Лъималазе кинидахъ ахIулел кучIдул ڸێمالازې كێنێداڅ احۇلېل كۇڃدۇل Ясазе ахIулел ياسازې احۇلېل Эгъегун гъал бащадай, гъолодиссезул бика. Гъалгун катан гьурщарай лъарагIазул Меседо. Хинги къокъай бакълъулай, кIаз ххалатай болълъихъей. ئېغې ڬۇن غال باۺاداي، غۈلۈدێصېزۇل بێكا. غال ڬۇن كاتان هۇرۺاراي ڸاراعازۇل مېسېدۈ. ځێنڬێ قۈقاي باقڸۇلاي، گاز خالاتي بۈڷێڅېي. ГIумаханассул Хижи, ххункарассул Меседо, Падишагьассул бика, Парзулассул СалтIанат عۇماخاناصۇل ځێجێ، خۇنكاراصۇل مېسېدۈ، فادێشاهاصۇل بێكا، فارزۇلاصۇل سالطانات. ГIарац-месед гIемерай, ГIарабустан баххилай, Маккаялълъул васазе абидал рагIи кьечIей. عاراښ - مېسېد عېمېراي، عارابۇستان باخێلاي، ماڭاياڷۇل واسازې ابێدال راعێ ڨېڃېي ГIумаханассул Бахуцца Хъорщода лъолеб цIарагI, Бахул СалтIанатицца лълъим гьекъолеб сурахIи, СултIан АхIмадил рагьтIа гъулгъудилеб хъахIмикки. عۇماخاناصۇل باځۇڛا څۈرۺۈدا ڸۈلېب ڝاراع، باخۇل سالطاناتێڛا ڷێم هېقۈلېب سۇراحێ، سۇلطان احمادێل راهطا عۇلغۇدێلېب څاحمێڭێ. ГIодоб чIабаралда чIабатI биччарай, ЧIалу-раххиялда гIарац бекьарай, Раса-цIцIалкIу цIцIоролай, цIцIамул гIорто гIарцулай عۈدۈب ڃابارالدا ڃاباط بێڿاراي، ڃالۇ - راخێيالدا عاراښ بېڨاراي، راسا - ڞالگۇ ڞۈرۈلاي، ڞامۇل عۈرتۈ عارښۇلاي. Ясазе ахIулеб ياسازې احۇلېب ЧIоролаби ссихI къотIун ХIотол бусада руго, Сардицца кваркьи бачун, кьижизарулел руго. ڃۈرۈلابێ صێح قۈطۇن حۈتۈل بۇسادا رۇڬۈ، ساردێڛا كوارڨێ باچۇن، ڨێجێزارۇلېل رۇڬۈ. Кьижа мунги, Сумая, кьижа нижер хIеренай, ХIикматал макьабацца берцинлъизе гьаб сордо. ڨێجا مۇنڬێ، سۇمايا، ڨێجا نێجېر حېرېناي، حێكماتال ماڨاباڛا بېرښێنڸێزې هاب سۈردۈ. Дур гьулакалда квер лъун кидаго баба йиго, Кинидахъ кечI ахIизе дахIабабаги йиго. دۇر هۇلاكالدا كوېر ڸۇن كێداڬۈ بابا يێڬۈ، كێنێداڅ كېڃ احێزې داحاباباڬێ يێڬۈ. Кьижа нижер Сумая, ссурмияб зодил тIавус, ТIогьолI берцинаб гIандус, тIогьиб ахIдолеб гIансса. ڨێجا نێجېر سۇمايا، صۇرمێياب زۈدێل طاوۇس، طۈهۈڶ بېرښێناب عاندۇس، طۈهێب احدۈلېب عانصا. ХIалхьиялда егани лага ххеххго борххила, Ссванххиялда кьижани кьегIерлъун чIурканлъила. حالڮێيالدا يېڬانێ لاڬا خېخڬۈ بۈرخێلا، صوانخێيالدا ڨێجانێ ڨېعېرڸۇن ڃۇرگانڸێلا. Кьижа, кьижа, Сумая, сордо ххеххго рогьине, Бакъ баккидал бабацца бубай ццадахъ ячина. ڨێجا، ڨێجا سۇمايا، سۈردۈ خېخڬۈ رۈهێنې. باق باڭێدال باباڛا بۇباي ڛاداڅ ياچێنا. МахI гьуинаб дир гени, кIаркьен багIараб дир гIеч, ГIандадерил ролIалълъул бищун босараб дир мугь. ماح هۇئێناب دێر ڬېنێ، گارڨېن باعاراب دێر عېچ، عاندادېرێل رۈڶاڷۇل بێۺۇن بۈساراب دێر مۇه. БагIармеседил хIули, гьоло-маргъалул гъуни, Лага гургинай Бика, габур ххалатай Баху, Гьаракь берцинаб гагу, габур ссурмияб микки, ХIатIал багIараб мокъокъ, мукъур чараб чаргъедо. باعارمېسېدێل حۇلێ، هۈلۈ - مارغالۇل غۇنێ، لاڬا ڬۇرڬێناي بێكا، ڬابۇر خالاتاي باځۇ، هاراڨ بېرښێناب ڬاڬۇ، ڬابۇر صۇرمێياب مێڭێ، حاطال باعاراب مۈقۈق، مۇقۇر چاراب چارغېدۈ. Росу бакьулI бижараб гъветIги йиго бабал мун, ГъотIодасса бортараб тIегьги йиго бабал мун, ТIегьги бортун, бижараб чамассдакги йиго бабал мун. رۈسۇ باڨۇڶ بێجاراب غوېطڬێ يێڬۈ بابال مۇن، غۈطۈداصا بۈرتاراب طېهڬێ ئێڬۈ بابال مۇن، طېهڬێ بۈرتۇن بێجاراب ڃاماصداكڬێ يێڬۈ مۇن. ХIан къотIулей ятаги, къанцIцI гьабулей ятаги, Къоло щуго куй хъураб кванил рокъой ятаги. حان قۈطۇلېي ياتاڬێ، قانڞ هابۇلېي ياتاڬێ، قۈلۈ ۺۇڬۈ كۇي څۇراب كوانێل رۈقۈي ياتاڬێ. Габуралда бугеб гIуж, гIоноялда лъураб тIанкI, Дир берцинай куц бика, камилай ссурат бика, ПатIимат. ڬابۇرالدا بۇڬېب عۇج، عۈنۈيالدا ڸۇراب طانگ، دێر بېرښێناي كۇښ بێكا، كامێلاي صۇرات بێكا، فاطێمات. Кьеларо гъедуялълъе, кьеларо гьудгьудалълъе, Гочин рекъараб мокъокъ, бакъан берцинаб гIансса, ПатIимат. ڨێلارۈ غېدۇياڷې، ڨېلارۈ هۇدهۇداڷې، ڬۈچێن رېقاراب مۈقۈق، باقان بېرښێناب عانصا، فاطێمات. Жеги тIегь баккилелде тIегьалейги ятаги, ТIаде бакъ бахилалде кIиябго гъал кьураги, ПатIимат! جېڬێ طېه باڭێلېلدې طېهالېيڬێ ياتاڬێ، طادې باق باځێلالدې گێيابڬۈ غال ڨۇراڬێ، فاطێمات. Кьин ссверун бачIиналде гьарун чагIи рачIаги, Гьез дуе чакар гIадаб чанги ссайгъат бачIайги, ПатIимат! ڨێن صوېرۇن باڃێنالدې هارۇن چاعێ راڃاڬێ، هېز دۇيې چاكار عاداب صايغات باڃاڬێ، فاطێمات. ГьоцIцIо кIутIун цIцIар лъурайги бабал ай, ЦIцIибил кIутIун кIал лъурайги бабал ай! هۈڞۈ گۇطۇن ڞار ڸۇرايڬێ بابال اي، ڞێبێل گۇطۇن گال ڸۇرايڬێ بابال اي. Ххайдакъалълъул багIаргIечги бабал ай, ГIамбаралълъул хъахIаб тIегьги бабал ай! خايداقاڷۇل باعارعېچڬێ بابال اي، عامباراڷۇل څاحاب طېهڬێ بابال اي. Елъулаго кIал берцинай бабал ай, КIалъалаго бер берцинай бабал ай, ЧуричIого беркIал хъахIай бабал ай, ХъвачIого кьенссер чIегIерай бабал ай! يېڸۇلاڬۈ گال بېرښێناي بابال اي، گاڸالاڬۈ بېر بېرښێناي بابال اي، چۇرێڃۈڬۈ بېرگال څاحاي بابال اي، څواڃۈڬۈ ڨېنصېر ڄېعېراي بابال اي. Биараб гIарцул тIурай, партIул ролIул гьаюрай, Меседкунал гIомо гьай, гIарцукунал чалу гьай, Чакаралълъул кила гьай, Кавказалълъул бурутI гьай. بێئاراب عارښۇل طۇراي، فارطۇل رۈڶۇل هايۇراي، مېسېدكۇنال عۈمۈ هاي، عارښۇكۇنال چالۇ هاي، چاكاراڷۇل كێلا هاي، كاوكازاڷۇل بۇرۇط هاي. Эгъегун гъал бащадай гъуниссезул Меседо, Гъалгун габур бащадай кIикIундерил сурахIи. ئېغې ڬۇن غال باۺاداي غۇنێصېزۇل مېسېدۈ، غال ڬۇن ڬابۇر باۺاداي گێگۇندېرێل سۇراحێ. Эбелалълъе йокьулей ракьа гьечIеб чамассдак, Адаязе ххирияй ххам борцунеб гIарцул натI. ئېبېلاڷې يۈڨۇلېي راڨا هېڃېب چاماصداك، ادايازې خێرێياي خام بۈرښۇنېب عارښۇل ناط. Мугъ берцинай кочIохъан, тIохх берцинай кьурдухъан, РитIи берцинал кверал, рахъи берцинал хIатIал. مۇه بېرښێناي كۈڃۈڅان، طۈخ بېرښێناي ڨۇردۇڅان، رێطێ بېرښێنال كوېرال، راڅێ بېرښێنال حاطال. ХIатIал мокъокъилай, берал цIцIудулай, Къудра тIавусилай, бакъан хIанчIчIилай. حاطال مۈقۈقێلاي، بېرال ڞۇدۇلاي، قۇدرا طاوۇسێلاي، باقان حانڄێلاي. ТIину хIалал хIорабахъ лълъалъадилей ятаги ХIубал гIебал кIалгIабахъ юкъарилей ятаги. طێنۇ حالال حۈراباڅ ڷاڸادێلېي ياتاڬێ، حۇبال عېبال گالعاباڅ يۇقارێلېي ياتاڬێ. Къасси моцIцIгIан цIцIвакарай, цIцIадал лълъимгIан яцIцIадай, ГIодоб чIабар чIабтIилай, чIалу-раххи гIарцулай. قاصێ مۈڞعان ڞواكاراي، ڞادال ڷێمعان ياڞاداي، عۈدۈب ڃابار ڃابطێلاي، ڃالۇ - راخێ عارښۇلاي. Дур рукъалълъул къадада къого сурахIи баяй, Гьелълъулги хьибилалда нусго гъадаро баяй. دۇر رۇقاڷۇل قادادا قۈڬۈ سۇراحێ باياي، هېڷۇلڬێ ڮێبێلالدا نۇسڬۈ غادارۈ باياي. БатIи-батIияб тIогьол тIутIун гьаюрай бика, Берци-берцинаб ххарил ххеххун гьаюрай бика. باطێ - باطێياب طۈهۈل طۇطۇن هايۇراي بێكا، بېرښێ - بېرښێناب خارێل خېخۇن هايۇراي بێكا. Вай дур дада чIахъаяй дардаманалълъул гагу, Дадал васал чIахъаяй Ххайдакъалълъул багIаргIеч. واي دۇر دادا ڃاڅاياي دارداماناڷۇل ڬاڬۇ، دادال واسال ڃاڅاياي خايداقاڷۇل باعارعېچ. Бакъда щубилI букIунеб бакъан берцинаб мокъокъ, ХIорлъудуниб букIунеб мукъур ссурмияб микки. باقدا ۺۇبێڶ بۇگۇنېب باقان بېرښێناب مۈقۈق، حۈرڸۇدۇنێب بۇگۇنېب مۇقۇر صۇرمێياب مێڭێ. Берал руго берцинал, щиб кьуниги кьоларел, Кьунссрул руго гьайбатал, азар гIиял багьаял. بېرال رۇڬۈ بېرښێنال، ۺێب ڨۇنێڬێ ڨۈلارېل، ڨۇنصرۇل رۇڬۈ هايباتال، ازار عێيال باهايال. Азарго гIи къунцIулессе кьела гьай, Къого гIака бечIчIулессе кьела гьай, Пулеб гьури гьукъарассе кьела гьай, Гьалагаб гIор квегъарассе кьела гьай. ازارڬۈ عێ قۇنڞۇلېصې ڨېلا هاي، قۈڬۈ عاكا بېڄۇلېصې ڨېلا هاي، فۇلېب هۇرێ هۇقاراصې ڨېلا هاي، هالاڬاب عۈر كوېغاراصې ڨېلا هاي. Вай нижер берцинай, нижер берцинай, Квассул нухи гIадай нижер берцинай. Вай, нижер чIухIарай, нижер чIухIарай, Квасквасул цер гIадай нижер чIухIарай. واي نێجېر بېرښێناي، نێجېر بېرښێناي، كواصۇل نۇځێ عاداي نێجېر بېرښێناي. واي نێجېر ڃۇحاراي، نێجېر ڃۇحاراي، كواسكواسۇل ښېر عاداي نێجېر ڃۇحاراي. Ххадижатбика, жанбика, жавгьаралълъул тажбика, Тамашаяй куцбика, камилай ссуратбика. خادێجاتبێكا، جانبێكا، جاوهاراڷۇل تاجبێكا، تاماشاياي كۇښبێكا، كامێلاي صۇراتبێكا. Бабай, бабай, БатIина, Щуб чIчIикIулеб гIанкIил тIинчIчI, Щар чIчIикIулеб катил тIинчIчI, ГIарцумаххазул ччитIир. Бакълъахъ гочулеб мокъокъ, Хьонда пещтIолеб гIансса, БагIарнагIлил гIанаби, ГIакдал нахул кIаркьаби, МахI гьуинаб хIавагIеч. باباي، باباي، باطێنا، ۺۇب ڄێگۇلېب عانگێل طێنڄ، ۺار ڄێگۇلېب كاتێل طێنڄ، عارښۇماخازۇل ڿێتێر. باقڸاڅ ڬۈچۇلېب مۈقۈق، ڮۈندا فېۺطۈلېب عانصا، باعارناعلێل عانابێ، عاكدال ناځۇل گارڨابێ، ماح هۇئێناب حاواعېچ. БахьинчIимичI чIамурай, чIегIергьоло бекарай, Нусида хъвараб кверги каранда бакъ гIадинай, Кодоб босулеб газа меседил хIули гIадай. باڮێنڃێمێڃ ڃامۇراي، ڃېعېرهۈلۈ بېكاراي، نۇسێدا څواراب كوېرڬێ كاراندا باق عادێناي، كۈدۈب بۈسۇلېب ڬازا مېسېدێل حۇلێ عاداي. Рисалат, росуберцин, росонир ххинкIалберцин, Гъажалда гIеретIберцин, кIалдиб мучариберцин. رێسالات رۈسۇبېرښێن، رۈسۈنێر خێنگالبېرښێن، غاجالدا عېرېطبېرښێن. ТIанссаялда ссверарай, салмагалда тирарай, Ссаргъассалълъуй чордарай, чиниялълъуй кванарай, Риидала щар чIварай, хасало таххтIа чIварай, Таххтирассул ГIайшат. طانصايالدا صوېراراي، سالماڬالدا تێراراي، صارغاصاڷۇي چۈرداراي، چێنێياڷۇي كواناراي، رێئێدالا ۺار ڃواراي، ځاسالۈ تاخطا ڃواراي، تاخطێراصۇل عايشات. Дуе, яс, цIцIар кьун буго гьацIцIудасса гьуинаб. Берал дуе кьун руго цIцIолбодасса гургинал. ГIамбаралълъул тIегьги мун, Ххайдакъалълъул гIечги мун. Эбел йоххарайги мун, росу баххилайги мун. دۇيې ياس ڞار ڨۇن بۇڬۈ هاڞۇداصا هۇئێناب. بېرال دۇيې ڨۇن رۇڬۈ ڞۈلبۈداصا ڬۇرڬێنال. عامباراڷۇل طېهڬێ مۇن، خايداقاڷۇل عېچڬێ مۇن. ئېبېل يۈخارايڬێ مۇن، رۈسۇ باخێلايڬێ مۇن. Огь, берцинай, берцинай, беццичIого ссан тарай. Огь, чIухIарай, чIухIарай, чIарачIого хур тарай. ГIанкIабазе тIи барай, тIутIацца рахь чIчIикIарай. Гванзкуйдузе ххер барай, ххуххазе накку барай. ئۈه بېرښێناي، بېرښێناي، بېڛێڃۈڬۈ صان تاراي. ئۈه ڃۇحاراي، ڃۇحاراي، ڃاراڃۈڬۈ ځۇر تاراي. عانگابازې طێ باراي، طۇطاڛا راڮ ڄێگاراي. ڬوانزكۇيدۇزې خېر باراي، خۇخازې ناڭۇ باراي. Букъулаго чилай хварай, чурулаго квас хварай, Макьил ссванххи гурони, мергил дваргъи бахъичIей. بۇقۇلاڬۈ چێلاي ځواراي، چۇرۇلاڬۈ كواس ځواراي، ماڨێل صوانخێ ڬۇرۈنێ، مېرڬێل دوارغێ باڅێڃېي. Рисалат – росу берцин, росонир ххинкIал берцин, Мугъалда гIеретI берцин, кIалдиб мучари берцин. رێسالات - رۈسۇ بېرښێن، رۈسۈنێر خێنگال بېرښێن، مۇغالدا عېرېط بېرښێن، گالدێب مۇچارو بېرښێن. Биун гIарцул тIурай гьай, партIун ролIул гьаюрай, Меседкунал гIомо гьай, гIарацкунал чалу гьай, Чакаралълъул кила гьай, Кавказалълъул бурутI гьай. بێئۇن عارښۇل طۇراي هاي، فارطۇن رۈڶۇل هايۇراي، مېسېدكۇنال عۈمۈ هاي، عاراښكۇنال چالۇ هاي، چاكاراڷۇل كێلا هاي، كاوكازاڷۇل بۇرۇط هاي. Елъулаго кIалберцин, кIалъалаго цаберцин. ЧуричIого беркIалхъахI, хъвачIого кьенссерчIегIер. Ясалазда берцинйихь, берцинай дир меседу. يـېڸۇلاڬۈ گالبېرښێن، گاڸالاڬۈ ښابېرښێن، چۇرێڃۈڬۈ بېرگالڅاح، څواڃۈڬۈ ڨېنصېرڄېعېر. ياسالازدا بېرښێنيێڮ، بېرښێناي دێر مېسېدۇ. БагIаргьоло чIамаяй, чIегIергьоло бекаяй, ГIодоб