чияр гIоди лълъикIаб.
- 
ni/er fodi#efan, ebel xiyar fodi :ijab.
 
129. НилIер къвачIицца кквечIеб чияр таргьицца кколареб.
- 
ni/er qwaziCa Kwezeb xiyar tarhiCa Kolareb.
 
130. НилIер кIалалълъ кквечIеб чияр кIутIбуз кколареб.
- 
ni/er jala: Kwezeb xiyar juTbu# Kolareb.
 
131. НилIер лъимер – гъветI, лъимадул лъимер – пихъ.
- 
ni/er ;imer - vweT, ;imadul ;imer - _i].
 
132. НилIер хъахIба чияда лъалей, чияр хъахIба нилIеда лъалей (НилIер хъахIба - чияда, чияр хъахIба - нилIеда).
- 
ni/er ]a\ba xiyada ;aley, xiyar ]a\ba ni/eda ;aley (ni/er ]a\ba - xiyada, xiyar ]a\ba - ni/eda)
 
133. НилIер хIалтIудасса Аллагьассул къоял гIемерал.
- 
ni/er \alTudaSa allahaSul qoyal femeral.
 
134. НилIер чехь унтун букIин чияда лъалареб.
- 
ni/er xe% untun bujin xiyada ;alareb.
 
135. НилIер чехьги бугилан, чияр тIеххги бугилан, чохьол чIоло бичуге.
- 
ni/er xe%gi bugilan, xiyar Te{gi bugilan, xo%ol zolo bixuge.
 
136. НилIер чи хвей – тушманассе бертин.
- 
ni/er xi [wey - tu^manaSe bertin.
 
137. НилIер-чияр чи лъазе, чи чIвалареб кьал ккаги, кьолбол гьуинлъи лъазе, холареб унти чIваги.
- 
ni/er-xiyar xi ;a#e, xi zwalareb pal Kagi, polbol huin;i ;a#e, [olareb unti zwagi.
 
138. НилIерабго баххчун, чияраб гьурщун.
- 
ni/erabgo ba{xun, xiyarab hur&un.
 
139. НилIерабго – чинква, чияраб – курак.
- 
ni/erabgo - xinkwa, xiyarab - kurak.
 
140. НилIерал чияда лъалел, чиярал нилIеда лъалел.
- 
ni/eral xiyada ;alel, xiyaral ni/eda ;alel.
 
141. НилIералго чинква гьарун, чиярал цIулакьо гьарун, хьвадугейила.
- 
ni/eralgo xinkwa harun, xiyaral `ulapo harun, %wadugeyila.
 
142. НилIерго бакI – алжан, чияр бакI – жужахI.
- 
ni/ergo baj - al$an, xiyar baj - $u$a\.
 
143. НилIерго васассул вас лIугьинчIони, нусалълъулги яс лIугьунарей.
- 
ni/ergo wasaSul was /unizoni, nusa:ulgi yas /uhunarey.
 
144. НилIерго вугониги, чияр анищан ккаравги вукIуневила чи.
- 
ni/ergo wugonigi, xiyar ani&an Karawgi wujunewila xi.
 
145. НилIерго гъоссодассанила нилIго хъущтIулел.
- 
ni/ergo voSodaSanila ni/go ]u&Tulel.
 
146. НилIерго квенги кванан, нилIерго ретIелги ретIун, чияр ургъалида рукIунгейила.
- 
ni/ergo kwengi kwanan, ni/ergo reTelgi reTun, xiyar urvalida rujungeyila.
 
147. НилIерго лаченалълъул чияр бакIалдасса бачIараб гъадилгIан къимат гьабуларебила.
- 
ni/ergo laxena:ul xiyar bajaldaSa bazarab vadilfan qimat habularebila.
 