чIабар чIабтIилай, чIалу-рихьи гIарцулай. Дур рукъалълъул къадада къого сурахIи баяй, Гьелълъулги хьибилалда анцIго гъадаро баяй. БатIи-батIияб тIогьол тIутIун гьаюрай гIадай, Берци-берцинаб ххарил ххеххун гьаюрай гIадай. باعارهۈلۈ ڃاماياي، ڄېعېرهۈلۈ بېكاياي، عۈدۈب ڃابار ڃابطێلاي، ڃالۇ - رێڮێ عارښۇلاي. دۇر رۇقاڷۇل قادادا قۈڬۈ سۇراحێ باياي. هېڷۇلڬێ ڮێبێلالدا انڝڬۈ غادارۈ باياي. باطێ - باطێياب طۈهۈل طۇطۇن هايۇراي عاداي. بېرښێ - بېرښێناب خارێل خېخۇن هايۇراي عاداي. Эгъегун гъал бащадай гъуниссезул меседу, Гъалгун габур бащадай кIикIундерил сурахIи. ئېغېڬۇن غال باۺاداي غۇنێصېزۇل مېسېدۇ، غالڬۇن ڬابۇر باۺاداي گێگۇندېرۇل سۇراحێ. Бахьин чIимичI чIамурай, чIегIергьоло бекарай, Нусида хъвараб кверги каранда бакъ гIадинай, Кодоб босулеб газа меседил хIули гIадай. باڮێن ڃێمێج ڃامۇراي، ڄېعېرهۈلۈ بېكاراي، نۇسێدا څواراب كوېرڬێ كاراندا باق عادێناي، كۈدۈب بۈسۇلېب ڬازا مېسېدێل حۇلێ عاداي. Берциналълъа хъамурай, хъахIмаккалълъа йищарай, Йищун къватIий йосарай, къватIаздаго нур барай. بېرښێناڷا څامۇراي، څاحماڭاڷا يـێۺاراي، يێۺۇن قواطێي يېساراي، قواطازداڬۈ نۇر باراي. Эбелалълъе йокьулей ракьа гьечIеб чамассдак, Адаязе ххирияй ххам борцунеб гIарцул натI. ئېبېلاڷې يۈڨۇلېي راڨا هېڃېب چاماصداك، ادايازې خێرێياي خام بۈرښۇنېب عارښۇل ناط. Вай, берцинай, берцинай, берциналълъа хъамурай, ХъахIалълъаги йищарай, щарил нахгIан хIеренай. ГIоде, гIоде, дир месед, гIанаби багIарлъизе. ГIоде, гIоде, гьитIинай, бералги чалуххлъизе. КватIичIого ххасел ун, ххадуб цIцIерги биина. واي بېرښێناي، بېرښێناي، بېرښێناڷا څامۇراي، څاحاڷاڬێ يێۺاراي، ۺارێل ناځعان حېرېناي. عۈدې، عۈدې، دێر مېسېد عانابێ باعارڸێزې. عۈدې، عۈدې، هێطێناي، بېرالڬێ چالۇخڸێزې. كواطێڃۈڬۈ خاسېل ئۇن، خادۇب ڞېرڬێ بێئێنا. ГьоцIцIо кIутIун цIцIар лъурай дир ГIайшат. Щибил кIутIун бер лъурай дир ГIайшат. Ххайдакъалълъул гIеч гIадай дир ГIайшат. ГIамбаралълъул тIегь гIадай дир ГIайшат. هۈڞۈ گۇطۇن ڞار ڸۇراي دێر عايشات. ۺێبێل گۇطۇن بېر ڸۇراي دێر عايشات. خايداقاڷۇل عېچ عاداي دێر عايشات. عامباراڷۇل طېه عاداي دێر عايشات. MахI гьуинаб дир гени, кIаркьен багIараб дир гIеч. ТIиндадерил ролIалълъулI бищун босараб дир мугь. БагIармеседил хIуби, гьоло-маргъалул гъуни, Лага гургинай бика, габур ххалатай баху, Гьаракь берцинаб гагу, габур ссурмияб микки, ХIатIал багIараб мокъокъ. ماح هۇئێناب دێر ڬېنێ، گارڨېن باعاراب دێر عېچ. طێندادېرێل رۈڶاڷۇڶ بێۺۇن بۈساراب دێر مۇه. باعارمېسېدێل حۇبێ، هۈلۈ - مارغالۇل غۇنێ، لاڬا ڬۇرڬێناي بێكا، كابۇر خالاتي باځۇ، هاراڨ بېرښێناب ڬاڬۇ، ڬابۇر صۇرمێياب مێڭێ، حاطال باعاراب مۈقۈق. ХIанчIчIи чI ирчIидилелде, чIарал хурий яхарай. ЧIороло борчIилелде, балълъда нахъа кIусарай. Берцинал къачIалелде, къолое хур лъилъарай. БагIарбакъ баккилалде, бахъун балълъгун ятарай. حانڄێ ڃێرڃێدێلېلدې، ڃارال ځۇرێي ياځاراي. ڃۈرۈلۈ بۈرڃێلېلدې، باڷدا ناڅا گۇساراي. بېرښێنال قاڃالېلدې، قۈلۈيې ځۇر ڸێڸاراي. باعارباق باڭێلالدې، باڅۇن باڷڬۇن ياتاراي. ПатIимат, тIатIул ххинкI, тIатIи буссун, ханал ххинкI, Хоно чIехьон, пурщина, эбелалълъул ПатIимат. فاطێمات، طاطۇل خێنگ، طاطێ بۇصۇن، ځانال خێنگ، ځۈنۈ ڃېڮۈن، فۇرۺێنا، ئېبېلاڷۇل فاطێمات. Мугъ берцинай кочIохъан, тIохх берцинай кьурдухъан. РитIи берцинал кверал, рахъи берцинал хIатIал. مۇغ بېرښێناي كۈڃۈڅان، طۈخ بېرښێناي ڨۇردۇڅان. رێطێ بېرښێنال كوېرال، راڅێ بېرښێنال. Гъатун катан гьурщарай лъарагIазул меседу. Гьадил къали къирщулей, къолол бетIер гьурщулей, Ишан гьабун, квер хьвагIун, корол рокъой йортулей. غاتۇن كاتان هۇرۺاراي ڸاراعازۇل مېسېدۇ. هادێل قالێ قێرۺۇلېي، قۈلۈل بېطېر هۇرۺۇلېي، ئێشان هابۇن، كوېر ڮواعۇن، كۈرۈل رۈقۈي يۈرتۇلېي. ХIатIал мокъокъилай, берал цIцIудулай, Къадру тIавусилай, бакъан хIанчIчIилай. حاطال مۈقۈقێلاي، بېرال ڞۇدۇلاي، قادرۇ طاوۇسێلاي، باقان حانڄێلاي. Гьарун чагIи рачIани, ханзабазе кьеларо. Азарго гIи къунцIулессе кьела гьай. Къого гIака бечIчIулессе кьела гьай. Чакма-хьитал цIцIвакарассе кьела гьай. Пулеб гьури гьукъарассе кьела гьай. Гьалагаб гIор квегъарассе кьела гьай. هارۇن چاعێ راڃانێ، ځانزابازې ڨېلارۈ. ازارڬۈ عێ قۇنڝۇلېصې ڨېلا هاي. قۈڬۈ عاكا بېڄۇلېصې ڨېلا هاي. چاكما - ڮێتال ڞواكاراصې ڨېلا هاي. فۇلېب هۇرێ هۇقاراصې ڨېلا هاي. هالاڬاب عۈر كوېغاراصې ڨېلا هاي. Берал цIцIудулай, хIатIал мокъокъилай, Макъан хIанчIчIилай, къадру тIавусилай, Васал сородулей, ясал ццидахуней, ХIалтIуде регIи бугей, гIолилазул дагIба ккарай, Кьерилазул кьал бергьарай. بېرال ڞۇدۇلاي، حاطال مۈقۈقێلاي، ماقان حانڄێلاي، قادرۇ طاوۇسێلاي، واسال سۈرۈدۇلېي، ياسال ڛێداځۇنېي، حالطۇدې رېعێ بۇڬېي، عۈلێلازۇل داعبا ڭاراي، ڨېرێلازۇل ڨال بېرهاراي. ВАСАЗЕ АХIУЛЕЛ واسازې احۇلېل Инссул хIал ккурав ватаги, ХIамил рачIчI ккурав ватаги, Гьагьицца рак баччарав ватаги, Гъажалда ах гьабурав ватаги, ХIинццлъи гьечIев ватаги, ХIалай ватулев ватаги. ئێنصۇل حال ڭۇراو واتاڬێ، حامێل راڄ ڭۇراو واتاڬێ، هاهێڛا راك باڿاراو واتاڬێ، غاجالدا اځ هابۇراو واتاڬێ، حێنڛڸێ هېڃېو واتاڬێ، حالاي واتۇلېو واتاڬێ. МутагIиллъун вукIине ГIандивеги витIила. ГIалимчилъун вахъине МелъелтIеги витIила. ТIугьдузул ххулжалги цIун, Воххун щвела бабахъе, Хьулазул кисаял цIун, РещтIина гьудулалълъухъ. مۇتاعێلڸۇن وۇگێنې عاندێوېڬێ وێطێلا. عالێمچێڸۇن واڅێنې مېڸېلطېڬێ وێطێلا. طۇهدۇزۇل خۇلجالڬێ ڝۇن، وۈخۇن ۺوېلا باباڅې، ڮۇلازۇل كێسايال ڝۇن، رېۺطێنا هۇدۇلاڷۇڅ. Газа-бел гузилав, раххан ххурххилав, Ххалеб гъотIол пихъил гъунал чIахIияв. ڬازا - بېل ڬۇزێلاو، راخان خۇرخێلاو، خالېب غۈطۈل فێڅێل غۇنال ڃاحێياو Лаилагь иллаллагь, кьижа дир месед, Мун кIудияв гIеяв, дуниял щваяв! Лаилагь иллаллагь, кьижа дир лълъикIав, Дур ракIалълъ йищарай ячила дуе! Лаилагь иллаллагь, кьижа дир ххирад, Я БетIергьан Аллагь цIуне гьав дир вас! لا اله الا الله، ڨێجا دێر مېسېد، مۇن گۇدێياو عېياو، دۇنێيال ۺواياو. لا اله الا الله، ڨێجا دێر ڷێگاو، دۇر راگاڷ يێۺاراي ياچێلا دۇيې، لا اله الا الله، ڨێجا دێر خێراد، يا بېطېرهان الله ڝۇنې هاو دێر واس. БацIида кIалдисса цIигьан бахъарав, ЦIиркъида бадисса магIу бикъарав. Борхьил чохьониссан чол нух бахъарав, Чабхъада гьунарал гIемер росарав. باڝێدا گالدێصا ڝێهان باڅاراو، ڝێرقێدا بادێصا ماعۇ بێقاراو. بۈرڮێل چۈڮۈنێصان چۈل نۇځ باڅاراو، چابڅادا هۇنارال عېمېر رۈساراو. КIанцIун чоде вахарав, чIухIун ярагъ борчарав, Беххе унеб ххеххаб гIор, жанив кIанцIун, бахарав, ХхарилI бугеб аздагьо, кIихIи къотIун, реххарав, Лъабнухида хъала бан, тушбабигун вагъарав. گانڝێن چۈدې واځاراو، ڃۇحۇن ياراغ بۈرچاراو، بېخې ئۇنېب خېخاب عۈر، جانێو گانڝۇن، باځاراو، خارێڶ بۇڬېب ازداهۈ، گێحێ قۈطۇن، رېخاراو، ڸابنۇځێدا څالا بان، تۇشبابێڬۇن واغاراو. Зодор ругел цIцIаназе, хIорде рачун, цIцIам кьурав, ЦIцIорор ругел ритIучIал, чагъана хъван, кьурдарав, Чол кьолонив кьурдарав, кьибилалда нур барав, …БогIол цагъур кIудияв, чIчIалда мохмох биццатав زۈدۈر رۇڬېل ڞانازې، حۈردې راچۇن، ڞام ڨۇراو، ڞۈرۈر رۇڬېل رێطۇڃال، چاغانا څوان، ڨۇرداراو، چۈل ڨۈلۈنێو ڨۇرداراو، ڨێبێلالدا نۇر باراو، بۈعۈل ښاغۇر گۇدێياو، ڄالدا مۈځمۈځ بێڛاتاو. Вай, МухIамад – хIенхIил гъветI, ХIехь багIараб гIечул гъветI, ГIазухъахIаб мокьрол гъветI, Бикьун щвараб тIогьол гъветI ТIепун щвараб цIцIороссаролI. واي مۇحاماد حېنحێل غوېط، حېڮ باعاراب عېچۇل غوېط، عازۇڅاحاب مۈقرۈل غوېط، بێقۇن ۺواراب طۈهۈل غوېط طېفۇن ۺواراب ڞۈرۈصارۈڶ. БакьулI гIамбар хъвараб гIусмани месед, Меседил ххатI хъвараб миссрияб ххвалчен. Багьа кьун босараб бидаяб айгъир, Ахх – кьижа, кьижа, ххеххго кIудияв гIезе. باڨۇڶ عامبار څواراب عۇسمانێ مېسېد، مېسېدێل خاط څواراب مێصرێياب خوالچېن. باها ڨۇن بۈساراب بێداياب ايغێر، اخ ڨێجا، ڨێجا خېخڬۈ گۇدێياو عېزې. Бохх басандун, ракI басандун, Вахъа, МухIамад, кIанцI-кIанцI. КIанцIе, кIанцIе, дир микьир, КIанцIе, кIанцIе, дир месед. بۈخ باساندۇن، راگ باساندۇن، واڅا، مۇحاماد، گانڝ - گانڝ. گانڝې، گانڝې، دێر مێڨێر، گانڝې، گانڝې، دێر مېسېد. Этекал тIогьилал, тIаргъал багIарал Цо къокъа баккила къилбаялдассан. Язихъал рахина тIохил рагIалде ТIолго ссугъуралълъул ретIелги ретIун. Дицца мун витIила жамагIаталде Инссул дуй ххутIараб хурайсенги лъун. ئېتېكال طۈهێلال، طارغال باعارال ښۈ قۈقا باڭێلا قێلبايالداصان. يازێڅال راځێنا طۈځێل راعالدې طۈلڬۈ صۇغۇراڷۇل رېطېلڬێ رېطۇن. دێڛا مۇن وێطێلا جاماعاتالدې ئێنصۇل دۇي خۇطاراب ځۇرايسېنڬێ ڸۇن. Гъал меседил чодулав, вачIа, вачIа бабахъе. Вахъун вачIа бабахъе, дуре, дуре дадахъе. Гьарун бараб цIцIадал щуб, цIцIалун щвараб бакъул нур. АхIизе цIцIар берцинав, бихьизе куц беричав. Гьанги белъун, чед бежун, Чанавеги унев ав. Чуги бачун, цIцIал кьабун, ЦIцIоровеги унев ав. غال مېسېدێل چۈدۇلاو، واڃا، واڃا باباڅې. واڅۇن واڃا باباڅې، دێرې، دۇرې داداڅې. هارۇن باراب ڞادال ۺۇب، ڞالۇن ۺواراب باقۇل نۇر. احێزې ڞار بېرښێناو، بێڮێزې كۇښ بېرێچاو. هانڬێ بېڸۇن، چېد بېجۇن، چاچاناوېڬێ ئۇنېو او. چۇڬێ باچۇن، ڞال ڨابۇن، ڞۈرۈوېڬێ ئۇنېو او. Гьарун кьураб цIцIад гIадинав эбел ав. ЦIцIалун кьураб бакъ гIадинав эбел ав. Бакъ-моцIцIалълъул канлъи гIадав авлъидал. Кереналълъул ракI гIадинав авлъидал. هارۇن ڨۇراب ڞاد عادێناو ئېبېل او. ڞالۇن ڨۇراب باق عادێناو ئېبېل او. باق - مۈڞاڷۇل كانڸێ عاداو اوڸێدال. كېرېناڷۇل راگ عادێناو اوڸێدال. РакIалълъулги кIулал гIадав авлъидал. КIулал рараб гъамасс гIадав авлъидал. Гъанссинибги месед гIадав бабал ав. راگاڷۇلڬێ گۇلال عاداو اوڸێدال. گۇلال راراب غاماص عاداو اوڸێدال. غانصێنێبڬێ مېسېد عاداو بابال او. ГьоцIцIо кIутIун, кIал гъурав, ЦIцIибил кIутIун, бер гъурав, Рачлихъ чакар гIадинав, Чвантиниб гIарац гIадав, Охол ролълъул ххинкI гIадав, Ххасел ролълъул чед гIадав, КьурулI милълъиршо гIадав, Якъаралълъуб квенги – мун, Къечаралълъуб лълъимги – мун. هۈڞۈ گۇطۇن، گال غۇراو، ڞێبێل گۇطۇن، بېر غۇراو، راچلێڅ چاكار عادێناو، چوانتێنێب عاراښ عاداو، ئۈځۈل رۈڶۇل خێنگ عاداو، خاسېل رۈڶۇل چېد عاداو ڨۇرۇڶ مێڷێرشۈ عاداو، ياقاراڷۇب كوېنڬێ مۇن، قېچاراڷۇب ڷێمڬێ مۇن. Бералберцин – цидул тIинчIчI, ЦабигIиссин – гIанкIкIил тIинчIчI, ГIундул къокъаб бацIил тIинчIчI, Ххеххлъи гьабун кIудав гьав! بېرالبېرښێن ښێدۇل طێنڄ، ښابێعێصێن عانڴێل طێنڄ، عۇندۇل قۈقاب باڝێل طێنڄ، خېخڸێ هابۇن گۇداو هاو. Тушбабазда речIчIулеб чIорбутIлъундай вахъина, ЧIухIдаего хьвадулев хъергъулъундай лIугьина. Дандиялги ххадур тун, кIанцIунгодай ина мун, Ццере ругел нахъа тун, векерунгодай ина, – Дунял ссверун вуссунев, бабал ссурмияб микки. تۇشبابازدا رېڄۇلېب ڃۈربۇطڸۇنداي واڅێنا، ڃۇحدايېڬۈ ڮوادۇلېو څېرغۇڸۇنداي ڶۇهێنا. داندێيالڬێ خادۇر تۇن، گانڝۇنڬۈداي ئێنا مۇن، ڛېرې رۇڬېل ناڅا تۇن، وېكېرۇنڬۈداي ئێنا، دۇنيال صوېرۇن وۇصۇنېو، بابال صۇرمێياب مێڭێ. Боял рахъаралълъув чу багьадурав, ЧагIи рахъаралълъув рагъ гъалбацIилав, ГодекIаниб кьибил кьуркьузабурав, Кьалда бахIарзалги хIинкъизарурав, Росдал гIадамалгун гIамал рекъарав Ваццлъун вихьаги мун тIулил яццазда. بۈيال راڅاراڷۇو چۇ باهادۇراو، چاعێ راڅاراڷۇو راغ غالباڝێلاو، ڬۈدېگانێب ڨێبێل ڨۇرڨۇزابۇراو، ڨالدا باحارزالڬێ حێنقێزارۇراو، رۈسدال عادامالڬۇن عامال رېقاراو، واڛڸۇن وێڮاڬێ مۇن طۇلێل ياڛازدا. Месед цIунулеб кIуни, кIулал рахалеб гъамасс, Гъанссиниб лъолеб сагIат, санкIиниб лъолеб гIарац. مېسېد ڝۇنۇلېب گۇنێ، گۇلال راځالېب غاماص، غانصێنێب ڸۈلېب ساعات، سانگێنێب ڸۈلېب عاراښ. КIанцIун чоде вахарав, чIухIун ярагъ борчарав, Беххе унеб ххеххаб гIор жанив кIанцIун бахарав. ХхарилI бугеб аздагьо кIихIи къотIун реххарав, Лъабнухида хъала бан, тушбабигун вагъарав. گانڝۇن چۈدې واځاراو، ڃۇحۇن ياراغ بۈرچاراو، بېخې ئۇنېب خېخاب عۈر جانێو گانڝۇن باځاراو. خارێڶ بۇڬېب ازداهۈ گێحێ قۈطۇن رېخاراو، ڸابنۇځێدا څالا بان، تۇشبابێڬۇن واغاراو. Ярагъ чаран, чу гьалаг, чвархъан вегьила тIаде. Чу гьалагав багьадур рещтIина эбелалда. Ярагъалълъул чвархъухъе чагIи нахъ балагьарав, Чодул малал тIваркъухъе тIуркIун эбел йорчIарав. ياراغ چاران، چۇ هالاڬ، چوارڅان وېهێلا طادې. چۇ هالاڬاو باهادۇر رېۺطێنا ئېبېلالدا. ياراغاڷۇا چوارڅۇڅې چاعێ ناڅ بالاهاراو، چۈدۇل مالال طوارقۇڅې طۇرگۇن ئېبېل يۈرڃاراو. Ва хIатуту, хIатуту, хIотол мегеж кIалдиссев, КIалги мацIцIги ЦIцIороссев, цIцIалги чуги меседил, Васа-вакун тIагьур лъурав, тIаргъиниве хъивихъарав, Хъабчиниве гевегарав, щугоявгун щурщударав, Щугоявгун векерарав, векерун куй босарав, Керен чIван оц босарав, булбулалълъул мугъалда Рагъуе хъала барав, хъахIилаб ралъадалда БагIараб цIа бакарав, цIел хIуби хIалае ккун, Зобалазде вахарав, зодор ругел цIцIаназе ХIорде рачун цIцIан кьурав, цIцIорор ругел ритIучIал Чагъана хъван кьурдарав, чол кьолонив кьурдарав, Кьибилалда нур барав, эххев унессе лIар цIурав, Эххеде унессе тIутI лъурав, богIол цагъур кIудияв, ЧIчIалда мохмох биццатав. وا حاتۇتۇ، حاتۇتۇ، حۈنۈل مېڬېج گالدێصېو، گالڬێ ماڞڬێ ڞۈرۈصېو، ڞالڬێ چۇڬێ مېسېدێل، واسا - واكۇن طاغۇر ڸۇراو، طارغێنێوې څێوێڅاراو، څابچێنێوې ڬېوېڬاراو، ۺۇڬۈياوڬۇن ۺۇرۺۇداراو، ۺۇڬۈياوڬۇن وۈكېراراو، وېكېرۇن كۇي بۈساراو، كېرېن ڃوان ئۈښ بۈساراو، بۇلبۇلاڷۇل مۇغالدا راغۇيې څالا باراو، څاحێلاب راڸادالدا باعاراب ڝا باكاراو، ڝېل حۇبێ حالايې ڭۇن، زۈبالازدې واځاراو، زۈدۈر رۇڬېل ڞانازې حۈردې راچۇن ڞان ڨۇراو، ڞۈرۈر رۇڬېل رێطۇڃال. چاغانا څوان ڨۇرداراو، چۈل ڨۈلۈنێو ڨۇرداراو، ئېخېدې ئۇنېصې طۇط ڸۇراو، بۈعۈل ښاغۇر گۇدێياو، ڄالدا مۈخمۈخ بێڛاتاو. БацIида кIалдисса цIигьан бахъарав, ЦIиркъида бадисса магIу бикъарав, Борхьил чохьониссан чол нух бахъарав, Чабхъада гьунарал гIемер росарав, Дурго эбелалда чилъун вихьаги, Чияр эбелалда дурц гIун вихьаги. باڝێدا گالدێصا ڝێهان باڅاراو، ڝێرقێدا بادێصا ماعۇ بێقاراو، بۈرڮێل چۈڮۈنێصان چۈل نۇځ باڅاراو، چابڅادا هۇنارال عېمېر رۈساراو، دۇرڬۈ ئېبېلالدا چێڸۇن وێڮاڬێ، چێيار ئېبېلالدا دۇرڛ عۇن وێڮاڬێ. КIигоявгун къаццандарав, къогоявгун гаргадарав, Векерун куй босарав, керен чIван оц босарав, Агъалда гъалбацIилав, гъажалда ритIучIилав, РитIучIалълъул лIарада лълъамамесед бекьарав. گێڬۈياوڬۇن قاڛانداراو، قۈڬۈياوڬۇن ڬارڬاداراو، وېكېرۇن كۇي بۈساراو، كېرېن ڃوان ئۈښ بۈساراو، اغالدا غالباڝێلاو، غاجالدا رێطۇڃێلاو، رێطۇڃاڷۇل ڶارادا ڷامامېسېد بېڨاراو. Белъанхъулеб микьир, кьурдулеб кокан, Мун гьавураб сардида, найил гьацIцIул цIцIад барав. Гьавун къватIив вахъиндал, къватI-къватIазда нур барав. بېڸانڅۇلېب مێڨێر، ڨۇردۇلېب كۈكان، مۇن هاوۇراب ساردێدا، نايێل هاڞۇل ڞاد باراو. هاوۇن قواطێو واڅێندال، قواط - قواطازدا نۇر باراو. Мунгун гIолилалълъе, гIел бащадалълъе ГIарцул гвагьар бараб гьитIинаб канлъи. ГIолилал васазе гьудулзабазе, Гьавагун квачI балеб гогьаб бартичу. Меседил чолода чуги базабун, Чабхъацца рачIаги дуцца тушбаби. مۇنڬۇن عۈل ێلاڷې، عېل باۺاداڷې عارښۇل كواهار باراب هێطێناب كانڸێ. عۈلێلال واسازې هۇدۇلزابازې، هاواڬۇن كواڃ بالېب كۈهاب بارتێچۇ. مېسېدێل چۈلۈدا چۇڬێ بازابۇن، چابڅاڛا راڃاڬێ دۇڛا تۇشبابێ. Мунгун гIолилацца чу кьолозегIан Чода бараб гIетIалълъ беркIал чураги. Мунгун дандияцца ярагъ базегIан, Инссул азбаралълъуб чу басандаги. مۇنڬۇن عۈلێلاڛا چۇ ڨۈلۈزېعان چۈدا باراب عېطاڷ بېرگال چۇراڬێ. مۇنڬۇن داندێياڛا ياراغ بازېعان، ئێنصۇل ازباراڷۇب چۇ باسانداڬێ. Инссул кьагIада ццеве кьурдулаго ватаги. Кьолбол васазда ццеве векерухъе вачIаги. Эххеб унеб ххеххаб гIор хапун чое рекIаги. Чол кьолокь бахъунеб хIур гьаваялда бетаги. ХхарилIе квешаб борохь чол цIцIалае хьвагIаги. ئێنصۇل ڨاعادا ڛېوې ڨۇردۇلاڬۈ واتاڬێ. ڨۈلبۈل واسازدا ڛېوې وېكېرۇڅې واڃاڬێ. ئېخېب ئۇنېب خېخاب عۈر ځافۇن چۈيې رېگاڬێ. چۈل ڨۈلۈڨ باڅۇنېب حۇر هاوايالدا بېتاڬێ. خارێڶې كوېشاب بۈرۈڮ چۈل ڞالايې ڮواعاڬێ. Чанахъанассул бер гIадинав лIугьаги, БегIераб гIащтIи гIадинав ватаги. چاناڅاناصۇل بېر عادێناو ڶۇهاڬێ، بېعېراب عاۺطێ عادێناو واتاڬێ. БагIармеседил си, сала мугIрул тIогь, ТIегь мегIералълъул ххер, ххарилIе булбул. باعارمېسېدێل سێ، سالا مۇعرۇل طۈه، طېه مېعېراڷۇل خېر، خارێڶې بۇلبۇل. Эгъе хъахIаб чу рекIун, чвархъиялда вачIаяв. Чол багьаяб кьили лъун, дваргъиялда вачIаяв. Нодо хъахIаб ци чIваяв, ца гIебаба хъабан чIваяв, ХъахIилаб ралъадалда багIараб цIцIа бакаяв. ئېغې څاحاب چۇ رېگۇن، چوارڅێيالدا واڃاياو. چۈل باهاياب ڨێلێ ڸۇن، دوارغێيالدا واڃاياو. نۈدۈ څاحاب ݭێ ڃواياو، ښا عېبابا څابان ڃواياو، څاحێلاب راڸادالدا باعاراب ڞا باكاياو. ГIали хъаме, богIоло, дир МухIамад кьеларо. ПатIи хъаме, хъамало, дир ххирад дуй кьеларо. ГIумар хъаме, богIоло, дир дарман дуй кьеларо. ГьатIи-кIодой вокьулев, ракьа къачIеб чамассдак, КIодо-бабай ххирияв, ххам борцунеб гIарцул натI. عالێ څامې، بۈعۈلۈ، دێر مۇحاماد ڨېلارۈ. فاطێ څامې، څامالۈ، دێر خێراد دۇي ڨېلارۈ. عۇمار څامې، بۈعۈلۈ، دێر دارمان دۇي ڨېلارۈ. هاطێ گۈدۈي وۈڨۇلېو، راڨا قاڃېب چاماصداك، گۈدۈ باباي خێرێياو، خام بۈرښۇنېب عارښۇل ناط. Гъассде гиргидулеб меседил горо, Рукъ бакьулI тIамулеб гIарцул дандерик, Чамассдакул гъотIокь бищардулеб хIинчIчI, ТIад рас меседилаб хъурайсин кьегIер, Ххадув мунги гьавун, хьвадила эбел. غاصدې ڬێرڬێدۇلېب مېسېدێل ڬۈرۈ، رۇق باڨۇڶ طامۇلېب عارښۇل داندېرێك، چاماصداكۇل غۈطۈڨ بێۺاردۇلېب حێنڄ، طاد راس مېسېدێلاب څۇرايسێن ڨېعېر، خادۇو مۇنڬێ هاوۇن، ڮوادێلا ئېبېل. Ахх абидал, ххирияб ххаринисса тIогьол гул, ТIиндисса багIаргьоло, Гьолокьа хъахIаб цIцIибил, ЦIцIороса багIараб гIеч, ахх-абун кьижун вукIа. اخ ابێدال، خێرێياب خارێنێصا طۈهۈل ڬۇل، طێندێصا باعارهۈلۈ، هۈلۈڨا څاحاب ڞێبێل، ڞۈرۈصا باعاراب عېچ، اخ ابۇن ڨێجۇن وۇگا. МухIамад – хIенхIил гъветI, ХIехь берцинаб гIечул гъветI, ГIазухъахIаб мокьрол гъветI, Бикьун щвараб тIогьол гъветI, ТIепун щвараб цIцIороссаролI. مۇحاماد حېنحێل غوېط، حېڮ بېرښێناب عېچۇل غوېط، عازۇڅاحاب مۈڨرۈل غوېط، بێڨۇن ۺواراب طۈهۈل غوېط، طېفۇن ۺواراب ڞۈرۈصارۈڶ. Бералберцин, цидул тIинчIчI, Цабиберцин, гIанкIкIил тIинчIчI, ГIамалберцин, бацIил тIинчIчI, Балъго лъалеб, царал тIинчIчI. بېرالبېرښێن، ښێدۇل طێنڄ، ښابێبېرښێن، عانڴێل طێنڄ، عامالبېرښێن، باڝێل طێنڄ، باڸڬۈ ڸالېب، ښارال طێنڄ. БагIаргIечул рохьоре чанги нухал гьарила. Чан толарев мун дирги чанадизе хьвадила, Ххарда кьегIер гIадинан, васандизе лIугьина. باعارعېچۇل رۈڮۈرې چانڬێ نۇځال هارێلا. چان تۈلارېو مۇن دێرڬێ چانادێزې ڮوادێلا، خاردا ڨېعېر عادێنان، واساندێزې ڶۇهێنا. ГIака къинлъизегIан чIчIарав, цIцIо тIезегIан чIчIарав, ЦIцIорозегIан чIчIечIого, кIалги бухIун, хварав. عاكا قێنڸێزېعان ڄاراو، ڞۈ طېزېعان ڄاراو، ڞۈرۈزېعان ڄېڃۈڬۈ، گالڬێ بۇحۇن، ځواراو. БеркIал чуруларев чорокав АхIмад, Чурун рацIцIунарел къаргIадал кверал, ЦIадукьаялдасса лълъекьа хIинкъулев, ХIатIалги рукIуна «нисугIан» хъахIал. بېرگال چۇرۇلارېو چۈرۈكاو احماد، چۇرۇن راڞۇنارېل قارعادال كوېرال، ڝادۇڨايالداصا ڷېڨا حێنقۇلېو، حاطالڬێ رۇگۇنا نێسۇعان څاحال. Гьабилессеб тарав, телеб гьабурав, МалълъичIеб босарав, кьечIеб кванарав, Тамахьо цIцIалаго гурде бухIарав, Гьабураб-бахъарав хъабхъил цIурачед. هابێلېصېب تاراو، تېلېب هابۇراو، ماڷێڃېب بۈساراو، ڨېڃېب كواراناراو، تاماڮۈ ڞالاڬۈ ڬۇردې بۇحاراو، هابۇراب باڅاراو څابڅێل ڝۇراچېد. Расандизе рикIкIунел راساندێزې رێڴۇنېل Мунги дунги - кIиялго, КIитIикIатIар - лъабалго, Лъебел ГIали - ункъалго, ГIалил хIама - щуялго, ШайихмухIамад - анлIалго Рилълъа цадахъ ахикье, Ахбазан бакIаризе. مۇنڬێ دۇنڬێ گێيالڬۈ، گێطێگاطار ڸابالڬۈ، ڸېبېل عالێ ئۇنقالڬۈ، عالێل حاما ۺۇيالڬۈ، شايێخمۇحاماد انڶالڬۈ رێڷا ښاداڅ اځێڨې، اځبازان باگارێزې. ГIалил лъимал гъулгъуди, ГъологIучIчIал квалквади, Кив вукIарав, кIалберцин? عالێل ڸێمال غۇلغۇدێ، غۈلۈعۇڄال كوالكوادێ، كێو وۇگاراو، گالبېرښێن؟ ЦIцIум, цIцIум, гвед, гвед, ЦIцIумазул рукъ бихх, бихх! ڞۇم، ڞۇم، ڬوېد، ڬوېد، ڞۇمازۇل رۇق بێخ، بێخ! Гьадаб балагьуда тIегь буго, ТIогьиб маххул ххеч буго, Аххада гьабал руго, Гьабахъ гIадамал руго, ГIадамахъ кини буго, Кини цIун багIар буго, БагIар пуруцца ана, ГIурул кету лъабчIвана, Лъарал кету ункъчIвана, Ункъо букIараб чогьен ЧехьатIаде реххана. هاداب بالاهۇدا طېه بۇڬۈ، طۈهێب ماخۇل خېچ بۇڬۈ، اخادا هابال رۇڬۈ، هاباڅ عادامال رۇڬۈ، عاداماڅ كێنێ بۇڬۈ، كێنێ ڝۇن باعار بۇڬۈ، باعار فۇرۇڛا انا، عۇرۇل كېتۇ ڸابڃوانا، ڸارال كېتۇ ئۇنقڃوانا، ئۇنقڬۈ بۇگاراب چۈهېن چېڮاطادې رېخانا. Маргьа, маргьа, цIило, цIило, Цинги гъеду, Гъуниб росу, Росдал цIцIани, ЦIцIоросса кету, Кутул гIундул, гIондокьил наку, ГIеркъи, щеркъи, къоркъол мегьед. مارها، مارها، ڝێلۈ، ڝێلۈ، ښێنڬێ غېدۇ، غۇنێب رۈسۇ، رۈسدال ڞانێ، ڞۈرۈصا كېتۇ، كۇتۇل عۇندۇل، عۈندۈڨێل ناكۇ، عېرقێ، ۺېرقێ، قۈرقۈل مېهېد. ВукIанила Шартилав, кIанцIанила нохъоде, Беканила квегIаб бохх, кватIанила рокъове, Вуханила кIодоцца, кIатIанила инссуцца. وۇگانێلا شارتێلاو، گانڝانێلا نۈڅۈدې، بېكانێلا كوېعاب بۈخ، كواطانێلا رۈقۈوې، وۇځانێلا گۈدۈڛا، گاطانێلا ئێنصۇڛا. ГIалидибир, вай Дибир, Дур гьакидул гъваргъвари, ГъалбацIалълъул гIергIери, ГIангуралълъул хьирхьири, Хьонда мокъокъил къвакъвай. عالێدێبێر، واي دێبێر، دۇر هاكێدۇل غوارغوارێ، غالباڝاڷۇل عېرعېرێ، عانڬۇراڷۇل ڮێرڮێرێ، ڮۈندا مۈقۈقێل قواقواي. Ицил кверал унтун ругин, катан кье. Катил цIцIилал ригъун ругин, курак чIвай. ئێښێل كوېرال ئۇنتۇن رۇڬێن، كاتان ڨې. كاتێل ڞێلال رێغۇن رۇڬێن، كۇراك ڃواي. Бакъ щун, щоб ккун, Щобил ГIали рохьов ун, Рахьдал гиби гебегун, Горбогьодал расандун, Росонир ххинкIал кьурдун, Кьурда гIачи гIергIедун, ГIодор бачал мимидун. باق ۺۇن، ۺۈب ڭۇن، ۺۈبێل عالێ رۈڮۈو ئۇن، راڮدال ڬێبێ ڬېبېڬۇن، ڬۈربۈهۈدال راساندۇن، رۈسۈنێر خێنگال ڨۇردۇن، ڨۇردا عاچێ عېرعېدۇن، عۈدۈر باچال مێمێدۇن. Чаландарил динг, динг, дун вуссана, ва ясал. Росе хъуби, речIчIе гIачи, гIорцIун ругин жакъа гьал. Чаландарил динг, динг, дие пос гIемерлъаги, ГIачи нужер цIцIикIкIаги, цIу-цIун хъуби нахъе росе, ва ясал! چالاندارێل دێنڬ، دێنڬ، دۇن وۇصانا، وا ياسال. رۈسې څۇبێ، رېڄې عاچێ، عۈرڝۇن رۇڬێن جاقا هال. چالاندارێل دێنڬ، دێنڬ، دێيې فۈس عېمېرڸاڬێ، عاچێ نۇجېر ڞێڴاڬێ، ڝۇ - ڝۇن څۇبێ ناڅې رۈسې، وا ياسال Бохх басандун, ракI басандун, Бис бекерун, канал ричIчIи. РичIчIи гьороб, гьин хуриб, Хух магIарда, гIи хьонда. Хьибил бусада, Салим тIохда. بۈخ باساندۇن، راگ باساندۇن، بێس بېكېرۇن، كانال رێڄێ. رێڄێ هۈرۈب، هێن ځۇرێب، خۇخ ماعاردا، عێ ڮۈندا. ڮێبێل بۇسادا، سالێم طۈځدا. Азалидул зангал ругел дир гIанкIкIил, Заит кунал къунщби ругел дир гIанкIкIил, MегIер цIурал гIиял ругел дир гIанкIкIил, ГIалах цIурал чуял ругел дир гIанкIкIил, Чода цIакъал васал ругел дир гIанкIкIил, Басахъ лълъикIал цIцIалал ругел дир гIанкIкIил, ЦIцIоров цIакъав эмен вугев дир гIанкIкIил, Гъассда цIакъай эбел йигей дир гIанкIкIил. ازالێدۇل زانڬال رۇڬېل عانڴێل، زائێت كۇنال قۇنۺبێ رۇڬېل دێر عانڴێل، مېعېر ڝۇرال عێيال رۇڬېل دێر عانڴێل، عالاځ ڝۇرال چۇيال رۇڬېل دێر عانڴێل، چۈدا ڝاقال واسال رۇڬېل دێر عانڴێل، باساڅ ڷێگال ڞالال رۇڬېل دێر عانڴێل، ڞۈرۈو ڝاقاو ئېمېن وۇڬېو دێر عانڴێل، غاصدا ڝاقاي ئېبېل يێڬېي دێر عانڴێل. Гьабги наку, добги наку, зобги ссверун, ссанда наку, Ссанда мокъокъил наку, кьодукь хIанчIчIазул наку. هابڬێ ناكۇ، دۈبڬێ ناكۇ، زۈبڬێ صوېرۇن، صاندا ناكۇ، صاندا مۈقۈقێل ناكۇ، ڨۈدۇڨ حانڄازۇل ناكۇ. Их чIчIун зодил наку, гьарс-вай, мугIрузда ххарил наку, гьарс-вай, ХхартIа щубил наку, гьарс-вай, кьуртIа гIачиязул наку, гьарс-вай, ГIурухъ бачазул наку гьарс-вай, цIцIадал иххазул наку гьарс-вай. ئێځ ڄۇن زۈدێل ناكۇ، هارس - واي، مۇعرۇزدا خارێل ناكۇ، هارس - واي، خارطا ۺۇبێل ناكۇ، هارس - واي، ڨۇرطا عاچێيازۇل ناكۇ، هارس - واي، عۇرۇڅ باچازۇل ناكۇ هارس - واي، ڞادال ئێخازۇل ناكۇ هاس - واي. Бече Баширицца ккун!

سورة الإخلاص بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ ﴾۱﴿ قُلْ هُوَ اللَّـهُ أَحَدٌ Суратул Их х ласс 112. I. Дуцца абе МухIаммад, мун маххссароде гьавун дуда гьикъардулел мушриказда: «Дицца жиндие лагълъи гьабулев дир БетIергьан Аллагь вуго жив цогояв, жиндие щивго гIахьалчи гьечIев, жинда релълъарав цоги Аллагьги гьечIев. ﴾ ۲ ﴿ اللَّـهُ الصَّمَدُ 2. Жив щибго жоялда хIажатав гьечIев, кинабго маххлукъ щибаб лахIзаталълъ жинда хIажатав Аллагь вуго гьев. Жинда тIадеххун щивго хан гьечIев, жинда ващадавги гьечIев. ﴾۳﴿ لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ 3. Жиндие лъимер гьечIев. Жиндир хъизан гьечIев, жив гьезда хIажатавги гьечIев. Жив цоги чияссул лъимерлъунги гьечIев. Жиндир ватиналълъе авал гьечIев вуго гьев Аллагь. ﴾۴ ﴿ وَلَمْ يَكُن لَّهُ كُفُوًا أَحَدٌ 4. Гьев Аллагьассдеххун бащалъи гьабулев, гьессда релълъарав, гьессул гIадаб гьунар-къуват бугев щивго чиги гьечIо. Жинцца жо бижунев, жинцца хьихьулев, жинцца хвезе гьарун аххираталда тIадги рахъине гьарулев гьаб кинабго маххлукъалълъул жив цогояв Ххаликъ вуго гьев Аллагь. Аллагьу Акбар. Гьаб сурат буго Аллагь цо гьавиялълъул бицунеб жиб къокъаб, ама магIна камилаб сурат. Аллагьассул ссвалат салам лъеяв аварагасс абуна: «Къул гьуваллагьу ахIад» жинцца цIцIаларав чи Къураналълъул лъабго бутIа гьабун цо бутIа цIцIаларав чияссда релълъун вуго» - абун. Гьеб хIадисалълъул мурад буго: Къуръаналда жаниб бицунеб жо лъабго батIияб хIукмуялда ххурххараб букIин: Аллагь цо гьави, шаргIиял хIукмаби рици, ццерессел уматузал ххабар бици. Гьаб сурат Аллагь цо гьави жинцца бицунеб бугелълъул, гьеб буголъана Къурьаналълъул лъабил бутIаялда релълъун. Сасикьа ГIабдурахIимицца буссинабураб Къуръан тапсиралдасса

ХIалхьибакIинисса гIебеде тира-ссвери \al%ibajiniSa febeda tira-Sweri Гьимал агьикь араб меххалълъ КиштIайицца БацIилассда абуна «БацIилав, дуцца кинго гIундул чурчIо якъад!». «Э, - абуна БацIиласс, - гIундул къойил чурде ккенаро». «Гьерссал рицуги! – абуна КиштIайицца, - Дуцца сонги гIундул чурчIо. Дур гIундул чIчIегIерал руго, ... гIадин». «Дур гIундул, Баххул кверал гIадинал, гьей агьикь йигей меххалълъ» - абуна кIудай яццалълъ КиштIайицца. «КиштIай!» - абуна Баххуцца. БацIиласс абуна «БитIараб бицани, дир гIундул чIчIегIерал гьечIо, дицца гьел сонго чурун рукIана. «Гьа, лълъикIин гьедин батани, - абуна КиштIайицца, - Кьихьилазул КвацIулайги егьана». Кьихьилазул КвацIулайги, гьелълъул яс Кьукьулазул КIилълъилайги регьана бащадаб сагIаталълъасса нахъа. Керехха гьел энде ругел? Гьел хIалхьибакIинире энде руго. Кьихьилазул КвацIулай гьималги рачун кидаго эна хIалхьибакIинире. Щибихха гьималаз бунеб хIалхьибакIинире щваралго? Гьел расандиня, росола рокIон лълъеденя, цIцIоролтIагIан куниня, цогидал гьималгин расандиня, Кьихьилазул КвацIулалълъаги кIалгьаня. Пирххаравги КиштIайги цогидалги цогидал гьималгин хIанел руго, гIемериссеб хIоркIо хIаня. Цогидаб меххалълъ гьел хIоркIо хIаняро, щибидегурелълъул нахъамехх букIун. Гьимал хIалхьибакIинире щварал меххалълъ, гьел хIорихъе эна жендерго адагин цадахъ. ХIорихъе гIагалураб меххалълъ гьез щиби бунеб? Гьел росола рекIена. Гьеб буго берценаб хIор, ссверухъ гIемерал гъутIбиги, тIугьдулги, цогидалги гъутIбиги ругеб. Риидала гIемериссезе бокьиня росола рокIон хIоралълъа лълъедеде, гьединго иххдалаги. Гьаб раса киняб бугеб? Гьаб буго гIурччиняб берценаб раса. Гьаниб цогидал расандаде бакIал руго гьималазеги гьезул адаеги. Гьел росола лълъеденел гьечIеб меххалълъ, гьел эна тукадасса цIцIоролтIагIан босде. Гьалан къоялълъ хIорихъе щвараб меххалълъ, гьез гIемер коня цIцIоролтIагIан. Гьелълъул гьитIиняй яццалълъул яс Баххуцца якъад гьарана щикалаталълъул цIцIоролтIагIан. (Тукада буго щикалаталълъулги пихъилги цIцIоролтIагIан). БацIилассеги бокьиня щикалаталълъул цIцIоролтIагIан, пихъилни цIцIоролтIагIан гьессе цIцIикIкIун бокьиня. Гьессул ваццассеги бокьиня пихъил цIцIоролтIагIан, кIиявго васассги КиштIайиццаги гьарана кверкъидол цIцIоролтIагIан босде. ХIорил рагIала бугеб гьитIинябго тукада гIемераб тIагIамаб щикалаталълъулги кверкъидолги цIцIоролтIагIан букIиня. Буго цогидал тайпабазул цIцIоролтIагIанги, цогидал пихъалги гъорлълъе ккедерумо. КвацIулай ада жендерго ваццассулги яццалълъулги гьималгин, гьединго КIилълъилайгин цадахъ сагIат анцIгоялълъа къватIие яхъана агьикье. Бащдаб сагIаталълъассан гьел щвана хIалхьбакIинире. Кини гьел хIалхьибакIинире щварал? Гьел гьелдгощи регьарал яги гьакида рокIонщи? ГIемериссеб меххалълъ гьел хIалхьибакIинире щоня гьиркила рокIон, якъадни гьел гьелдго регьун руго. ГьитIиняй Баххуе гьелдго хьвадте бокьиня, васазени гьиркила рокIон энде бокьиня. «Дун кIудав гIурав меххалълъ, - ян абуна БацIиласс, – Дицца дир энссол гIадаб берценаб гьорко босла». «Гьеб цIакъ лълъикIаб гьорко буго, - ян абуна БацIиласс, - дени Сутулазул гIадаб гьорко бокьиня! Машаллагь! Гьеб гьиркилго берцели щибихха!» Киняб гьеб Сутулазул гьорко бугеб? Гьеб буго кIудаб чIчIегIераб гьорко. «Гьеб де цIакъго кIудаб буго». - ян абуна Пирххарасс. «Деги» - ян абуна Баххуцца. «Дида ккена гьорко бачде нилълъ кинялго гьитIинял ругин! - ян абуна КитIайицца. «Пирххарав, Бахху, КиштIай, нуж жеги гьитIинял руго!» - ян абуна ада Кьихьилазул КвацIулалълъ. «Нуж гIемер кIалгьанел руго!» Э, битIараб буго, нуж гIемер кIалгьанел руго. - ян абуна КиштIайицца кIудай яццалълъ гIадин. Цо заманаялълъ Кьихьилазул КвацIулай адацца абуна «Гьимал, нилълъ гьанджего гьандже хIорил рагIала руго. Ноже бокьун бугищи росола рокIон энде?» "Э! Э! Неже бокьиня росола рокIон лълъедеде. - ян абуна гьималаз, щуго щвартIиниссанги, анлълъгоявго берценаб гIурччинаб росола рокIон рукIана. «КвацIулай ада. - ян абуна Баххуцца. - Гьаб багIараб тIегьалълъа цIцIар щиби? Гьеб кибагIаниб бугеб? Гьеб гьаниб буго, хъахIаб гамаялълъул кумараб рахъалълъа. Гьаняро, Бахху. КиштIай, дуда гьанищи щиб гьелълъа абинебали? Дида гьаняро. Дадада гьанищи гьаб багIараб тIегьалълъул цIцIар? Э, дадада гьаня! - ян абуна БацIиласс. Гьессул ваццасс Пирххарассни абуна «Гьессда гIемераб жо гьаня, кинябго гьанебги батларо. Кинябго жо гьанев чиго ватларо». Адаги гьималги хIорихъ ссверухъ лълъикIаб хIалалълъа тира-ссверана, ценги хIорихъ бугеб тукада ццере чIчIана. Гамида рокIон рукIаго, гьималаз гIемераб цIцIоролтIагIан квана. Гьезул адацца абуна «Ноже жеги щикалаталълъул цIцIоролтIагIан бокьун бугищи гьимал?» «Э. – ян джаваб кьуна Баххуцца. - Де бокьун буго араб анкьалълъ гIадин щикалаталълъул цIцIоролтIагIан конде. «КIилълъилай, дойги бокьун бугищи? – ан гьикъана эбелалълъ. «Деги бокьун буго щикалаталълъул цIцIоролтIагIан», - ян абуна КIилълъилалълъ. Де бакьагIан пихъил цIцIоролтIагIан. - ян абуна БацIиласс. "ЛълъикIин. - ян абуна тукада хIалтIиней чIчIужуадамалълъ. – ГьабсагIалълъа дицца ноже кьеде буго кIиго щикалаталълъулги цо пихъилги цIцIоролтIагIан. КиштIай, Пирххарав, ноже киняб бокьун бугеб? - ян абуна КвацIулай адацца. Неже бокьун буго кIиго кверкъидол цIцIоролтIагIан, - ян джаваб кьуна Пирххарасс. "Дой бокьун бугеб щиби?" - ан гьикъана тукада хIалтIиней чIчIужуадамалълъ КвацIулалълъа. Дир гIадаб щикалаталълъул цIцIоролтIагIан бакьагIанщи дой? - ан гьикъана Баххуцца. Э, дир яццалълъул ясалълъул гIадаб щикалаталълъул цIцIоролтIагIан кье деги. Жодерго цIцIоролтIагIан комо лълъугIараб меххалълъ гьималаз щиби бунеб букIараб? КиштIайги кIиго васги адагин кIалгьанел рукIана. Тукада нахъа ругел гьитIинял гIурччинал бакIазда гIодор чIчIана гьел. Баххуги КIилълъилайги ххерида гIодор чIчIана. Гьел чIахIиял ясалгин хIанел рукIана. Бахху, КIилълъилай, ножецца бунеб жо щиби? - ян гьикъана КвацIулай адацца. Ниж хIанел руго, эбел, - ян джаваб кьуна КIилълъилалълъ. Щиби бунеб бугеб гьал ясалгин? - ан гьикъана эбелалълъ. «Нежецца раса бунеб буго. Неже бокьун буго гьелълъа цадахъ хIаде». – ян, ценги Баххуцца раса бихьдебуна адада. «Нелълъер букIде буго кIиго раса, цояб Баххуе, цогидаб де. - ян абуна КIилълъилалълъ. «Ценги гьаб тIабакI хIорлун букIла». КIияйго ясалълъ тукада нахъа бугеб тIабкIида ад русби гьуна, ценги КвацIулай адада абуна «Гьандже нилълъ хIоринир лълъедеде руго», - ян. ХIоринир» ясал лълъадан лълъугIидал, КвацIулай адацца гьималазда абун буго «Ножецца щиби бунеб бугеб, гьимал? Ноже бокьун бугищи хIоркIогин хIаде? » Э, лълъида цадахъ? Дал гьималгин цадахъ. "Бокьун гьечIо. - ян абуна Баххуццаги БацIилассги. «Гьел цIакъ кIудал руго». "Щимо? Гьел цIакъго кIудал ругин гьечIин ккена дида». «Ниж цIакъ гьитIинял ругин абуна гьез. - ян абуна Баххуцца. «Гьезе бокьун гьечIо нежеда цадахъ хIоркIо хIаде!» Гьезе бокьун гьечIищи ножеда цадахъ хIаде? Гьеб кошго буго!". Гьеб заманалълъа Пирххарассулги КиштIайилги гIелалълъул гьабго гьимер бачIана Варангазул гьималги гьезул ада КвацIулайги хIанел бакIалълъе, ценги гьел гьималазе хIаде бокьун букIана. Гьел гьимал цIцIалинел рукIана БацIилавги гьессул ваццги цIцIалинел цIцIалдокIанир. Цо сагIаталълъассан гьимал ххарида гIодор чIчIомо