148. НилIерго лъарацца чияр гIурул хъуй рагIизе толаребила (нилIерго лъарал гьаракь бугони, чияр гIурул гьаракь рагIулареб)
- 
ni/ergo ;araCa xiyar furul ]uy rafi#e tolarebila (ni/ergo ;aral harap bugoni, xiyar furul harap rafulareb.
 
149. НилIерго лъимал – “кIарчанал”, чияр лъимал – “гIадалал”.
- 
ni/ergo ;imal - "jarxamal", xiyar ;imal - "fadalal".
 
150. НилIерго лъималги ццере тун, чияразда малълъаруларел.
- 
ni/ergo ;imalgi Cere tun, xiyara#da ma:arularel.
 
151. НилIерго малъаз гIадин нилIер мугъ хъассулареб.
- 
ni/ergo ma;a# fadin ni/er muv ]aSulareb.
 
152. НилIерго рукъ гIадаб бакI гьечIеб, хъизамалде гIадаб рекIелгъей букIунареб.
- 
ni/ergo ruq fadab baj hezeb, ]i#amalde fadab rejelvey bujunareb.
 
153. НилIерго реццалълъ гIадин, чияр реццалълъ нилIее зарал гьабуларебила.
- 
ni/ergo reCa: fadin, xiyar reCa: ni/eye #aral habularebila.
 
154. НилIерго хъорщода чиниги тун, чияр горда бугеб щагIида баххиллъуге.
- 
ni/ergo ]or&oda xinigi tun, xiyar gorda bugeb &afida ba{il;uge.
 
155. НилIерго хьитинибе ккечIеб цIаялълъ хIетIе бухIуларо.
- 
ni/ergo %itinibe Kezeb `aya: \eTe bu\ularo.
 
156. НилIерго хIал нилIеда лъала, чияр хIал чияда лъала.
- 
ni/ergo \al ni/eda ;ala, xiyar \al xiyada ;ala.
 
157. НилIерго чарухъ чияр чакмаялдасса лълъикIаб.
- 
ni/ergo xaru] xiyar xakmayaldaSa :ijab.
 
158. НилIерго чи – чинкир, чияр чи – курак.
- 
ni/ergo xi - xinkir, xiyar xi - kurak.
 
159. НилIерго чияссда асскIове арав гIодулаго вачIуневила, чияда асскIове арав гIагIадулаго вачIуневила.
- 
ni/ergo xiyaSda aSjowe araw fodulago wazunewila, xiyada aSjowe araw fafadulago wazunewila.
 
160. НилIерго чияссда гIайиб чIвани, «лъаларо валагь», – ан абулебила.
- 
ni/ergo xiyaSda fayib zwani, «;alaro walah», - an abulebila.
 
161. НилIерго чияссул гIамал хераб оцол гIадаб букIунеб, чияр чияссул гIамал хIал кколареб басидул гIадаб букIунеб.
- 
ni/ergo xiyaSul famal [erab ocol fadab bujuneb, xiyar xiyaSul famal \al Kolareb basidul fadab bujuneb.
 
162. НилIерго чияссул хIалтIудасса хIал хьолареб, чияцца гьабулеб гIемерлъун бихьулеб.
- 
ni/ergo xiyaSul \alTudaSa \al %olareb, xiyaCa habuleb femer;un bi%uleb.
 
163. НилIерго чундул гIадал ясал – чияе, чияр пахълаби – нилIее.
- 
ni/ergo xundul fadal yasal - xiyaye, xiyar _a]labi - ni/eye.
 
164. НилIерго ябучу чияр бекерухъаналдасса нусцIцIул лълъикIаб.
- 
ni/ergo yabuxu xiyar bekeru]analdaSa nus~ul :ijab.
 
165. НилIецца вахине гохI балагьарасс нилI реххизе кIкIал балагьулебила.
- 
ni/eCa wa[ine go\ balaharaS ni/ re{i#e Jal balahulebila.
 
166. НилIецца лъималазе цо гьересси бицани, лъималаз нилIее къого бицунеб.
- 
ni/eCa ;imala#e co hereSi bicani, ;imala# ni/eye qogo bicuneb.
 
167. НилIецца ракь цоцIцIул маххссараде ккуни, ракьалълъ нилI нусцIцIул кколел.
- 
ni/eCa rap co~ul ma{Sarade Kuni, rapa: ni/ nus~ul Kolel.
 
168. НилIецца цIцIали лъабго къоялълъ тани, цIцIалиялълъ нилI лъабго моцIцIалълъ тола.
- 
ni/eCa ~ali ;abgo qoya: tani, ~aliya: ni/ ;abgo mo~a: tola.
 
169. НилIецца чIолорхъо бачIеб чияр чол ургъел гьабизе кколареб.
ni/eCa zolor]o bazeb xiyar xol urvel habi#e Kolareb
170. НилIеццаго абураб берцинаб, чияцца абураб ссурукъаб.
- 
ni/eCago aburab bercinab, xiyaCa aburab Suruqab.
 
171. НилIеццаго гьабичIеб нилIее батулареб.
ni/eCago habizeb ni/eye - :ijab, xiyaCa habun&inab - kwe^ab.
- 
НилIеццаго гьабунщинаб – лълъикIаб, чияцца гьабунщинаб – квешаб.
 
172. Нисул даран лъалев, дадил хIал лъалев.
- 
nisul daran ;alew, dadil \al ;alew.
 
173. Нису тIамун тIехх кванан рукIин лълъикI, тIад вугев чияссе наку чIвазегIан.
- 
nisu Tamun Te{ kwanan rujin :ij, Tad wugew xiyaSe naku zwa#efan.
 
174. Нису тIамун тIеххгIагийищин гьезул гьечIебилан абурабила Бахху-бикацца.
- 
nisu Tamun Te{fagiyi&in he#ul hezebilan aburabila ba{u-bikaCa.
 - 
Аваразул ххан Бахху-бикада бицарабила хханлъиялълъул ххалкъ бакъун-къечон бугилан.
 - 
Гьелълъги данде гьадинаб жаваб кьурабила.
 - 
awara#ul {an ba{u-bikada bicarabila {an;iya:ul {alq baqun-qexon bugilan.
 - 
he:gi dande hadinab $awab purabila.
 
175. Нич бахъарассдасса бер бахъарав лълъикIав.
- 
nix ba]araSdaSa ber ba]araw :ijaw.
 
176. Нич бугессда намусги букIуна.
- 
nix bugeSda namusgi bujuna.
 
177. Нич буго чилъиялълъул гIаламат.
- 
nix bugo xi;iya:ul falamat.
 
178. Нич гьечIелълъуб намус гьечIеб, намус гьечIелълъуб нич гьечIеб.
- 
nix heze:ub namus hezeb, namus heze:ub nix hezeb.
 
179. Нодо берцинлъизе – кьенссер, кьибил берцинлъизе – цо чи.
- 
nodo bercin;i#e - penSer, pibil bercin;i#e - co xi.
 
180. Нодо букIкIарассул гьобол ххеххго унев.
- 
nodo buJaraSul hobol {e{go unew.
 
181. НолIссиялда саву ккарав, сонссиялде гIазу барав.
- 
no/Siyalda sawu Karaw, sonSiyalde fa#u baraw.
 
182. Носол балалда бараб жойила чияссул ияхI.
- 
nosol balalda barab $oyila xiyaSul iya\.
 
183. Носол мацIцIалълъ цIцIам босарай, цIцIел лIаралълъ бог босарай.
- 
nosol ma~a: ~am bosaray, ~el /ara: bog bosaray.
 
184. Носоцца гуро къотIулеб, квералълъин.
- 
nosoCa guro qoTuleb, kwera:in.
 
185. Носоцца тIад лъураб жо гурони къотIулареб, мацIцIалълъ кинабго къотIулеб.
- 
nosoCa Tad ;urab $o guroni qoTulareb, ma~a: kinabgo qoTuleb.
 