рукIана, ценги цо Кантулав абинев васасс гьикъун буго БацIилассда «Дуцца якъад щиби бураб?» БацIиласс абуна «Ниж хIорил рагIаласса тира-ссверана», - ян. Баххуцца абуна «ГьитIиняб гIурччинаб росолаги рокIон лълъадана». Пирххарасс абуна «Дун кIудав гIурав меххалълъ дир багъа-бачародол раса букIде буго». Кантуласс абуна «Эго-эгояб багъа-бачародол расащи? Гьаб кIиябго гIадинаб расащи? Пирххарасс абуна «Гьеб кIиябго росодассаги кIудаб». Кантуласс абуна «КиштIай, мун кIудай гIурай меххалълъ, дурго раса букIде бугищи?» КиштIайицца абуна «ГьечIо, букIде гьечIо». БацIиласс абуна «Дой гьимал руларо, улбузул гурони гьимал рукIинярелълъул!» КиштIайицца абуна «Э, кIудай гIурайни меххалълъ дунги эбелун яхъде йиго». БацIиласс абуна «Эбелун яхъдехъине йигищи мун? Щивихха эменлун вахъде вугев дур гьималазул? КиштIайицца абуна «Дида жеги гьаняро, дида гьаня гьев берценавги... лълъикIавги вукIде вугин!» Баххуцца абуна «Гуро, мун эбелун яхъде гьечIо!» КиштIайицца абуна «Эб щимо, Бахху?» Баххуцца абуна «Щибидегурелълъул мун дир яццлун лълъугьун йигелълъул!» Ценги, КиштIайицца адада гьикъана «КвацIулай ада, дун кIудай гIурай меххалълъ дир гьимал рукIде ругищи?» КвацIулай адацца абуна «Руго, гIемерал гьимал рукIла дур», - ян. КиштIайицца гьикъана «КвацIулай ада, мун гьитIиняй йигей меххалълъ дур гIемерал ваццал рукIаралщи?» КвацIулай адацца абуна «Э, мун гIадинги гьитIиняй йикIаго, дир вукIана кIиго ваццги. Цояв БацIилав гIадав вуго, цояв гьессдасса кIудав вуго. Гьев вукIана дидасса кIиго соналълъ кIудав». КиштIайицца гьикъана «Ада, гьитIиняй йигей меххалълъ берценайщи йикIарай мун!» КвацIулай адацца абуна «Диццани гьедин абчIо, КиштIай. Щимо дуда гьедин ракIалълъа ккараб?» КиштIайицца абуна «Щибидегурелълъул сонкъасси Кьукьулазул Цидулав аццицца абун букIана мун анлълъго сон барай меххалълъ йоххарай яс йикIанин. БитIун бугищи гьеб? КвацIулай адацца абуна «Кьукьулазул Цидулав аццицца бицинеб щиняб битIараб буго». КиштIайицца гьикъана «КвацIулай ада, анлълъго сон бараб меххалълъ мун берценай йикIарайщи?» КвацIулай адацца абуна «Дун йикIаралълъассаги берценай йиго мун!» Эго-эгояй хIурулгIин». «Баркала, КвацIулай ада, - абуна КиштIайицца. himal ahip arab me{a: ki^TayiCa ba`ilaSda abuna - «ba`ilaw, duCa kingo fundul xurzo yaqad!» «e, - abuna ba`ilaS, - fundul qoyil xurde Kenaro ». «herSal ricugi! - abuna ki^TayiCa, - duCa songi fundul xurzo. dur fundul Zeferal rugo, ... fadin ». «dur fundul, ba{ul kweral fadinal, hey ahip yigey me{a: » - abuna juday yaCa: ki^TayiCa. «ki^Tay » - abuna ba{uCa. ba`ilaS abuna «biTarab bicani, dir fundul Zeferal hezo, diCa hel songo xurun rujana ». «ha, :ijin hedin batani, - abuna ki^TayiCa, - pi%ila#ul kwa`ulaygi yehana ». pi%ila#ul kwa`ulaygi, he:ul yas pupula#ul ji:ilaygi rehanab safata:a na]a. kere{a hel ende rugel? hel \al%ibainire ende rugo. pi%ila#ul kwa`ulay himalgi raxun kidago ena \al%ibajinire. &ibi{a himala# buneb \al%ibajinire &waralgo? hel rasandinya, rosola rojon :edenya, ~orolTafan kuninya, cogidal himalgin rasandinya, pi%ila#ul kwa`ula:agi jalhanya. _ir{arawgi ki^Taygi cogidalgi cogidal himalgin \anel rugo, femeriSeb \orjo \anya. cogidab me{a: hel \orjo \anyaro, &ibidegure:ul na]ame{ bujun. himal \al%ibajinire &waral me{a:, hel \ori]e ena $endergo adagin cada]. \ori]e fagalurab me{a: he# &ibi buneb? hel rosola rejena. heb bugo bercenab \or, Sweru] femeral vuTbigi, Tuhdulgi, cogidalgi vuTbigi rugeb. riidala femeriSe#e bopinya rosola rojon \ora:a :edede, hedingo i{dalagi. hab rasa kinyan bugeb? hab bugo furXinyab bercenab rasa. hanib cogidal rasandade bajal rugo himala#egi he#ul adayegi. hel rosola :edenel hezeb me{a:, hel ena tukadaSa tukadaSa ~orolTafan bosde. halan qoya: \ori]e &warab me{a:, he# femer konya ~orolTafan. he:ul hiTinyay yaCa:ul yas ba{uCa yaqad harana &ikalata:ul ~orolTafan. (tukada bugo &ikalata:ulgi _i]ilgi ~orolTafan). ba`ilaSegi bopinya &ikalata:ul ~orolTafan, _i]ilni ~orolTafan heSe ~iJun bopinya. heSul waCaSegi bopinya _i]il ~orolTafan, jiyawgo wasaSgi ki^TayiCagi harana kwerqidol ~orolTafan bosde. \oril rafala bugeb hiTinyabgo tukada femerab Tafamab &ikalata:ulgi kwerqidolgi ~orolTafan bujinya. bugo cogidal tay_aba#ul ~orolTafangi, cogidal _i]algi vor:e Kederumo. kwa`ulay ada $endergo waCaSulgi yaCa:ulgi himalgin, hedingo ji:ilaygin cada] safat an`goya:a qwaTiye ya]ana ahipe. ba&dab safata:aSan hel &wana \al%ibajinire. kini hel \al%ibajinire &waral? hel heldgo&i reharal yagi rojon&i? femeriSeb me{a: hel \al%ibajinire &onya hurkila rojon, yaqadni hel heldgo rehun rugo. hiTinyay ba{uye heldgo %wadte bopinya, wasa#eni hirkila rojon ende bopinya. «dun judaw furaw me{a:, - yan abuna ba`ilaS, - diCa dir enSol fadab bercenab horko bosla » «heb `aq :ijab horko bugo, - yan abuna ba`ilaS, - deni sutula#ul fadab horko bopinya! ma^alah! heb hirkilgo berceli &ibi{a! » kinyab heb sutula#ul horko bugeb? heb bugo judab Zeferab horko. «heb de `aqgo judab bugo » - yan abuna _ir{araS. «degi » - yan abuna ba{uCa. «dida Kena horko baxde ni: kinyalgo hiTinyal rugin! » - yan abuna ki^TayiCa. «_ir{araw, ba{u, ki^Tay, nu$ $egi hiTinyal rugo! » - yan abuna ada pi%ila#ul kwa`ula:. «nu$ femer jalhanel rugo! » «e, biTarab bugo, nu$ femer jalhanel rugo » - yan abuna ki^TayiCa juday yaCa: fadin. co #amanaya: pi%ila#ul kwa`ulay adaCa abuna «himal, ni: hanGego hanGe \oril rafala rugo. no$e bopun bugi&i rosole rojon ende? » «e! e! ne$e bopinya rojon :edede, » - yan abuna himala#, &ugo &warTiniSangi, an:goyawgo bercenab furXinab rosola rojon rujana. «kwa`ulay ada, - yan abuna ba{uCa, - hab bafarab Teha:a ~ar &ibi? » heb kibafanib bugeb? heb hanib bugi, ]a\ab gamaya:ul kumarab ra]a:a. hanyara, ba{u. ki^Tay, duda hani&i &ib he:a abinebali? dida hanyaro. dadada hani&i hab bafarab Teha:ul ~ar? e, dadada hanya! - yan abuna ba`ilaS. heSul waCaS _ir{araSni abuna «heSda femerab $o hanya, kinyabgo hanebgi batlaro. kinyabgo $o hanew xigo watlaro ». adagi himalgi \ori] Sweru] :ijab \ala:a tira-Swerene, cengi \ori] bugeb tukada Cere Zana. gamida rojon rujago, himala# femerab ~orolTafangi kwana. he#ul adaCa abuna «no$e $egi &ikalata:ul ~orolTafan bopun bugi&i?» «e, - yan Gawab puna ba{uCa, - de bpun bugo arab anpa: fadin &ikalata:ul ~orolTafan konde ». «ji:ilay, doygi bopun bugi&i? » - an hiqana ebela:. «degi bopun bugo &ikalata:ul ~orolTafan, » - yan abuna ji:ila:. «de bapafan _i]il ~orolTafan, » - yan abuna ba`ilaS. «:ijin, - yan abuna tukada \alTiney Zu$uadama:, - habsafa:a diCa no$e pede bugo jigo &ikalata:ul co _i]ilgi ~orolTafan » «ki^Tay, _ir{araw, no$e kinyab bopun bugeb? » - yan abuna kwa`ulay adaCa. «ne$e bopun bugo jigo kwerqidol ~orolTafan, » -yan Gawab puna _ir{araS. «doy bopun bugeb &ibi? » - an hiqana tukada \alTiney Zu$uadama: kwa`ula:a. «dir fadab &ikalata:ul ~orolTafan bapafan&i doy? » - an hiqana ba{uCa. e, dir yaCa:ul yasa:ul fadab &ikalata:ul ~orolTafan pe degi. $odergo ~orolTafan komo :ufarab me{a: himala# &ibi buneb bujarab? ki^Taygi jigo wasgi adagin jalhanel rujana. tukada na]a rugel hiTinyal furXinyal baja#da fodorZana hel. ba{ugi ji:ilaygi {erida fodorZana. hel za\iyal yasalgin \anel rujana. «ba{u, ji:ilay, no$eCa buneb $o &ibi? » - yan hiqana kwa`ulay adaCa. «ni$ \anel rugo, ebel, » - yan Gawab puna ji:ila:. «&ibi buneb hal yasalgin? » - an hiqana ebela:. «ne$eCa rasa buneb bugo. ne$e bopun bugo he:a cada] \ade » - yan, cengi ba{uCa rasa bi%debuna adada. «ne:er bujde bugo jigo rasa, coyab ba{uye, cogidab de, - yab abuna ji:ila:, - cengi hab Tabaj \orlun bujla ». jiyaygo yasa: tukada na]a bugeb Tabjida ad rusbi huna, cengi kwa`ulay adada abuna «hanGe ni: \orinir :edede rugo », - yan. \orinir yasal :adan :ufidal, kwa`ulay adaCa himala#da abun bugo «no$eCa &ibi buneb bugeb himal? no$e bopun bugi&i \orjogin \ade? » e, :ida cada]? dal himalgin cada]. «bopun hezo, - yan abuna ba{uCagi ba`ilaSgi, - hel `aq judal rugo ». &imo? hel `aqgo judal rugin hezin Kena dida. «ni$ `aq hiTinyal rugin abuna he#, - yan abuna ba{uCa, - he#a bopun hezo ne$eda cada] \orjo \ade! » he#e bopun hezi&i no$eda cada] \ade? heb ko^go bugo. heb #amana:a _ir{araSulgi ki^Tayilgi fela:ul habgo himergi bazana waranga#ul himalgi he#ul ada kwa`ulaygi \anel baja:e, cengi hel himala#egiyali \ade bopun bujana. hel himal ~alinel rujana ba`ilawgi heSul waCgi ~alinel ~aldojanir. co sagata:aSan himal {erida fodorZomo rujana, cengi co kantulaw abinew wasaS hiqun bugo ba`ilaSda «duCa yaqad &ibi burab? » ba`ilaS abuna «ni$ \oril rafalaSa tira-Swerana », yan. ba{uCa abuna «hiTinyab furXinyab rosolagi rijon :adana ». _ir{araS abuna «dun judaw furaw me{a: dir bava-baxarodol rasa bujde bugo » kantulaS abuna «ego-egoyab bava-baxarodol rasa&i? hab jiyabgo fadinyab rasa&i? » _ir{araS abuna «heb jiyabgo rosoloSagi judab » kantulaS abuna «ki^Tay, mun juday furay me{a:, durgo rasa bujde bugu&i? » ki^TayiCa abuna «hezo, bujde hezo». ba`ilaS abuna «doy himal rularo, ulbu#ul guroni himal rujinyare:ul! » ki^TayiCa abuna «e, juday furayni me{a: dungi ebelun ya]de yigo ». ba`ilaS abuna «ebelun ya]de]ine yigi&i mun? &iwi{a emenlul wa]de wugew dur himala#ul? » ki^TayiCa abuna «dida $egi hanyaro, dida hanya hew bercenawgi... :ijawgi wujde wugo! » ba{uCa abuna «guro, mun ebelun ya]de hezo! » ki^TayiCa abuna «eb &imo, ba{u? » ba{uCa abuna «&ibidegure:ul mun dir yaClun :uhun yige:ul! » cengi, ki^TayiCa adada hiqana «kwa`ulay ada, dun juday furay me{a: dir himal rujde rugi&i? » kwa`ulay adaCa abuna «rugo, femeral himal rujla dur », - yan. ki^TayiCa hiqana «kwa`ulay ada, mun hiTinyay yigey me{a: dur femeral waCal rujaral&i? » kwa`ulay adaCa abuna «e, mun fadin hiTinyay yijago, dir wujana jigo waC. coyaw ba`ilaw fadaw wugo, coyaw heSdaSa judaw wugo. hew wujana didaSa jigo sona: judaw » ki^TayiCa hiqana «ada, hiTinyay yigey me{a: bercenay&i yijaray mun! » kwa`ulay adaCa abuna «diCani hedin abzo, ki^Tay. &imo duda hedin raja:a Karab? » ki&TayiCa abuna «&ibidegure:ul sonqaSi pupula#ul cidulaw aCiCa abun bujana mun an:go son baray me{a: yo:aray yas yijanin. biTarab bugi&i heb? » kwa`ulay adaCa abuna «pupula#ul cidulaw aCiCa bicineb &inyab biTarab bugo ». ki^TayiCa hiqana «kwa`ulay ada, an:go son barab me{a: mun bercenay yijaray&i? » kwa`ulay adaCa abuna «dun yijara:aSa bercenay yigo mun! egogoyay \urulfin » «barkala, kwa`ulay ada », - abuna ki^TayiCa.