186. Нохъо бацIцIалъиларо, нохъо чороклъулеб гIамал течIони.
- 
no]o ba~a;ilaro, no]o xorok;uleb famal tezoni.
 - 
«Нохъо чорок! Нохъо чорок!» абун рогьо бан буго цо хIинчIчIалълъ кидаго жиндир бусен бигун букIунеб цоги хIинчIчIалде. Чорокаб хIинчIчIалълъ абун буго - «Доб нохъояли некIого тараб дицца». Рогьо баралълъ жаваб кьун буго - «Нохъо тунилан, нохъо бацIцIалъиларо, нохъо чороклъулеб гIамал течIони».
 - 
«no]o xorok! no]o xorok!» abun roho ban bugo co \inZa: kidago $indir busen bigun bujuneb cogi \inZalde. xorokab \inZa: abun bugo - «dob no]oyali nejogo tarab diCa». roho bara: $awab pun bugo - «no]o tunilan, no]o ba~a;ilaro, no]o xorok;uleb famal tezoni».
 
187. НугI гьечIеб жо – гьересси.
- 
- Нуж кин ругел, бихьинал?
 - 
- ЧIчIужу квешал квеш руго.
 - 
- Нуж кин ругел, бихьинал?
 - 
- ЧIчIужу лълъикIал лълъикI руго.
 - 
nuf hezeb $o - hereSi.
 - 
- nu$ kin rugel, bi%inal?
 - 
- Zu$u kwe^al kwe^ rugo.
 - 
- nu$ kin rugel, bi%inal?
 - 
- Zu$u :ijal :ij rugo.
 
188. Нуж лълъикIанила гъолълъухъ дир бадиссан ралагьизеян абурабила гIолиласс
- 
(дур йокьулей ссурукъай йигилан абидал).
 - 
nu$ :ijanila vo:u] dir badiSan ralahi#eyan aburabila folilaS
 - 
(dur yopuley Suruqay yigilan abudal).
 
189. Нуж цIакъалилан реццани, хIамикIучIалги кьурдулелила.
- 
nu$ `aqalilan reCani, \amijuzalgi purdulelila.
 
190. Нужее нужерго лъимал гIадиналин эбел-инссуе нужги рукIарал.
- 
nu$eye nu$ergo ;imal fadinalin ebel-inSuye nu$gi rujaral.
 
191. Нужее нужерго лъимал гIадинин чияе жидерго лъималги рокьулел.
- 
nu$eye nu$ergo ;imal fadinin xiyaye $idergo ;imalgi ropulel.
 
192. Нус йокьуларей якьадалълъул вас хваги!
- 
nus yopularey yapada:ul was [wagi!
 
193. Нус лълъикIаб жоани, васассул чIчIужуялдеги нусилан абилароан.
- 
nus :ijab $oani, wasaSul Zu$uyaldegi nusilan abilaroan.
 
194. Нус ячунеб меххалълъ ххинкI къаниги гIолилан абулеб, ячараб меххалълъ чед гьабуниги гIолареб.
- 
nus yaxuneb me{a: {inj qanigi folilan abuleb, yaxarab me{a: xed habunigi folareb.
 
195. Нусал барщани, ваццалги барщулел.
- 
nusal bar&ani, waCalgi bar&ulel.
 
196. Нусалда бичIчIизе ясалда абулеб, оцода бичIчIизе булагьиналда кьабулеб.
- 
nusalda biZi#e yasalda abuleb, ocoda biZi#e bulahinalda pabuleb.
 
197. Нусги якьадги – ракьаги нусги.
- 
nusgi yapadgi - rapagi nusgi.
 
198. Нусго гурила, дирай, ххвалчен йигила.
- 
nusgo gurila, diray, {walxen yigila.
 