Гъуниб мухъ vunib mu] غۇنێب مۇڅ Гъуниб таххросу vunib ta{rosu غۇنێب تاخرۈسۇ БацIада росдал бо ba`ada rosdal bo باڝادا رۈسدال بۈ БацIада росу ba`ada rosu باڝادا رۈسۇ Кулаб росу kulab rosu كۇلاب رۈسۇ БуххтIиб росу bu{Tib rosu بۇخطێب رۈسۇ Гьонода росу honoda rosu هۈنۈدا رۈسۇ Гъуниб (ХIубикь) росу vunib (\ubip) rosu غۇنێب (حۇبێڨ) رۈسۇ КIкIогьориб росдал бо Johorib rosdal bo ڴۈهۈرێب رۈسدال بۈ КIкIогьориб росу Johorib rosu ڴۈهۈرێب رۈسۇ Гъоркь КIкIогьориб росу vorp Johorib rosu غۈرڨ ڴۈهۈرێب رۈسۇ Къорода росдал бо qoroda rosdal bo قۈرۈدا رۈسدال بۈ Къорода росу qoroda rosu ڨۈرۈدا رۈسۇ Бириб, Къарадахъ, КьотIа росу birib, qarada], poTa rosu بێرێب، قاراداڅ، ڨۈطا رۈسۇ Кудалиб росдал бо kudalib rosdal bo كۇدالێب رۈسدال بۈ Кудалиб росу kudalib rosu كۇدالێب رۈسۇ СилтIа росу silTa rosu سێلطا رۈسۇ Кьогъоб (КIкIуяда) росдал бо pohob (Juyada) rosdal bo ڨۈهۈب (ڴۇيادا) رۈسدال بۈ Кьогьоб (КIкIуяда) росу pohob (Juyada) rosu ڨۈهۈب (ڴۇيادا) رۈسۇ Агъада росу avada rosu اغادا رۈسۇ ГIурала росу furala rosu عۇرالا رۈسۇ ГIвала росу fwala rosu عوالا رۈسۇ Балануб росу balanub rosu بالانۇب رۈسۇ КIудияб ГIурала росу judiyab furala rosu گۇدێياب عۇرالا رۈسۇ ГIамугьариб росу famuharib rosu عامۇغارێب رۈسۇ АссхIабил кули aS\abil kuli اصحابێل رۈسۇ Балдукь росу baldup rosu بالدۇڨ رۈسۇ Басар росу basar rosu باسار رۈسۇ БацIикъварихъ росу ba`iqwari] rosu باڝێقوارێڅ رۈسۇ Гъазилазла росу va#ila#la rosu غازێلازلا رۈسۇ Гъодобериб росу vodoberib rosu غۈدۈبېرێب رۈسۇ Гарбилазда росу farbila#da rosu ڬاربێلازدا رۈسۇ ЗазилкIкIалахъ росу #a#iJala] rosu زازێلڴالاڅ رۈسۇ Маччада росу maXada rosu ماڿادا رۈسۇ ГIумайлассулазда росу fumaylaSula#da rosu عۇمايلاصۇلازدا رۈسۇ ХIенда росу \enda rosu حېندا رۈسۇ Чарахъ росу xara] rosu چاراڅ رۈسۇ Шубада росу ^ubada rosu شۇبادا رۈسۇ ГьитIинаб ГIурала росу hiTinab furala rosu هێطێناب عۇرالا رۈسۇ Дадулазда росу dadula#da rosu دادۇلازدا رۈسۇ Ивайлазда росу iwayla#da rosu ئێوايلازدا رۈسۇ Кукериб росу kukerib rosu كۇكېرێب رۈسۇ Лахчайида росу la{xayida rosu لاځچايێدا رۈسۇ Мугъдаб росу muvdab rosu مۇغداب رۈسۇ ГIобонуб росу fobonub rosu عۈبۈنۇب رۈسۇ РосулI росу rosu/ rosu رۈسۇڶ رۈسۇ Сехъ росу se] rosu سېڅ رۈسۇ Ххамагъиб росу {amavib rosu خاماغێب رۈسۇ ХIаццуноб росу \aCunob rosu حاڛۇنۈب رۈسۇ ХIебдиб росу \ebdib rosu حېبدێب رۈسۇ Цамла росу camla rosu ښاملا رۈسۇ Цалада росу calada rosu ښالادا رۈسۇ Чоноб росу xonob rosu چۈنۈب رۈسۇ Эгъеда росу eveda rosu ئېغېدا رۈسۇ ГIенесеруда росу feneseruda عېنېسېرۇدا رۈسۇ МохIоб росу mo\ob rosu مۈحۈب رۈسۇ ГIобохъ росу fobo] rosu عۈبۈڅ رۈسۇ Ругъжаб росдал бо ruv$ab rosu رۇغجاب رۈسدال بۈ Ругъжаб росу ruv$ab rosu رۇغجاب رۈسۇ Мадала росу madala rosu مادالا رۈسۇ МучIула росу muzula rosu مۇڃۇلا رۈسۇ ГIункIкIида росу finJida rosu عۇنڴێدا رۈسۇ Хьопориб росу %o_orib rosu ڮۈفۈرێب رۈسۇ СалтIа росу salTa سالطا رۈسۇ СсугъралI росдал бо Suvra/ rosdal bo صۇغراڶ رۈسدال بۈ СсугъралI росу Suvra/ rosu صۇغراڶ رۈسۇ НакIкIазухъ росу naJa#u] rosu ناڴازۇڅ رۈسۇ Хьиндахъ росу %inda] rosu ڮێنداڅ رۈسۇ ХIотIочIиб росу \oTozib rosu حۈطۈڃێب رۈسۇ ЧIчIохъ росдал бо Zo] rosdal bo ڄۈڅ رۈسدال بۈ ЧIчIохъ росу Zo] rosu ڄۈڅ رۈسۇ ГIурулгьоцIцIиб (ЧIчIохъ-Комуна) росу furulho~ib عۇرۇلهۈڞێب رۈسۇ Гъамссукь росу vamSup rosu غامصۇڨ رۈسۇ Шангъода росдал бо ^anvoda rosdal bo شانغۈدا رۈسدال بۈ Шангъода росу ^anvoda rosu شانغۈدا رۈسۇ Шитлиб росу ^itlib rosu شێتلێب رۈسۇ Шуланиб росдал бо ^ulanib rosdal bo شۇلانێب رۈسدال بۈ Шуланиб росу ^ulanib rosu شۇلانێب رۈسۇ ГIунтIиб росу funTib rosu عۇنطێب رۈسۇ

Тариххал коделдерил мацIцIалълъа tari{al kodelderil ma~a:a تارێخال كۈدېلدېرێل ماڞاڷا 0 - чIо zo ڃۈ (цIияб рагIи) 1 - цо co ښۈ 2 - кIиго jigo گێڬۈ 3 - гьабго habgo هابڬۈ 4 - ункъго unqgo ئۇنقڬۈ 5 - щуго &ugo ۺۇڬۈ 6 - анлълъго an:go انڷـڬۈ 7 - анкьго anpgo انڨڬۈ 8 - микьго mipgo مێڨڬۈ 9 - ичIго izgo ئێڃڬۈ 10 - анцIго an`go انڝڬۈ 11 - анцIила цо an`ila co اڝێلا ښۈ 12 - анцIила кIиго an`ila jigo انڝێلا گێڬۈ 13 - анцIила гьабго an`ila habgo انڝێلا هابڬۈ 14 - анцIила ункъго an`ila unqgo انڝێلا ئۇنقڬۈ 15 - анцIила щуго an`ila &ugo انڝێلا ۺۇڬۈ 16 - анцIила анлълъго an`ila an:go انڝێلا انڷـڬۈ 17 - анцIила анкьго an`ila anpgo انڝێلا انڨڬۈ 18 - анцIила микьго an`ila mipgo انڝێلا مێڨڬۈ 19 - анцIила ичIго an`ila izgo انڝێلا ئێڃڬۈ 20 - къого qogo قۈڬۈ 21 - къоло цо qolo co قۈلۈ ښۈ 22 - къоло кIиго qolo jigo قۈلۈ گێڬۈ 23 - къоло гьабго qolo habgo قۈلۈ هابڬۈ 24 - къоло ункъго qolo unqgo قۈلۈ ئۇنقڬۈ 25 - къоло щуго qolo &ugo قۈلۈ ۺۇڬۈ 26 - къоло анлълъго qolo an:go قۈلۈ انڷـڬۈ 27 - къоло анкьго qolo anpgo قۈلۈ انڨڬۈ 28 - къоло микьго qolo mipgo قۈلۈ مێڨڬۈ 29 - къоло ичIго qolo izgo قۈلۈ ئێڃڬۈ 30 - гьеберго hebergo هېبېرڬۈ 31 - гьебералълъа цо hebera:a co هېبېراڷا ښۈ 32 - гьебералълъа кIиго hebera:a jigo هېبېراڷا گێڬۈ 33 - гьебералълъа гьабго hebera:a habgo هېبېراڷا هابڬۈ 34 - гьебералълъа ункъго hebera:a unqgo هېبېراڷا ئۇنقڬۈ 35 - гьебералълъа щуго hebera:a &ugo هېبېراڷا ۺۇڬۈ 36 - гьебералълъа анлълъго hebera:a an:go هېبېراڷا اڷـڬۈ 37 - гьебералълъа анкьго hebera:a anpgo هېبېراڷا انڨڬۈ 38 - гьебералълъа микьго hebera:a mipgo هېبېراڷا مێڨڬۈ 39 - гьебералълъа ичIго hebera:a izgo هېبېراڷا ئێڃڬۈ 40 - кIикъого jiqogo گێقۈڬۈ 41 - кIикъолълъа цо jiqo:a co گێقۈڷا ښۈ 42 - кIикъолълъа кIиго jiqo:a jigo گێقۈڷا گێڬۈ 43 - кIикъолълъа гьабго jiqo:a habgo گێقۈڷا هابڬۈ 44 - кIикъолълъа ункъго jiqo:a unqgo گێقۈڷا ئۇنقڬۈ 45 - кIикъолълъа щуго jiqo:a &ugo گێقۈڷا ۺۇڬۈ 46 - кIикъолълъа анлълъго jiqo:a an:go گێقۈڷا انڷـڬۈ 47 - кIикъолълъа анкьго jiqo:a anpgo گێقۈڷا انڨڬۈ 48 - кIикъолълъа микьго jiqo:a mipgo گێقۈڷا مێڨڬۈ 49 - кIикъолълъа ичIго jiqo:a izgo گێقۈڷا ئێڃڬۈ 50 - кIикъолълъанцIго jiqo:an`o گێقۈڷانڝڬۈ 51 - кIикъолълъанцIила цо jiqo:an`ila co گێقۈڷانڝێلا ښۈ 52 - кIикъолълъанцIила кIиго jiqo:an`ila jigo گێقۈڷانڝێلا گێڬۈ 53 - кIикъолълъанцIила гьабго jiqo:an`ila habgo گێقۈڷانڝێلا هابڬۈ 54 - кIикъолълъанцIила ункъго jiqo:an`ila unqgo گێقۈڷانڝێلا ئۇنقڬۈ 55 - кIикъолълъанцIила щуго jiqo:an`ila &ugo گێقۈڷانڝێلا ۺۇڬۈ 56 - кIикъолълъанцIила анлълъго jiqo:an`ila an:go گێقۈڷانڝێلا انڷـڬۈ 57 - кIикъолълъанцIила анкьго jiqo:an`ila anpgo گێقۈڷانڝێلا انڨڬۈ 58 - кIикъолълъанцIила микьго jiqo:an`ila mipgo گێقۈڷانڝێلا مێڨڬۈ 59 - кIикъолълъанцIила ичIго jiqo:an`ila izgo گێقۈڷانڝێلا ئێڃڬۈ 60 - гьабкъого habqogo ڸابقۈڬۈ 61 - гьабкъолълъа цо habqo:a co هابقۈڷا ښۈ 62 - гьабкъолълъа кIиго habqo:a jigo هابقۈڷا گێڬۈ 63 - гьабкъолълъа гьабго habqo:a habgo هابقۈڷا هابڬۈ 64 - гьабкъолълъа ункъго habqo:a unqgo هابقۈڷا ئۇنقڬۈ 65 - гьабкъолълъа щуго habqo:a &ugo هابقۈڷا ۺۇڬۈ 66 - гьабкъолълъа анлълъго habqo:a an:go هابقۈڷا انڷـڬۈ 67 - гьабкъолълъа анкьго habqo:a anpgo هابقۈڷا انڨڬۈ 68 - гьабкъолълъа микьго habqo:a mipgo هابقۈڷا مێڨڬۈ 69 - гьабкъолълъа ичIго habqo:a izgo هابقۈڷا ئێڃڬۈ 70 - гьабкъолълъанцIго habqo:an`go هابقۈڷانڝڬۈ 71 - гьабкъолълъанцIила цо habqo:an`ila co هابقۈڷانڝێلا ښۈ 72 - гьабкъолълъанцIила кIиго habqo:an`ila jigo هابقۈڷانڝێلا گێڬۈ 73 - гьабкъолълъанцIила гьабго habqo:an`ila habgo هابقۈڷانڝێلا هابڬۈ 74 - гьабкъолълъанцIила ункъго habqo:an`ila unqgo هابقۈڷانڝێلا ئۇنقڬۈ 75 - гьабкъолълъанцIила щуго habqo:an`ila &ugo هابقۈڷانڝێلا ۺۇڬۈ 76 - гьабкъолълъанцIила анлълъго habqo:an`ila an:go هابقۈڷانڝێلا انڷـڬۈ 77 - гьабкъолълъанцIила анкьго habqo:an`ila anpgo هابقۈڷانڝێلا انڨڬۈ 78 - гьабкъолълъанцIила микьго habqo:an`ila mipgo هابقۈڷانڝێلا مێڨڬۈ 79 - гьабкъолълъанцIила ичIго habqo:an`ila izgo هابقۈڷانڝێلا ئێڃڬۈ 80 - ункъого unqogo ئۇنقۈڬۈ 81 - ункъолълъа цо unqo:a co ئۇنقۈڷا ښۈ 82 - ункъолълъа кIиго unqo:a jigo ئۇنقۈڷا گێڬۈ 83 - ункъолълъа гьабго unqo:a habgo ئۇنقۈڷا هابڬۈ 84 - ункъолълъа ункъго unqo:a unqgo ئۇنقۈڷا ئۇنقڬۈ 85 - ункъолълъа щуго unqo:a &ugo ئۇنقۈڷا ۺۇڬۈ 86 - ункъолълъа анлълъго unqo:a an:go ئۇنقۈڷا انڷـڬۈ 87 - ункъолълъа анкьго unqo:a anpgo ئۇنقۈڷا انڨڬۈ 88 - ункъолълъа микьго unqo:a mipgo ئۇنقۈڷا مێڨڬۈ 89 - ункъолълъа ичIго unqo:a izgo ئۇنقۈڷا ئێڃڬۈ 90 - ункъолълъанцIго unqo:an`o ئۇنقۈڷانڝڬۈ 91 - ункъолълъанцIила цо unqo:an`ila co ئۇنقۈڷانڝێلا ښۈ 92 - ункъолълъанцIила кIиго unqo:an`ila jigo ئۇنقۈڷانڝێلا گێڬۈ 93 - ункъолълъанцIила гьабго unqo:an`ila habgo ئۇنقۈڷانڝێلا هابڬۈ 94 - ункъолълъанцIила ункъго unqo:an`ila unqgo ئۇنقۈڷانڝێلا ئۇنقڬۈ 95 - ункъолълъанцIила щуго unqo:an`ila &ugo ئۇنقۈڷانڝێلا ۺۇڬۈ 96 - ункъолълъанцIила анлълъго unqo:an`ila an:go ئۇنقۈڷانڝێلا انڷـڬۈ 97 - ункъолълъанцIила анкьго unqo:an`ila anpgo ئۇنقۈڷانڝێلا هابڬۈ 98 - ункъолълъанцIила микьго unqo:an`ila mipgo ئۇنقۈڷانڝێلا مێڨڬۈ 99 - ункъолълъанцIила ичIго unqo:an`ila izgo ئۇنقۈڷانڝێلا ئێڃڬۈ 100 - нусго nusgo نۇسڬۈ 101 - носелда цо noselda co نۈسېالدا ښۈ 102 - носелда кIиго noselda jigo نۈسېالدا گێڬۈ 103 - носелда гьабго noselda habgo نۈسېالدا هابڬۈ 110 - носелда анцIго noselda an`go نۈسېالدا انڝڬۈ 120 - носелда къого noselda qogo نۈسېالدا قۈڬۈ 130 - носелда гьеберго noselda hebergo نۈسېالدا هېبېرڬۈ 140 - носелда кIикъого noselda jiqogo نۈسېالدا گێقۈڬۈ 150 - носелда кIикъолълъанцIго noselda jiqo:an`go نۈسېالدا قێقۈڷانڝڬۈ 160 - носелда гьабкъого noselda habqogo نۈسېالدا هابقۈڬۈ 170 - носелда гьабкъолълъанцIго noselda habqo:an`go نۈسېالدا هابقۈڷانڝڬۈ 180 - носелда ункъого noselda unqogo نۈسېالدا ئۇنفۈڬۈ 190 - носелда ункъолълъанцIго noselda unqo:an`go نۈسېالدا ئۇنقۈڷانڝڬۈ 200 - кIинусго jinusgo گێنۇسڬۈ 300 - гьабнусго habnusgo هابنۇسڬۈ 400 - ункънусго unqnusgo ئۇنقنۇسڬۈ 500 - щунусго &unusgo ۺۇنۇسڬۈ 600 - анлълънусго an:nusgo انڷنۇسڬۈ 700 - анкьнусго anpnusgo انڨنۇسڬۈ 800 - микьнусго mipnusgo مێڨنۇسڬۈ 900 - ичIнусго iznusgo ئێڃنۇسڬۈ 1000 - азарго a#argo ازارڬۈ 2000 - кIиазарго jia#argo گێئازارڬۈ 3000 - гьабазарго hab'a#argo هابئازارڬۈ 4000 - ункъазарго unq'a#argo ئۇنقئازارڬۈ 10000 - анцIазарго an`'a#argo انڝئازارڬۈ 100000 - нусазарго nus'a#argo نۇسئازارڬۈ 1 000 000 - азазарго a#a#argo ازازارڬۈ 2 000 000 - кIиазазарго jia#a#argo گێئازازارڬۈ 3 000 000 - гьабазазарго hab'a#a#argo هابئازازارڬۈ 10 000 000 - анцIазазарго an`'a#a#argo انڝئازازارڬۈ 100 000 000 - нусазазарго nus'a#a#argo نۇسئازازارڬۈ 1 000 000 000 - азарго азазар a#argo a#a#ar ازارڬۈ ازازار 10 000 000 000 - анцIазарго азазар an`'a#a rgo a#a#ar انڝئازارڬۈ ازازار 100 000 000 000 - нусазарго азазар nus'a#argo a#a#ar نۇسئازارڬۈ ازازار 1 000 000 000 000 - азазарго азазар a#a#a rgo a#a#ar ازازارڬۈ ازازار 10 000 000 000 000 - анцIазазарго азазар an`'a#a#argo a#a#ar انڝئزازارڬۈ ازازار 100 000 000 000 000 - нусазазарго азазар nus'a# a#a rgo a#a#ar نۇسئازازارڬۈ ازازار 2019 кIиазаралълъа анцIила ичIго jia#ara:a an`ila izgo - گێئازاراڷا انڝێلا ئێڃڬۈ 5897 - щуазаралълъа микьноселда ункъолълъанцIила анкьго &ua#ara:a mipnoselda unqo:an`ila anpgo ۺۇئازاراڷا مێڨنۈسېالدا ئونقۈڷانڝێلا انڨڬۈ кIицIцIол ji~ol - گێڞۈل гьабцIцIол hab~ol - هابڞۈل анцIцIцIол an`~ol - انڝڞۈل нусцIцIол nus~ol - نۇسڞۈل азарцIцIол a#ar ~ol - ازارڞۈل

ТІагІел-гІучІ طاعېل - عۇڃ А Алат الات - инструмент Б Бахкен باځكېن - брусок, точильный камень Бел بېل - лопата Борлълъаро بۈرڷارۈ - Дрель Борлълъел بۈرڷېل - Сверло Бугьун بۇهۇن - деревянная лопатка Булагьин بۇلاهێن - оглобля Буравкьур بۇراوڨۇر - шуруповерт В Вахтиро واځتێرۈ - напильник Г Газа ڬازا - кирка Гъ ГъецI غېڝ - щипцы Гь ГьецIокъ هېڝۈق - кувалда ГI ГIащтIи عاۺطێ - топор ГIебу عېبۇ - шило Д Э Ж З И Й К КвартIа كوارطا - молоток Кулъун كۇڸۇن - тряпка, лоскут для побелки, обмазки комнат Кутнамахх كۇتناماخ - лемех Кк Къ Кь Кьоххорххо ڨۈخۈرخۈ - грабли КI КIвекьмахх گوېڨماخ - ножницы КIул گۇل - ключ КIкI Л Лабч لابچ - наковальня Лолен لۈلېن - орудие для молотьбы Лъ Лълъ Лълъини ڷێنێ - зубило ЛI М Н Нус نۇس - нож О П Паргав فارڬاو - циркуль Пуруцц فۇرۇڛ - соха Пурццимахх فۇرڛێماخ - сошник, лемех Р Раххан راخان - лопата Рочохен رۈچۈځېن - коловорот Рукь رۇڨ - ярмо, деревянный хомут С Сургу سۇرڬۇ - рубанок Сс Т ТI У Х Хх Хъ Хъандиро څاندێرۈ - горский серп, маленькая коса ХъинцIи څانڝێ - тяпка Хъухъадиро څۇڅادێرۈ - пила Хь ХI Ц Цц Ч ЧолгъецI چۈلغېڝ - клещи Чч ЧчугIагъецI ڿۇعاغېڝ - плоскогупцы ЧI ЧIчI Ш Щ

Ралъадал راڸادال Сасараб кIудиралъад ساساراب گۇدێراڸاد Аки ралъад اكێ راڸاد Бали ралъад بالێ راڸاد Банд ралъад باند راڸاد Беринг ралъад بېرێنڬ راڸاد Висаян ралъад وێسايان راڸاد Жаниссеб Нипон ралъад جانێصېب نێفۈن راڸاد Бакъбаккулгун Чин ралъад باقباڭۇلڬۇن چێن راڸاد ГIубил ралъад عۇبێل راڸاد Каматес ралъад كاماتېس راڸاد Маржан ралъад مارجان راڸاد Коро ралъад كۈرۈ راڸاد ЦIияб Гвин ралъад ڝێياب ڬوێن راڸاد Миндан ралъад مێندان راڸاد Малукк ралъад مالۇڭ راڸاد Чанахъ ралъад چاناڅ راڸاد Сав ралъад ساو راڸاد Самар ралъад سامار راڸاد Серам ралъад سېرام راڸاد Сибан ралъад سێبان راڸاد Сулайман ралъад سۇلايمان راڸاد Целебесс ралъад ښېلېبېص راڸاد Сул ралъад سۇل راڸاد Тасман ралъад تاسمان راڸاد Тувал ралъад تۇوال راڸاد Пиж ралъад فێج راڸاد Пилипин ралъад (бищун гъваридаб) فێلێفێن راڸاد Пулурис ралъад فۇلۇرێس راڸاد Халмахер ралъад خالماخېر راڸاد Бакъдассебгун Чин ралъад باقداصېبڬۇن چێن راڸاد Яван ралъад ياوان راڸاد Нипон ралъад نێفۈن راڸاد ГIатIлас кIудиралъад عاطلاس گۇدێراڸاد Азахъ ралъад ازاڅ راڸاد Балт ралъад بالت راڸاد Гьибрид ралъад هێبرێد راڸاد Ир ралъад ئێر راڸاد Кариб ралъад كارێب راڸاد Келт ралъад كېلت راڸاد Ирмингир ралъад ئێرمێنڬێر راڸاد Лабрадар ралъад لابرادار راڸاد Мармар ралъад مارمار راڸاد Саргасс ралъад سارڬاص Хьундассеб ралъад ڮۇنداصېب راڸاد Ват ралъад وات راڸاد Жаниссеб ралъад جانێصېب راڸاد Адриат ралъад ادرێئات راڸاد Албуран ралъад البۇران راڸاد Балияр ралъад بالێيار راڸاد Юнан ралъад يۇنان راڸاد Къибрис ралъад قێبرێص راڸاد Килик ралъад كێلێك راڸاد Шам ралъад شام راڸاد Лигур ралъад لێڬۇر راڸاد Тирин ралъад تێرێن راڸاد Эг ралъад ئېڬ راڸاد Икар ралъад ئێكار راڸاد Кирит ралъад كێرێت راڸاد Миртой ралъад مێرتۈي راڸاد Таракъ ралъад تاراق راڸاد ЧIегIер ралъад ڄېعېر راڸاد Гьинд кIудиралъад هێند گۇدێراڸاد Андаман ралъад اندامان راڸاد ГIараб ралъад عاراب راڸاد Арапур ралъад ارافۇر راڸاد БагIар ралъад باعار راڸاد Лаккад ралъад لاڭاد راڸاد Тимор ралъад تێمۈر راڸاد Хьундассеб кIудиралъад ڮۇنداصېب راڸاد Баранц ралъад بارانښ راڸاد Пичир ралъад فێچێر راڸاد Бапин ралъад باتێن راڸان ХъахI ралъад څاح راڸاد Бопорт ралъад بۈفۈرت راڸاد Вандил ралъад واندێل راڸاد Сибир ралъад سێبێر راڸاد Гиринлан ралъад ڬێرێنلان راڸاد Густав ралъад ڬۇستاو راڸاد КоронГустав ралъад كۈرۈنڬۇستاو راڸاد Татар ралъад تاتار راڸاد Лаптив ралъад لافتێو راڸاد Линкол ралъад لێنكۈل راڸاد Норг ралъад نۈرڬ راڸاد Чукуч ралъад چۇكۇچ راڸاد Бакъдассеб кIудиралъад باقداصېب كۇدێراڸاد Амунд ралъад امۇند راڸاد Рос ралъад رۈس راڸاد Ведел ралъад وېدېل راڸاد Ускуш ралъад ئۇسكۇش راڸاد Лазар ралъад لازار راڸاد Давис ралъад داوێس راڸاد Билинс ралъад بێلێنس راڸاد Мавсун ралъад ماوسۇن راڸاد Рисир ралъад رێسێر راڸاد Гьудуллъи ралъад هۇدۇلڸێ راڸاد ТIадзоб ралъад طادزۈب راڸاد Сомов ралъад سۈمۈو راڸاد Дурвил ралъад دۇروێل راڸاد

ЦIияб гIажам ڝێياب عاجام گ - кI گو - кIв ڴ - кIкI ڴو - кIкIв ڬ - г ڬو - гв ڮ - хь ڮو - хьв ل - л ڸ - лъ ڷ - лълъ ڷو - лълъв ڶ - лI م - м ن - н ه - гь هو - гьв و - в ي - й ئ - ъ ێ - и ې - е ۇ - у ۈ - о س - с ص - сс صو - ссв ش - ш ۺ - щ ۺو - щв ښ - ц ڛ - цц ڝ - цI ڞ - цIцI ڞو - цIцIв ط - тI طو - тIв ع - гI غ - гъ غو - гъв ف - п ڣ - пI ق - къ قو - къв ڨ - кь ڨو - кьв ك - к كو - кв ڭ - кк ڭو - ккв ا - а ب - б ت - т تو - тв ج - ж جو - жв ڃ - чI ڃو - чIв ڄ - чIчI ڄو - чIчIв چ - ч چو - чв ڿ - чч ڿو - ччв ح - хI حو - хIв ځ - х ځو - хв خ - хх خو - ххв څ - хъ څو - хъв د - д دو - дв ر - р ز - з زو - зв Гьамза - ئ хъваялълъул къагIидаби. 1 - РагIул байбихьуда: - ТIоццебессеб хIарп а - ا , масала, алжан - الجان ахбазан - اځبازان - и, у, о, э(ъе) хIарпазде ццебе ئ хъвала, масала, иту (ъиту) - ئێتۇ ургъел (ъургъел) - ئۇرغېل оххцер (ъоххцер) - ئۈخښېر эркенлъи (ъеркенлъи) - ئېركېنڸێ 2 - БакьулI кIиго гьаркьилал хIарпал (а, и, у) нахъ-ццебе хъван рукIани, масала, гьабилаан, гьезда гьоркьоб гьамза хъвазе буго - гьабилаан (гьабилаъан) - هابێلائان беэнаб (беъенаб) - بېئېناب - Аххиралда кIиго гьаркьилал хIарпазда гьоркьоб гьамза хъвала, масала, - рии (риъи) - رێئێ 2 - Й ي хIарп хъваялълъул къагIида. - Кирил алипалълъ хъвалаго нилIецца, масала, юргъан хъвала, гIажамалда хъвалаго буго يۇرغان йургъан , элълъул магIна ккола, тIоццерессел хIарпал я, ё, ю рагIул байбихьуда рукIани, хъвазе ккола йо - يۈ , йу - يۇ , йа - يا . Масала, ёххарай (йоххарай) - يۈخاراي екеризе (йекеризе) - يېكېرێزې ячизе (йачизе) - ياچێزې - БакьулIги нахъаги кIиго гьаркьилаб хIарп (я, ё, ю) нахъ-ццебе букIани гьоркьоб й хъвазе ккола, масала, Ццее (цейе) - ڛېيې диеги (дийеги) - دێيېڬێ дуеги (дуйеги) - دۇيېڬێ - Гьаркьикъал хIарпазда нахъ я(йа) хIарп букIани, масала, дунял (дунйал ), хъвазе ккола دۇنيال Дунял (дунйал) - دۇنيال 3 - ГIараб мацIцIалълъул рагIабиги хъвазе буго рагIулеб куцалда, масала, Низам ( نظام ) хъвазе буго نێزام Рамазан ( رمضان ) хъвазе буго رامازان كۇدالێصا گۇدێياو حاسان ښۈ ڸاعالێدا جانێب ئۇنقڞۇل ځێسۇلېب دۇنيال، جێندێر عاقلۇ كامێلاو هېلداصا ڃۇحێلارۈ. سۈردۈ باڃۇن قۈ باڃۇن ئۇنېب بۇڬۈ زامانا، جێندێر فێكرێ ڞێڴاراو غافلاتالدا ڄېلارۈ. رێئێدال بێجاراب خېر ڨێندال صاوۇد بۇحۇلا، ښۈ حالالدا دۇنێيال ڷێيېڬۈ خۇطێلارۈ. ڝۇنتۈن خادۇب شاهرێمۈڞ مۇقصانڸۇمۈ طاعۇنا، دائێمڬۈ نێعماتازۇڶ بێچاص مۇنڬێ تېلارۈ. هال عادامازدا هۈرڨۈب ڃۇحێ فاخرۇ هابۇڬې، اخێر چێداي حاقێرڸێ بێڮێڃۈڬۈ تۈلارۈ. مۇئمێناب اهلۇياڷې دۇڛا ڷێگڸێ هابېيا، گێيابڬۈڬێ رۇقاڷۇل دۇي فايدا كامێلارۈ. دۇر امرۇ ڮوادۇلاڬۈ ڷێگڸێ عېمېر هابېيا، هاب دۇنيالاڷۇل قۈيال ښۈ حالالدا ڄۈلارۈ. چۈرخۈل كۇتاك بۇگاڬۈ طاعات عېمېر هابېيا، گواحالڸۇن طاعات تاراو ناڅا رازێڸێلارۈ. عۇجالدا شۇيابڬۈ كاك كامێزېڬۈ بێڿاڬې، كواطۇن باراب كاكاڷۇل فايداڬۈ باخۇنارۈ. ڛېبې خادۇب راتێبات مۇقصانڸێزې بێڿاڬې، كاكێل مۇقصانڸێ باڞدې دۈل هېڃۈڬۈ عۈلارۈ. ئێشراق ئێستێخار تۈمۈ رادال ڨێجێ هابۇڬې، الجاناڷۇل بۇطا شۇن شۇكرۇ طاصا ئێنارۈ. ښۈڬێدابڬێ عێبادات حالگۇن عېمېر هابېيا، دۇر عامال ڞالېب قۈياڷ رۈخېل طاصا ئێنارۈ. هۇدۇل هالماغ وۇڬێلان رېگېڶ بۇڬېب بێښۇنڬې، ښۈ راگ باقواراب قۈياڷ باڸڬۈ جۈڬۈ تېلارۈ. هاونێ كوېش ڄېلارێلان عاداماصدا بۈجۇڬې، ښۈ ماكرۇياڷۇل قواڃا قوالاڨا كامێلارۈ. داربێشاصۇل صۇراتاڷ مۇن ڬۇڭێزې وۇگۇنڬې، دۇيې حێلا هابێزې كێنڬۈ ئۇرغێ تېلارۈ. مېتېرێصا هابۇلېب قاصدا ئۇرغۇن هابېيا، فێكرێيالدا هابۇنێ ناڅا فاشمانڸێلارۈ. بێښارالدا بۈجۇمۈ عامالاڷۇڶ خېخڸۇڬې، صابۇرالدا هابۇراب كێنڬۈ مېقێ ڭېلارۈ. دۇنڬێ مێسكێن كۇدالێ گاڸاڃۈڬۈ ڄۈلارۈ، فێكرێيالدا گاڸازې هاواياڷـڬێ تۈلارۈ. ۺێب ۺێبنێڬێ راعێياڷ عادامازڬێ تۈلارۈ، قابۇلاب تاوبۇڬێ ڨۇن اللّه دۇڛا ڮێڮاڬێ.