199. Нусго гъурущ гьечIони, азарго гъурщил зарал кколебила.
- 
nusgo vuru& hezoni, a#argo vur&il #aral Kolebila.
 
200. Нусго гьудулассул ххайиралдасса цо тушманассул зарал кIудияб.
- 
nusgo hudulaSul {ayiraldaSa co tu^manaSul #aral judiyab.
 
201. Нусго къоялълъ борчунебила ярагъ, цо къоялълъ къваригIунебила.
- 
nusgo qoya: borxunebila yaeav, co qoya: qwarifunebila.
 
202. Нусго къоялълъ гIанкIулъуналдасса цо къоялълъ хIелеколъунго лълъикIила.
- 
nusgo qoya: fanju;unaldaSa co qoya: \eleko;ungo :ijila.
 
203. Нусго оцол бетIергьанасс чияда чIвантI гьарарабила.
- 
nusgo ocol beTerhanaS xiyada zwanT hararabila.
 
204. Нусго соналълъ рарал каказдасса ритIухълъиялълъул сагIат бергьунебила.
- 
nusgo sona: raral kaka#daSa riTu];iya:ul safat berhunebila.
 
205. Нусго томеналълъул багьаябги букIунебила гьересси.
- 
nusgo tomena:ul bahayabgi bujunebila hereSi.
 
206. Нусгоялда гьоркьой цо гурони чIчIужуги ятуларей, нусгоялда гъорлI цо гурони чуги батулареб.
- 
nusgoyalda horpoy co guroni Zu$u yatularey, nusgoyalda vor/ co guroni xugi batulareb.
 
207. Нусгоясс гьабураб цоясс биххулеб.
- 
nusgoyaS haburab coyaS bi{uleb.
 
208. Нух бачине гъеду тани, рещтIен рощногохIда гьабулеб.
- 
nu[ baxine vedu tani, re&Ten ro&nogo\da habuleb.
 
209. Нух бихьидал хьит букъарай, гьобол вачIиндал рукъ лълъухьарай.
- 
nu[ bi%idal %it buqaray, hobol wazindal ruq :u%aray.
 
210. Нух гьечIеб кьуру букIунареб, кьо гьечIеб гIор букIунареб.
- 
nu[ hezeb puru bujunareb, po hezeb for bujunareb.
 
211. Нух къваридав чи – хьитал къваридав чи.
- 
nu[ qwaridaw xi - %ital qwaridaw xi.
 
212. Нух гьечIеб кьурулIе кьоялги лъоге, кьолареб бакIалде ххиялги лъоге.
- 
nu[ hezeb puru/e poyalgi ;oge, polareb bajalde {iyalgi ;oge.
 
213. Нух къокъ гьабулеб жо – ххабарила, ххабар къокъ гьабулеб жо – гIакълуйила.
- 
nu[ qoq habuleb $o - {abarila, {abar qoq habuleb $o - faqluyila.
 
214. Нух лълъикIабани, нухда ххер бижилаан.
- 
nu[ :ijabani, nu[da {er bi$ilaan.
 
215. Нух цо гьабе, роцен кIиго гьабе.
- 
nu[ co habe, rocen jigo habe.
 
216. Нухда вахъунелълъул нухлулавги вище.
- 
nu[da wa]une:ul nu[lulawgi wi&e.
 
217. Нухда гIажал батугеги, гIодоб балагь батугеги.
- 
nu[da fa$al batugegi, fodob balah batugegi.
 
218. Нухда данде ккезе бищунго къваригIел гьечIев чи – меххтарав чи; къавулIе вачIине бищунго къваригIел гьечIев чи – меххтарулев гьудул.
- 
nu[da dande Ke#e bi&ungo qwarifel hezew xi - me{taraw xi, qawu/e wazine bi&ungo qwarifel hezew xi - me{tarulew hudul.
 
219. Нухда данде ккун чи лъаларо, черххалълъул гIамалал цIцIан рихьичIони.
- 
nu[da dande Kun xi ;alaro, xer{a:ul famalal ~an ri%izoni.
 
220. Нухда дарулъун ккаги, данде сабаблъун чIваги.
- 
nu[da daru;un Kagi, dande sabab;un zwagi.
 
221. Нухда иналде гьалмагъ валагье, рукъ босилалде мадугьал цIеххе.
- 
nu[da inalde halmav walahe, ruq bosilalde maduhal `e{e.
 
222. Нухда унелълъул радал ххеххго вахъа, бакъанида ххеххго рещтIа.
- 
nu[da une:ul radal {e{go wa]a, baqanida {e{go re&Ta.
 
223. Нухдаги данде чIвагеги баракат гьечIев чи.
- 
nu[dagi dande zwagegi barakat hezew xi.
 
224. Нухлул кIалтIу – гъанссито.
- 
nu[lul jalTu - vanSito.
 
225. Нухлул ххалалъиялде валагьуге, чIчIолелълъуве валагье.
- 
nu[lul {ala;iyalde walahuge, Zole:uwe walahe.
 
226. НухтIе щвезегIан – тIехх, тIохтIе щвезегIан – карщ.
- 
nu[Te &we#efan - Te{, To[Te &we#efan - kar&.
 
227. Нухъа бахъаралълъуб хъвек рещтIунеб.
- 
nu]a ba]ara:ub ]wek re&Tuneb.
 
228. Нухъаялълъ абурабила, роццалда рекъараб гурони, чIимихх къулчIчIугейилан.
- 
nu]aya: aburabila, roCalda reqarab guroni, zimi{ qulZugeyilan.
 
229. Нухъил бер гъадицца бахъарабила
- 
nu]il ber vadiCa ba]arabila.
 
230. Нуцалчияссе киве аниги – бертин.
- 
nucalxiyaSe kiwe anigi - bertin.
 
231. Нуцалчияссул квергIанаб гьан тIокIаб, гъудгIанаб би тIокIаб.
- 
nucalxiyaSul kwerfanab han Tojab, vudfanab bi Tojab.
 - 
Гьаб букIана рагIияталда тIад жидер иххтияр щулалъизе, гьезда гьоркьоб жидер къадру-хIурмат букIине нуцабаз, хханзабаз ургъун бахъараб кици.
 
232. НуцIцIа гъезегIан – гъелдареч, хур бачIинегIан – пурчIина.
- 
nu~a ve#efan - veldarex, [ur bazinefan - _urzina.
 
233. НуцIцIа гьадил бугониги, нукьдул меседилал руго диралълъул.
- 
nu~a hadil bugonigi, nupdul mesedilal rugo dira:ul.
 
234. - НуцIцIа къире, къоролай, къватIив ххутIулев вугин, къоно ричIе, хIурулгIин, хIатIал квачалел ругин.
- 
- nu~a qire, qorolay, qwaTiw {uTulew wugin, qono rize, \urulfin, \aTal kwaxalel rugin.
 - 
- Божиларо, гьабигьан, хIурул цIураб магжида.
 - 
- bo$ilaro, habihan, \urul `urab mag$ida.
 - 
- Божа, божа, къоролай, дурго къвачIаги ххинин.
 - 
- bo$a, bo$a, qorolay, durgo qwazagi {inin.
 
235. НуцIцIида нахъа хьитги батугеги тIинчI-якьадалълъул.
- 
nu~ida ba]a %itgi batugegi Tinz-yapada:ul.
 
236. НуцIцIида нахъе ялагьарай яс гьаюгеги, кIалалълъе валагьарав вас гьавугеги.
- 
nu~ida na]e yalaharay yas hayugegi, jala:e walaharaw was hawugegi.
 
НуцIцIил кIалтIаго – хIеж, хIобокьго – алжан (лълъадилъун ячинессей яс мадугьалихъго ятидал...).