Анлълъабилеб бутIа. Шагьаралги Пачалихъалги. an:'abileb buTa. ^aharalgi _axali]algi. Варангазул мина буго. Басрияб букIаниги кIудаб мина буго. Гьеб минаялълъа Варангаз бел,эрбахъи бунеб буго. Варангазул мина Анжиб шагьаралълъа буго. Варангазул Нуцалассул эбел-эменги Анжиб шагьаралълъа бел,эрбахъи бунеб буго. Кьукьулазул Нуцалалълъул эбел-эмен Анжиб шагьаралълъа гуро бел,эрбахъи бунеб бугеб. Гьез бел,эрбахъи Анжиб шагьаралълъа бунеб буго. Анжиб шагьар буго. Шамилколобги шагьар буго. Анжиб Маарухъ ракьалълъул таххшагьар буго. Анжибги Шамилколобги Маарухъ ракьалълъул шагьарал руго. Истануб Турк ракьалълъа буго. Истануб Турк ракьалълъул таххшагьар буго. Къагьириб Миссир ракьалълъа буго. Къагьириб Миссир ракьалълъул таххшагьар буго. Миссир кIудаб ракь буго. Маарухъ ракь кIудаб ракь гуро. Маарухъ ракьалълъул адамазул рикIкIен дагьаб буго Миссир ракьалълъул адамазул рикIкIеналълъасса. Маарухъ ракьалълъа адамазул рикIкIен гьабгоялълъасса цIцIикIкIун азазаралълъе бахъун буго. Миссир ракьалълъул рикIкIен нусго (100) азазаралълъасса цIцIикIкIун буго. Миссир ракь кIудаб буго, адамазул рикIкIенги цIцIикIкIарассеб буго. Миссир ракьалълъа адамазул рикIкIенги, Турк ракьалълъул адамазул рикIкIенги цIцIикIкIарассеб буго. Турк ракьалълъа ункъолълъа щуго (85) азазар адамазул рикIкIен буго. Маарухъ ракьалълъаги адамазул рикIкIен цIакъго дагьаб буго Миссир ракьалълъулги, Турк ракьалълъулги адамазул рикIкIеналълъасса. Шамилколоб шагьар щиб ракьалълъул шагьар бугеб? Шамилколоб шагьар Маарухъ ракьалълъул шагьар буго. Анжиб шагьар щиб ракьалълъул шагьар бугеб? Анжиб шагьар Маарухъ ракьалълъул шагьар буго. Истануб щиб ракьалълъул шагьар бугеб? Истануб шагьар Турк ракьалълъул шагьар буго. Нуцалазул Нуцалав Истануве щомо вукIана. Нуцалазул Нуцалав цогидал Туркалълъул шагьаразде щомо вукIаравщи? Э, щомо вукIана. Гьев жеги Ризаб шагьаралълъе щомо вукIана, ценги ТIарабзуниб шагьаралълъеги щомо вукIана, жеги Самсуниб шагьаралълъеги щомо вукIана. Къагьириб шагьар щиб ракьалълъул шагьар бугеб? Къагьириб шагьар Миссир ракьалълъул шагьар буго. КIартIвел ракьалълъул таххшагьар щиби ккенеб? КIартIвел ракьалълъул таххшагьар ТIиблисиб шагьар буго. Варангазул ххизамалълъул гьудулзаби Анжиб шагьаралълъа бел,эрбахъи бунеб буго. Гьеб Сутулазул ххизан буго Гьезул кIиго вас вуго, цояссда Пурав цIцIар буго, цогидассда Ишомилав цIцIар буго. Пурассги Ишомилассги кебагIаниб бел,эрбахъи бунеб? Гьез Анжиб бел,эрбахъи бунеб буго. Варангаз щиб бакIалълъа бел,эрбахъи бунеб бугеб? Гьезги Анжиб бел,эрбахъи бунеб буго. Кьукьулазул Нуцалалълъул эбел-энсоцца Анжибщи бел,эрбахъи бунеб бугеб? Гуро, гьез Анжиб бел,эрбахъи бунеб гьечIо. Гьелълъул эбел-энссоцца Шамилколоб бел,эрбахъи бунеб буго. Щиб бакIалълъа гьез бел,эрбахъи бунеб бугеб? Гьез Шамилколоб бел,эрбахъи бунеб буго. Варангазул Нуцалассул эбел-энссоцца щиб бакIалълъа бел,эрбахъи бунеб бугеб? Гьез Анжиб бел,эрбахъи бунеб буго. Сутулаз щиб бакIалълъа бел,эрбахъи бунеб бугеб? Гьезги Анжиб бел,эрбахъи бунеб буго. Варангаз Маарухъ ракьалълъащи бел,эрбахъи бунеб? Варангал маарулал руго. Пирххарав маарулав вуго, гьессул гьитIиняв ваццги маарулав вуго. КиштIай маарулай йиго, гьелълъул яцц Баххуги маарулай йиго. Ункъалго маарул гьималазул маарул эбел йиго. Гьей маарулай йиго, гьелълъул эменги маарулав вуго, эбелги маарулай йиго. Сутулазул эмен маарулав вуго, гьессул чIчIужуги маарулай йиго. Гьелълъул эбел-эменги маарулал руго. Гьелълъа Эмелазул Эбечай цIцIар буго. Гьелълъул улбул маарулал руго. Турк ракьалълъа туркиссез бел,эрбахъи бунеб буго. КIартIвел ракьалълъа кIартIвелиссез бел,эрбахъи бунеб буго. Миссир ракьалълъа миссириссез бел,эрбахъи бунеб буго. БацIилав, дур энссода цIцIар щиб ккенеб? Дир энссода цIцIар Варангазул Нуцалав вуго. Дур энссол мина бугищи? Э, дир энссол мина буго. Дур энссол мина щиб бакIалълъа бугеб? Дир энссол мина Анжиб шагьаралълъа буго. Гьеб минаялълъа лълъицца бел,эрбахъи бунеб бугеб? Гьеб минаялълъа дир эбел-энссоццаги, дир вацц Пирххарассги, КиштIайиццаги, Баххуццаги бел,эрбахъи бунеб буго. Ценги рагьласса гIебеде гьубиги, кетоги рукIиня. Пирххарав, дур Варангазул кIудадаццаги кIудабаццаги кибагIаниб бел,эрбахъи бунеб бугеб? Дир кудадаццаги кIудабаццаги Анжиб бугеб кIудаб некIссияб минаялълъа бел,эрбахъи бунеб буго. Цогидал кIудадаццаги кIудабаццаги кибагIаниб бел,эрбахъи бунеб бугеб? Гьез бел,эрбахъи бунеб буго Шамилколоб шагьаралълъа. Адамазул рикIкIен щиб шагьаралълъа цIцIикIкIарассеб бугеб? Анжиб шагьаралълъа адамазул рикIкIен цIцIикIкIарассеб буго. Пирххарассда маарул мацIцI гьаня. Гьев маарулав вуго. Гьессул эбел-энссодаги маарул мацIцI гьанеб буго. Миссир ракьалълъа гIараб мацIцIалълъа кIалгьаня. Турк ракьалълъа турк мацIцIалълъа кIалгьаня. Эмелазул Эбечайицца маарул мацIцI бициня. Маарухъ маарул мацIцIалълъа кIалгьаня. Варангазул Нуцалав маарулав вуго. Гьев маарул мацIцIалълъа кIалгьаня. Гьессда гIараб мацIцIги гьанеб буго. Маарухъ щиб мацIцIалълъа кIалгьанел? Маарухъ маарул мацIцIалълъа кIалгьаня. Маарухъ цоги щиб мацIцIазда кIалгьанел? Маарухъ жеги дарги, тум, курал, гьарагI, цогидалги мацIцIазда кIалгьаня. ГIараб ракьазда гIараб мацIцIалълъа кIалгьаня, Турк ракьалълъа турк мацIцIалълъа кIалгьаня. БацIилав, Истануб щиб бакIалълъа бугеб? Истануб Турк ракьалълъа буго. Гьеб кIудабщи яги гьитIинябщи шагьар бугеб? Гьеб кIудаб шагьар буго. Истануб адамазул рикIкIен цIакъ цIцIикIкIараб буго. Истануб щиб мацIцI бицинеб? Доба турк мацIцI бициня. Дуда турк мацIцI гьанищи? Дида турк мацIцI гьаняро. Дида гIараб мацIцIги гьанеб гьечIониги, гIараб мацIцIалълъ бахъараб дицца цIцIалиня, гIараб мацIцIалълъ хъвадардеги гьаня. Дур эбелалълъа цогидаб мацIцI гьанеб бугищи? Гьанеб гьечIо. Нежецца Маарухъ ракьалълъа бел,эрбахъи бунеб буго. waranga#ul mina bugo. basriyab bujanigi judab mina bugo. heb minaya:a waranga# bel'erba]i buneb bugo. waranga#ul mina an$ib ^ahara:a bugo. waranga#ul nucalaSul ebel-emengi an$ib ^ahara:a bel'erba]i buneb bugo. pupula#ul nucala:ul ebel-emen an$ib ^ahara:a guro bel'erba]i buneb bugeb. he# bel'erba]i an$ib ^ahara:a buneb bugo. an$ib ^ahar bugo. ^amilkolobgi ^ahar bugo. an$ib maaru] rapa:ul ta{^ahar bugo. an$ibgi ^amilkolobgi maaru] rapa:ul ^aharal rugo istanub turk rapa:a bugo. istanub turk rapa:ul ta{^ahar bugo. qahirib miSir rapa:a bugo. qahirib miSir rapa:ul ta{^ahar bugo. miSir judab rap bugo. maaru] rap judab rap guro. maaru] rapa:ul adama#ul riJen dahab bugo miSir rapa:ul adama#ul riJena:aSa. maaru] rapa:a adama#ul riJen habgoya:aSa ~iJun a#a#ara:e ba]un bugo. miSir rapa:ul riJen nusgo (100) a#a#ara:aSa ~iJun bugo. miSir rap judab bugo, adama#ul riKen ~iJaraSeb bugo. miSir rapa:a adama#ul riJengi, turk rapa:ul adama#ul riJengi ~iJaraSeb bugo. turk rapa:a unqo:a &ugo (85) a#a#ar adama#ul riJen bugo. maaru] rapa:agi adama#ul riJen `aqgo dahab bugo miSir rapa:ulgi, turk rapa:ulgi adama#ul riJena:aSa. ^amilkolob ^ahar &ib rapa:ul ^ahar bugeb? ^amilkolob ^ahar maaru] rapa:ul ^ahar bugo. an$ib ^ahar &ib rapa:ul ^ahar bugeb? an$ib ^ahar maaru] rapa:ul ^ahar bugo. istanub &ib rapa:ul ^ahar bugeb? istanub ^ahar turk rapa:ul ^ahar bugo. nucala#ul nucalaw istanuwe &omo wujana. nucala#ul nucalaw cogidal turka:ul ^ahara#de &omo wujaraw&i? e, &omo wujana. hew $egi ri#ab ^ahara:e &omo wujana, cengi Tarab#unib ^ahara:egi &omo wujana, $egi samsunib ^ahara:egi &omo wujana. qahirib ^ahar &ib rapa:ul ^ahar bugeb? qahirib ^ahar miSir rapa:ul ^ahar bugo. jarTwel rapa:ul ta{^ahar &ibi Keneb? jarTwel rapa:ul ta{^ahar Tiblisib ^ahar bugo. waranga#ul {i#ama:ul hudul#abi an$ib ^ahara:a bel'erba]i buneb bugo. heb sutula#ul {i#an bugo. he#ul jigo was wugo, coyaSda _uraw ~ar bugo, cogidaSda i^omilaw ~ar bugo. _uraSgi i^omilaSgi kebafanib bel'erba]i buneb? he# an$ib bel'erba]i buneb bugo. waranga# &ib baja:a bel'erba]i buneb bugeb? he#gi an$ib bel'erba]i buneb bugo. pupula#ul nucala:ul ebel-enSoCa an$ib&i bel'erba]i buneb bugeb? guro, he# an$ib bel'erba]i buneb bugo. he:ul ebel-enSoCa ^amilkolob bel'erba]i buneb bugo &ib baja:a he# bel'erba]i buneb bugeb? he# ^amilkolob bel'erba]i buneb bugo. waranga#ul nucalaSul ebel-enSoCa &ib baja:a bel'erba]i buneb bugeb? he# an$ib bel'erba]i buneb bugo. sutula# &ib baja:a bel'erba]i buneb bugeb? he#gi an$ib bel'erba]i buneb bugo. waranga# maaru] rapa:a&i bel'erba]i buneb? warangal maarulal rugo. _ir{araw maarulaw wugo, heSul hiTinyaw waCgi maarulaw wugo. ki^Tay maarulay yigo, he:ul yaC ba{ugi maarulay yigo. unqalgo maarul himala#ul maarul ebel yigo. hey maarulay yigo, he:ul emengi maarulaw wugo, ebelgi maarulay yigo. sutula#ul emen maarulaw wugo, heSul Zu$ugi maarulay yigo. he:ul ebel-emen maarulal rugo. he:a emela#ul ebexay ~ar bugo. he:ul ulbul maarulal rugo. turk rapa:a turkiSe# bel'erba]i buneb bugo. jarTwel rapa:a jarTweliSe# bel'erba]i buneb bugo. miSir rapa:a miSiriSe# bel'erba]i buneb bugo. ba`ilaw, dur enSoda ~ar &ibi Keneb? dir enSoda ~ar waranga#ul nucalaw wugo. dur enSol mina bugi&i? e, dir enSol mina bugo. dur enSol mina &ib baja:a bugeb? dir enSol mina an$ib ^ahara:a bugo. heb minaya:a :iCa bel'erba]i buneb bugeb? heb minaya:a dir ebel-enSoCa, dir waC _ir{araSgi, ki^TayiCagi, ba{uCagi bel'erba]i buneb bugo. cengi rahlaSa febede hubigi, ketogi rujinya. _ir{araw, dur waranga#ul judadaCagi judabaCagi kibafanib bel'erba]i buneb bugeb? dir judadaCagi judabaCagi an$ib bugeb bugeb judab nejSiyab minaya:a bel'erba]i buneb bugo. cogidal judadaCagi judabaCagi kibafanib bel'erba]i buneb bugeb? he# bel'erba]i buneb bugo ^amilkolob ^ahara:a. adama#ul riJen &ib ^ahara:a ~iJaraSeb bugeb? an$ib ^ahara:a adama#ul riJen ~iJaraSeb bugo. _ir{araSda maarul ma~ hanya. hew maarulaw wugo. heSul ebel-enSodagi maarul ma~ haneb bugo. miSir rapa:a farab ma~a:a jalhanya. turk rapa:a turk ma~a:a jalhanya. emela#ul ebexayiCa maarul ma~ bicinya. maaru] maarul ma~a:a jalhanya. waranga#ul nucalaw maarulaw wugo. hew maarul ma~a:a jalhanya. heSda farab ma~gi haneb bugo. maaru] &ib ma~a:a jalhanel? maaru] maarul ma~a:a jalhanya. maaru] cogi &ib ma~a#da jalhanel? maaru] $egi dargi, tum, kural, haraf, cogidalgi ma~a#da jalhanya. farab rapa#da farab ma~a:a jalhanya, turk rapa:a turk ma~a:a jalhanya. ba`ilaw, istanub &ib baja:a bugeb? istanub turk rapa:a bugo. heb judab&i yagi hiTinyab&i ^ahar bugeb? heb judab ^ahar bugo. istanub adama#ul riJen `aq ~iJaraSeb bugo. istanub &ib ma~ bicineb? doba turk ma~ bicinya. duda turk ma~ hani&i? dida turk ma~ hanyaro. dida farab ma~gi haneb hezonigi, farab ma~a: ba]arab diCa ~alinya, farab ma~a: ]wadardegi hanya. dur ebela:a cogidab ma~ haneb bugi&i? haneb hezo. ne$eCa maaru] rapa:a bel'erba]i buneb bugo.

Салам гIалайкум магIарулал. باركا گال ڭۈلېب مۈڞ راگ - راگاڷ بۇصۇربابازدا باركۇلا طادې ۺواراب گال ڭۈلېب مۈڞ. هېب مۈڞالدا نێڶېڛا ڭۇرال گالال، ڞالاراب قۇرئان، هابۇراب عێبادات الاهاص قابۇل... ڞۈلبۈل گۈرگۈنۈ اځ سايێغات هابۇراو ئێنصۇيې واساص ڞۈلبۈل گۈرگۈنۈ ڨېڃېبێلا. ماعارۇل ابێيال ڴواحالڸارال رۇڿابازۇل حاقاڷۇڶ ابێيال رێئێدال ڨێجاراي ڨارا عاشۇرا. غاصدا كېتۇ ڨارێياي، بۈڨۈب بۈڞێ حالاقاي. فانق هابێزې ڷێم ۺوېڃېي، ڷېڶې بازې ڞام ۺوېڃېي. عاكايێالن ڭۇن حاما... هابێهانڬێ هۈبۈڬێ. هابێهان، راداڨڬۈ طادېڬێ واڅۇن، ڷێل-ڷێلنێڬێ بۇعا-رۈڶ خێنې، هابێڅې قۈقانێلا. عاجائێبڸانێلا هابێهان: قواطێصان راځاوۇڅې نۇڞاڬێ بۇڬێلا، جانێو... سۇئالازۇلڬێ سۇئال احمادێلازۇل مۇحاماد ښۈڬۈ - ښۈ سۇئال بۇڬۈ سۇئالازۇل سۇئالڸۇن: - كێن الاهاصدا ڛېوې، مېخ ۺوېدال ئېخېتێلېو؟ ڶۇعۇلېب نۇځطا وۇڬۈ، زۈبالازۇڅ... ۺۇدۇگاي يێگانێلا، يێگێنڃێلا، ۺۇدۇگاڷۇل ۺۇڬۈ ياس يێگانێلا. ښۈ قۈياڷ ۺۇدۇگاڷ ياسازې كارۺ هابۇنێلا. هېب ڄێگێزې غۇدال راتێڃێلا. فايدا هېڃێلان، ... ځېراصۇل عاقێلاب جاواب. ښۈ رۈسدال راعالدا، كاوۇدال گالطا، كۈدۈب عانصا ڭۇراو ښۈ ځېراو عاقێل، عۈدۈوېخۇن قۇلۇن قوارێد، فاشمانڬۈ، فێكراباڷ عۈدۈو ڄۇن وۇگاراوێلا.... چێيار راڨاردا ڄاراب لۈچنۈداصا، نێڶېرڬۈ راڨالدا ڄاراب غېدۇ بېڛاراب چێيار راڨاردا ڄاراب لۈچنۈداصا، نێڶېرڬۈ راڨالدا ڄاراب غېدۇ بېڛاراب ابۇراب كێښێ بۇڬۈ ئۇمۇمۇزۇل، هېڷۇل حاقاڷۇڶ بێښېن. ۺێبخا ڭۈلېب لاچېن؟... قاطار فاچالێڅ مېتېر، راڿارۇڶ مۈڞاڷۇل ۲۰ قۈياڷ قاطار فاچالێڅالدا بايبێڮێزې رۇڬۈ دۇنيالاڷۇل تۈرعۈمالاڷۇل حايال. قاطارالدا صوېرۇڅ رۇڬېل فاچالێڅال. قاطار... بێۺۇنڬۈ قۇواتاب ياراغ. هێطێناو زۇلفۇقارڬێ هېصۇل گۇداداڬێ. بێۺۇنڬۈ قۇواتاب ياراغ. هێطێناو زۇلفۇقارڬێ هېصۇل گۇداداڬێ. نادێر- شاهاصۇل چافارزابێ راغ ڭېلالدې صۇغراڶې راڃێناڷۇل قاجارازداصا بېرهێناڷۇل... 1/2 سالام عالايكۇم ماعارۇلال سَلَام عَلَيْكُمْ مَعَرُلَلْ РачIа магIарулал гIурус жубараб магIарул мацIцI реххизеги тун бацIцIадаб магIарул мацIцI бицине. راڃا ماعارۇلال عۇرۇس جۇباراب ماعارۇل ماڞ رېخێزېڬێ تۇن باڞاداب ماعارۇل ماڞ بێښێنې.